درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

محرم در طالقان - قسمت یازدهم

پنجشنبه, ۲۲ مهر ۱۳۹۵، ۰۹:۱۵ ق.ظ

بعد اینکه شب دهمی آخرین سینه زنی تمان گردی، افراد ویشتری مسجد میمانن. خیلیان، شب عاشورا دی خو ندارن. همون مسجدی میان، یه پس شام میخورن، بعضی هان تجدید وضو مینن یا خودشانی نماز قضاره میخوانن یا به نیت درگذشتگانشان، چند رکعتی نماز میخوانن.
یه تعدادی، حلا به هر نیتی، شروع مینن یه جزء از قرآن قرائت مینن. اعمال مخصوص شب عاشوارا ر همه میدانیین. یه تعدادی این اعمال انجام هامیدین.
خلاصه تا نماز صبح که به جماعت خوانده میگرده و بعدش دی زیارت عاشورای امام حسین، اکثرا بیدار میمانن و به مناجات مشغولند.

آشپزخانه و کسانی که تو این بخش مشغولن دی حسابی سرشان مشغوله.
تعزیه خوانان دی مشغول تمرین نسخه هانشان که خدای ناکرده امامی مجلس تعزیه میان اشتباه نداشته باشن.
خلاصه این شب آخر یه جور شب قدر، طالقانیانی ب به حساب میا.

صبح بعد نماز بخواندن، هرکس سر مسولیتش میشو. مردم یا مسجدی میان درن یا مسجدی دری دم و آماده حرکت دسته سینه زنی هستن و برای حرکت دسته بی تابی مینن.

یکی از خجیر رسمان که طالقانی میان برگزار میبی، اینه که ذوالجناح (امام حسینی اسب) دسته ای همراه میچرخانن که غالبا یه سفید اسب کفن پوش مینن و یه تزئیناتی این اسبی سر مینگنن از قبیل شمشیر و سپر و یه جفت چکمه و ازین قبیل لوازمات. معمولا بعد از حرکت دسته، اولین نوحه ای که بخواند میبو مربوط به حضرت علی اکبره. به دلیل اینکه آقا اولین شهید از بنی هاشم تو کربلا به. با این مضمون که:

ام لیلا خانه دل را ز غم ویرانه کن

نوحه بعدی نوحه حضرت علی اصغر
و بعد آن دی نوحه حضرت عباسه.
دسته ر در مسیر از قبل مشخص شده میچرخانن و مزاری سر میبرن.
معمولا سعی مینن تا اذان ظهر دسته وگرده مسجد اما اگر دیر کردن و به مسجد دی نرسن و  اذان گرده، همونجه قامت دمیوندن و نمازظهر عاشورا ر میخوانن که باز این رسم از اون خجیر رسمانه. بعد نماز ظهر عاشورا، نوحه سنگینه:

آه حسین دل غمین جانب لشگر آمده
آه به جنگ مشرکین بی کس و یاور آمده

بعد این نوحه حماسی، نماز ظهر عاشورا به جماعت خوانده میگرده و پشت بندش  مرثیه:
برس فریاد یا الله
که زینب بی برادر شد
بسان مرغ بی سر شد
که زینب بی برادر شد
ز هجر شاه بی لشگر
که زینب بی برادر شد

آه حسین کشته شد
سرور ما کشته شد

بعد این نوحه دی آخرین نوحه بخواند میبو. معمولا عزاداران دو دسته میگردن و این نوحه ره میخوانن:

جوانان بنی هاشم بیایید
علی را بر سر خیمه رسانید

خدا داند که ما طاقت نداریم
علی را بر سر خیمه رسانیم

یک گل کنار القمه فتاده
دست از بدن گشته جدا حسینم

یک گل او قاسم داماد او
گل دگر اکبر نا شاد او

عجب گلی روز گار
ز دست لیلا گرفت

که تا قیامت گلاب
ز دست زهرا گرفت

گلهای باغ مصطفی واویلا
پرپر شده در کربلا واویلا

بعد این نوحه و سینه زنی، عزاداران ناهار صرف مینن و تا غروب دیگه مجلسی برگزار نمیبو و غروب عاشورا مراسم شام غریبان برگزار میگرده.

تو بعضی دهات خیمه و خرگاهی تش میزنن و در دهات دیگر نیز یه شمعی روشن مینن و نوحه هان حول محور اسیری رفت حضرت زینب و امام سجاد بخواند میبو.


___________  پــــایــــان  ___________

✍تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
🎤 آقای فرشید فلاحی_حسنجون و سیدآباد

دریافت لینک صوتی

      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●



نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">