وسایل درمان قدیمی

وسایُلَ درمانَ قدیم (شا وُزوُزکی دِورَه):

اون قدیمان کو الانی جور، هُزار قلَم دارو و درمان دَنُبَه. عُمده دردان با «نبات داغ» درمان می‌گردی و الحق دی افاقه می‌کُرد.

یه جَختر بَکَت می‌گردی‌یِی تیب واش و علف کوهی دَم می‌کُردُن. مثل: پوتینُک، اَیشُم (زُروه)، کو چَیی، کاکوتی و این چیزان. بَهد میگوتُن کرسی‌یِی بیخ باخوس. (الانه حالیشان گردیه هامون سُر و تالی که میسوزاندُن، خودُش یه خُجیرِ اَشُعه داره که روماتیسمِ درمان مینه.)

اواخر داروهای شیمیایی دی بیامی که خودُش لاکچُری! وازی محسوب می‌گردی.

یه ویکس بَ که مهمولاً از سرماخوردگی، زکام، سینه پهلو تا انواع دردان عضلانی و استخوانی رِ درمان میکُرد. برای زخم‌ها از مِرکِ کروم اُستُفادَه می‌گردی که به جَهت رنگُش او رِ «دوا گُلی» میگوتُن.

برای پیچ بُخوردون دست و پا دی از ضُماتَ مُرغانَه و زردچوبَه اُستُفادَه میکوردون. گاهی دی نَمُک و چَختی آرد. البت شکسته‌بندی وَر بِشی‌یَن دی مُتُداوَل بً.

برای ترَک دست و پا از روغُنَ گیلیسیرین اُستُفادَه میگردی. گَن‌نَنه‌هان دی روغونِ زرد یا پی و دنبه‌یِ اِو گردی می‌زی‌َن.

دوگتران دی برای همه نوع درد قرص آکسار هامیدان که ترکیبی از آسپیرین و استامینوفن بَ.

به هر حال، ما یه همچین آدومانَ جان سختی بِی‌یِیم که تاکنون دوام بیاردیم الحمدلله.

با سپاس از آقای شهرام صادقیان، از روستایِ شهرک طالقان

قهوه خانه

 

حدود ۴۰۰ سال از پیدایش پدیده‌ای به نام قهوه‌خانه در ایران می‌گذرد و سال‌های زیادی است که رسم دم‌کردن قهوه و قهوه‌نوشی در قهوه‌خانه‌ها منسوخ و به جای آن نوشیدن چای معمول شده است.

در فرهنگ‌های لغت فارسی آمده: قهوه خانه محلی است برای نشستن، گفتگو کردن و نوشیدن چای (و نه قهوه!) و خوردن غذاهای ساده.

قهوه خانه، در دوران صفویه پدید آمد اما در دوره قاجار و پهلوی به اوج شکوفایی و رونق رسید و دیری نپایید که در هر شهر و روستا، کنار معابر، بازارها و حتی جاده‌های بین راهی، حضور خود را به رخ کشید. برخی، قهوه خانه را نخستین پدیده اجتماعی در جوامع شهری و روستایی می‌دانند که مردان را برای معاشرت و گپ‌زنی به دور هم جمع می‌کرد. بله درست شنیدید: مردان و نه زنان، زیرا که رسم قهوه خانه رفتن، مختص مردان ایرانی بود و تاکنون نیز (جز در موارد نادر و استثنائی و به قصد صرف یک غذای ساده) زنان به قهوه خانه نمی‌روند.

البته رفتن به قهوه‌خانه فقط برای لم‌دادن روی تخت و نوشیدن چند استکان چای و زدن چند پُک قلیان یا چُپُق نبود بلکه قصد اصلی، همنشینی و هم‌صحبتی با همشهری‌ها و هم‌محله‌ای‌ها و مطلع شدن از اخبار، همزمان با خوردن چای داغ و کشیدن قلیان بود.

قهوه‌خانه‌ها هم برای سرگرم و مشغول‌کردن مشتریان خود، مجالس نقالی، سخنوری، تقلید و بازیگری، بازی‌هایی مانند «گنجفه»، «شطرنج»، «پیچاز»، «قاپ» و «تخته نرد»  برپا می‌کردند. پس از ورود گرامافون، رادیو و تلویزیون در تهران و شهرهای بزرگ ایران، به تدریج  وسایل صوتی و تصویری هم به قهوه‌خانه‌ها راه پیدا کردند و به اسباب سرگرمی و تفریح قهوه‌خانه‌نشینان اضافه شد.

همچنین قهوه‌خانه‌ها نقش پررنگی در برپایی مراسم و شعائر مذهبی داشتند و یکی از پایه‌های شکل‌دهنده تجمعات و دسته‌گردانی‌های عزاداری مردم در جامعه شهری بودند. قهوه‌چیان در ایام عزاداری، قهوه خانه را سیاهپوش می‌کردند. به حرمت ماه مبارک رمضان، روزها قهوه‌خانه‌ها را می‌بستند و موقع افطار باز می‌کردند و برنامه‌ای برای سرگرم نگه داشتن مردم، بین افطار تا سحر ترتیب می‌دادند.

در دیگر ایام سال هم هم مجالس نقالی و شاهنامه‌خوانی به‌راه بود. قهوه‌خانه‌روها که بیشترشان سواد و دانشی نداشتند، از زبان نقالان و داستان‌گزاران با تاریخ و ادبیات حماسی ایران و تاریخ تشیع و واقعه کربلا آشنا می‌شدند. رسم و شیوه شاهنامه‌خوانی و نقل داستان‌ها در قهوه‌خانه‌ها مکتبی شد برای انتقال فرهنگ و ادب ایران و آموزش رسم و آداب زندگی گذشتگان. سبک نقاشی قهوه‌خانه‌ای نیز حاصل این حضور پررنگ در فرهنگ و هنر ایرانی است.

قهوه‌خانه‌های روستایی، در زمانی که استفاده از وسایل ارتباط جمعی، چون تلویزیون رواج نداشت و یا امکانات برق و آنتن هنوز به روستاها نرسیده بود، نقش مهمی در پُر کردن اوقات فراغت مردان روستا داشتند. مردان، هر روز، پس از ساعتها کار و تلاش روزانه و نیز در ایام بیکاری نیمه دوم سال، در قهوه‌خانه جمع شده و به گپ و گفت، تبادل نظر و اخبار، بازی و حتی داد و ستد می‌پرداختند.

قهوه‌خانه‌های بین راهی نیز مأمنی بود برای مسافران خسته یا درراه ماندگانی که آب و نانی طلب می‌کردند و گاهی که راه‌ها به دلیل بارش برف و باران بسته می‌شد، جای خوابی امن و گرم برای ایشان مهیا می‌کرد.

اگر از پدران و مادران سالخورده و کهنسال بپرسید، حتماً خاطرات شیرینی از قهوه‌خانه‌های قدیمی در یاد دارند و از قهوه‌چیان با صفا و مهمان نواز، به نیکی یاد خواهند کرد.

علیرغم آنکه امروزه، با توسعه تکنولوژی و تغییر فرهنگ اجتماعی و سبک زندگی، نسل قهوه‌خانه‌های قدیمی آخرین نفسهای خود را می‌کشد اما در طالقان عزیز ما، همچنان چندتایی از این قهوه‌خانه‌ها وجود دارند که چون ستارگانی در میان زرق و برق کافی‌شاپها و رستورانها، سوسویِ کم فروغ اما زیبای خود را دارند.

 

منابع: ایسنا، فرهنگ معین و با تشکر از آقای مهدی ویسانیان

تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی

قابله‌گی بهترین شغلِ روستایی

چند وقت پیش‌ها بود که به خودم گفتم: اگر در دوره گذشته به دنیا آمده بودم و در روستا زندگی می‌کردم، دوست داشتم چه شغلی داشته باشم؟

البته به عنوان یک زنِ روستایی، آن هم در حداقل پنجاه شصت سال گذشته، مشاغل زیادی برای انتخاب، پیشِ پایم نبود. احتمالاً مانند 99 درصد زنان و دختران دیگر، یک کشاورزِ دامدارِ خانه‌دار می‌شدم که همزمان قالیبافی، گلیم و جاجیم و چادرشب بافی و خیاطی می‌کردم. اگر خیلی هنر داشتم، می‌توانستم روضه‌خوانِ مجالس زنانه یا ملاباجی مکتب باشم. اگر دمِ دست شوهر یا پدری عطار، قد می‌کشیدم و از گل و گیاه و علف‌های صحرایی سر در می‌آوردم، یک نیمچه طبیبی اَزَم در می‌آمد، شاید هم یک قابله می‌شدم... آهان.. این یکی رو خیلی دوست دارم.

قابله یا ماما... از نظرم این بهترین شغلی است که یک زنِ روستاییِ قدیمی می‌توانست داشته باشد. آن روزها که خبری از بیمارستان‌هایِ مدرن و زایشگاه‌هایِ شیک و پیک و کلینیک‌هایِ تخصصی زایمان، نبود، این قابله‌ها بودند که خود را به بالینِ زنانِ در حالِ درد کشیدن می‌رساندند و با تبحر دستان و تنفذ کلامشان، در عرض مدتی کوتاه، درد و دلهره و انتظار را با گریه‌یِ شادی بخشِ یک نوزاد، به پایانی خوش می‌رساندند.

همین خوش‌خبری‌ها بود که قابله را در میانِ روستا محبوب می‌کرد. از گذر که رد می‌شدند، همه با احترام به او سلام می‌کردند. هیچ زنی درد زایمان و تیمارِ قابله یادش نمی‌رفت، هیچ مردی، هم آن نویدِ تولد فرزندش را. بچه‌ها هم که همگی خود را مدیون قابله و او را مادر دوم خود می‌دانستند و چه برازنده است نامِ ماما برایِ او. پس احترام و علاقه‌ای که اهالی روستا برای قابله قائل بودند، اولین دلیلم بود که یک قابله باشم.

از سویِ دیگر، با توجه به نرخِ بالایِ زاد و ولد در قدیم، کار و کاسبی‌اَم به عنوان یک قابله، سکه بود. همچنین در خیلی از مراسم‌ها بایستی حضور داشتم و هدایایِ درخوری دریافت می‌کردم. مثلاً در جشنِ نامگذاری و آشِ شیشه، حمام زایمان، گاهره بندان و گل غلتان.

در نهایت، حظِ کامل و لذت معنویِ حضور در حلقه‌ی زیباترین جریانِ خلقت، بهترین پاداش و دلیلی بود که می‌توانستم برای قابله شدن داشته باشم. شروعِ یک زندگی در دستانم، اولین ملاقات با یک موجودِ از بهشت آمده و بریدن بندِ نافی که همچون بریدن روبانِ مادری است، مرا لبریز از شوقِ اصیلِ بارها به دنیا آمدن و زیستن می‌کرد.

تقدیم به تمامی قابله‌های قدیمی و ماماهایِ کنونی سرزمینم خصوصاً عزیزانی که در روستاهایِ طالقان، به یاری مادرها می‌شتابند، تا جریانِ تولد و زندگی با کمترین مشکل ادامه داشته باشد.

روزتان مبارک و تلاشتان مقبولِ حضرت حق

 

به قلم: سیده مریم قادری از طالقان جان - اورازانِ زیبا

 

________________________پیامِ آشنایی – نظر دوستان________________________

بانو فریبا سوداگری از میراش نوشتند:

من افتخار دارم که با دستان زُمُخت و پُرتوانِ یک شیـرزنِ قابله، در میراش به دنیا آمدم. شیرزنی که دوشادوش مردان، کشاورزی می‌کرد و در خانه، بچه‌هایش را بزرگ کرده و می‌پروراند. او به هنگام دردِ یک زن باردار، به دادش می‌رسید و نوزادش را به دنیا می‌آورد.

روح خاتون باجی و همه‌ی قابله‌های سفر کرده، شـاد و قرینِ رحمت الهی

_____________ پاسخ درجی:

سپاس از بانو سوداگری عزیز

داستان «برکت نان» که قصه‌ی تولد این بانوی خوش ذوق و نازنینِ طالقانی است را در پست بعدی برایتان گذاشته‌ایم. بخوانید و لذتش را ببرید.

شغلی در آستانه فراموشی: چَلک بافی

 

چَلک بافی... هنرِ سال‌هایِ نه چندان دور

 

چینی بند زَن

 

 قِدیمان هِلِکی وسایلشانه دور نمینگَتُن.

 حتی اگه چینی بَه و میشکُت اونه ر بَست میگیتُن. از این رو چینی بند زَنی یکی از آن مشاغلی بَه که در قدیم وجود داشت.

معلمی، شغل محبوب طالقانیها

وقتی درس '' چ '' داشتند
و معلم خوش ذوق، برایشان از چراگاه و چوپان و قوچ، کشید.

خدایا نگهدار همه معلمهای خوب
و نونهالان سرزمینم باش 🙏🍃

#معلمی_شغل_محبوب_طالقانیها

سخت ترین شغل دنیا: مادری

ننه جان،
سخت ترین کارِ دُنیا، تی یی کاره
تا آخُرِ عمرُت، بازنشستگی نوداری!
یه ذَرُّوک دستمزد هامی گیری!
اون دی یه کَمُوک عشقه
🍃❤️   ننه جان دوستُت دارُم   ❤️🍃

✍متن: علی صفاری - زیدشت

چــوبـداری

مشاغل قدیمی طالقان:
چــوبـداری

قدیمان طالقان یه شغلی دبه به نام: چوبداری. همین الان دی البته دره. قدیم، پنجاه درصد مشاغل، به دام و دامداری ربط داشت. اما چوپان با چوبداری فرق مینه.
چوپان در طول سال کارش نگهداری از دام بَه. چوبدار به طور مقطعی.
چوبدار کسی ره میگن که حیوان چهار پا از خر و قاطر بکیر تا سگ و گوسفند و گوو این دست ده میخره اون دست ده میروشه.
چوبدار تقریباً مثل بازاریاب های الان عمل میکُرد. یعنی کمک میکرد، تولیدکننده هایی که مشتری برای دامشان (محصولشان) نداشتن، اوشانیبه مشتری پیدا میکُرد و میروت. عمده کار چوبداران دی، از مرداد ماه به بعد شروع میگردی که وره کولی به یه وزنی برسیه که صرفه اقتصادی داره فروشش. از طرفی هم دامداران نم نم باید زمستانی علف و عالیق تهیه کنن یا کارگرشانی سال تُمانه و باید پول هادین.
البته چوبداری فقط مختص ریز مال نی. از اسب و قاطر بگیر تا سگ و گُو و گوساله و الی ماشاءالله.

چوبدار چو دست میره و میشو چادرانی سر، مالی که میخواه نشان مینه و مال و دامی که چوپان میخواه بروشه ره برآورد مینه. مثلاً دستی همراه، جای باسکول، وَره ر بلند مینه، بر فرض مثال میگو: 30 کیلو. صاحب وره دی میگو قبوله. یعنی این وره تی یی. حالا یه تعدادی دی مثلاَ 20 تا میش و وَره جدا مینن. کلی قیمت هامیدین. این ریز مالی.
اما درشت مال دی مثل گُو، چوبدار میا طویله میان برآورد مینه. از شیری که روزانه هامیدیی میپرسه، یه قیمتی تعیین مینُن. چوبدار یه مبلغی بیعانه هامیدی و گُو ر میبره.

دوتا خُجیر رسم این وسط دَبه. یکی اینکه چوبدار مال یا دام با یه مبلغی کمی بیعانه میبرد میروت، بعد الباقی پولِ هامیدا. یکی دی وقتی مثلاَ گُو خریده شده ر بند میکردن، میامین تحویل هادین به خریدار، این کاره یه بچه سن میکرد و افسار یه بند دام با یه مقدار علوفه تازه هامیدا خریداری دست و اون علوفه نماد این به که مثلاَ این دامی تی به آمد داشته باشه.
خریدار دی یه مبلغی هامیدا به انواع انعام اون وچه ره که اسمش بَه "افسار سری". البته چوبداری ریزه کاریهای زیادی داره که از حوصله این بحث خارجه.

✍ به قلم: ابوالفضل یزدانیِ طالقانیِ خُسبانی
        تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی

گُوگَل و گُوگَلوانی

سُلام مینُم. خا بر همگان واضح و مُبرهنه کو گو همان طالقانی گاو هسته و گوگَل دی به گله گوآن اطلاق میبو. گو ر بُشناسین خودُش یه تخصصه و PHD داره. اولاً انواع زیادی گو داریم مثل: خالی گوساله، گوساله، تلم تلیسه، ماگو، جانه گو، ورزا (ورزو)، ورزایِ کاری، شیرا گو، قصدرَ گو، کلِ گو، گو رسمی، گو هلندی، گو گیلکی، گو سرابی، گو دو رگ، گو اصیل، گو هُلِشتَن و گو اسراییلی (لعنت الله علیه) البته اصطلاحاتی که طالقانیان برای نام ببردُن گوان به کار میبرُن بسیار متنوع و کاربردیه و از روستا به روستا دیه با هم فرق داره.
گو یا گوساله ی کله دَ معلومَه که کَلِ گوساله یه یا ماده، اونانی کو خیلی تخصص دارُن همون دور دَ فقط اوی کّله رَ بینُن میگن چه جنسیتی داره.

گوگَل وانی دی یه خُجیره شغل در طالقان هسته. اولاً کو خیلی از این عزیزانی کو گو میدارُن، متاسفانه یا خوشبختانه فرصت گِو گَل بانی به اوشان دست هانمیدیه، چون دیه مردمان مثل قدیمی طالقان یا شمال، گوآنشانه  دَر نمینُن و بیشتر کُلامی (طویله ی) میان دَره.
در بسیاری روستاهان مثلاً پراچان، رسم بَ هرکس مثلاً یه گو داشت، باید یه روز میشی گوگلی همرا، هر کس دو تا، دو روز و همینطور به تعداد گوان، روز اضافه میگردی و چرخشی بَ. این وچان که چند تا گو داشتُن، همَش گوانَ فاش هامیدان. 😂😂
قدیمانی یکی از راحت ترین کاران، گوگلوانی بَ. فقط یه روزایی که گُوان مگسه دمیکت، گوان عصبانی بیَن و فُرار میکردُن، گوگلوان خسته می گردی. بقیش بخور و بُخس بَ. آنقدر کو بعضی وچان، همش بُرمه میکُردُن که ما ر ببرین گوگلوانی. از قدیم میگُتن: خری خورچام کار، میان باریه! مایی خورچام کار، دی گوگل وانی! یه جک دی دره که یارو ر میگن: چکاره ای؟ میگو: بخور و بخُس و گوگل وانی!
از جمله مهارتهایی که برای یه گوگلوان (و کلاً چوپانان و رمه داران) لازمه، نحوه صدا بزیَن و استفاده از صوتهای مختلف برای راهنمایی و هدایت حیوانه. ظاهراً زُوان حیوانات، باهم فرق داره. طالقانی میان، هر حیوانی همراه، با یه زُوان و صوتی گپ میزنن. گو میگن: لِ لِ، گوساله ر میگن: گل و گل و، سگ میگن: کتو کتو. میش ر میگن: بییرد بییرد، وره ر میگن قز قز، وره کولی ره: بیجی بیجی. امبا بدبخت خره میگن: لانه ویار یا اِهه پِدَسّگ
خدا رحمتشان کنه، آقامی عمو یه دانه گو داشت، وقتی میخواست اونه ر راهی کنه میگوت: لِ لِ لِ مُن این آهنگ و صُدا ر خوب یادمه.
شروع گوگل، از بعدِ اَفتو بَ تا غروب. مردم یکی یکی گوشانه میاردن دهی میان، غروب دی گوگل بان گوگله همانجه میارد و همینی بابت، غروب دمان دهی میان شلوغ بَه. گو صحبان نیم ساعت زودتر جمع میگردین، گوگلی پیشواز، تا گوآن بیان دی اختلاط میکُردن.یکی از وظایف گوگل بان علاوه بر چرای گوآن، دو  هنگام اُو هادان دی بَه که معمولا ًیا شه رو لو میبردن یا دهاتشانی روخانه و گته نهر.

بعضی هان که روحیه شوخ دارُن اِو طالقانیانی همرا  جور ترُنَ، وختی تو ر مِینُن و میپرسه: شما کُجه یی آدُم هستی؟ اویی جوابه که میگیم: طالقانی، میگو: اَوْ گوگَلوانی گو. به این ترتیب "گوگلوان" یه خوبه فاش هسته طالقانیانی میان، که هم برای ایجاد صمیمت ابراز میبو هم برای تنبیه و تشویق. البته یه جورایی دی همون جنبه ابراز صمیمیت بیشتر، در ارتباطات را داره، ینی طرف میخوا بگو که او هم گوگلوانه.
یه نکته دیگه دی این بَ کو جوانی که میتانست گوگلوانی کنه، میگتن دی مرد گردیه و میتانه زُن بَبُره. شاید دی اینجوری میگوتن تا این جوانان رُخشن و بشن گوگلی وَر. نکته دومش دی گوگلوانان، اکثراً عاشُق پیشه بیَن و خاطرات عاشقیشان نقل محافل بَه.
یادُش بخیر، مُن یه روز گوگل وان بیَم، خیلی دی خسته، صبح پایسام و گوآنه رونایی سر دِ یه خورده جَرتر ببردم، ول کردم و بوخوتم. این سرنگونان دی همه وگرد کردن دهی میان. هیچی دیگه خو دِ پایسام، بدیم، برارم گوآنه پیشا کردی و میا. مایی آبرو بشه و کلی دی مُنه دَهوا کرد. (ایسه گمانم به همین خاطر هنوز مجردُم 😝😅😂)

خا این روزان که کمتر کسی گو داره و گوگل وانی مینه و یه چند سال دیگه دی مایی وچان فقط گوگِل گردی و گوگِل چرخی (Google) ر بلد میبن، بُدا اقلاً ما یه متنی آماده کنیم و بنگنیم اینتُرنُتی میان، تا بعدها این وچکان، اقلاً در گوگِل چرخیهاشان به گوگل وانی اجدادشان برسن.

تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی
✍به همت آقایان و خانمها: ابوالفضل یزدانی، سیدعباس افتخاری، محمدحسین رضایی، شهناز فلاحی و مریم قادری

عکسها از: ابوالفضل یزدانی و محمدحسین رضایی
🔺 کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع (کانال درجی) مجاز است. 🔻

خاطره ی زیبای گوگلوانی با صدای محمدحسین رضایی تقدیم به شما (دریافت کنید)

آهنگری، چلنگری

آهنگری

قسمت اول: مواد و وسایل صنعت آهنگری
* زغال سنگ: یکی از باراندازهای چاروادرهای طالقانیِ روستای هیو Heev بَه. به همین دلیل، هم همین الان دی خیلی طالقانی ساکن هیو هستن و با هیویان فامیل گردین، دختر هادان، دختر بیاردن. حالا این هیو چه ربطی به بحث ما داره؟ هیو یکی از جاهایی هَسته که اون قدیمان، بیشتر اهالی آن، تو کار معدن دِبیَن. الان دی میشی هیو اکثر فامیلیهان یه ربط و ریشه ای به معدن داره. از معدندار بگیر تا مدنی پور و معدن کن، معدن نشین و غیره.
هیو، نه فقط کو یه معدن، که معادن زیادی از زغال سنگ و چندتا کارخانه فراوری زغال سنگ داره.
همین از سمت کرج تهران، اتوبان ده سمت طالقان (قزوین) که میشیین، بعداز کارخانه سیمان، یه متروکه کارخانه دَرَه به نام سیپورکس، پشت کوهشی نام هسته چنبورَک که چندتا معدن زغال سنگ و کارخانه فرآوری زغال سنگ دره.
* شمش آهن و ساروج: گچ رو از دُنبلیدی صحرا، آهک از چَمبورک که هیوی پشت هسته،با پودر سنگ و خاکستر و مرغانه ره میاردُن  ساروج میساتُن که در مقابل گرما و اُو مقاومت زیادی داشت و هرچه گرما اونه میخورد سُفت تر میگردی.

قسمت دوم: مقدمات آهنگری:
** ساخت پاچال: چاله ای بَه کو میکندُن آهنگر میشه اونی میان، برای پوک بِزیَن.
** ساخت کوره: کوره ابعاد استانداردی نُداشت و هر کوره ای به اندازه نیاز آهنگر بُسات میگردی. معمولا کوره های طالقان، یک متر در یک متر بَه و دو جور، کوره داشتُن که یکی زیمینی میان دَبَه و جور دیگه اُستاده بَه کو مثل کوره نانوایی سنگکی به.
** ساخت دَم: دَم ره از پوست میساتُن، برای باد بِزیَن کوره، که انواع مختلف داشت. مث گُو دم، مالی دم و بعضی دی از پلاستیک ب که خیلی مقاوم نَبَه.
** سندان: سندان دی برای آهنی تو پُر و آب دیده بَه کو برای شکل هادانِ وسایل ساخت بَه، کو اونی سَر همینان  و پوکی همرا ضربه میزیَن.
** پیشبند: آهنگری  پیش بند هم داشت که تش وفلزات تیکه  اویِ جانَ نسوزانَ ولباسش زود کثیف   نگَردَه

قسمت سوم: تولیدات اهنگران طالقان:
داس، پوک، خَجُرَه، میخ طویله، انبر، دیزیندان، تبر، نعل و ... به طور کلی هر ابزار آهنی کو در طالقان مورد استفاده قرار میگیت.
فصل چهارم: نحوه ساخت:
اوستا، آهن مورد نظر را دُله کوره هامینا و شاگُرد دی میدَمی، کوره ای دَم دی یه فلز از جنس فولاد دَبَه همینان که حرارت میدان اونه میگوتُن بلور، حَلا زمانی کو آهن آماده میگردی، یعنی قُرمُزه قُرمُز، اوستا اونه در میارد و شاگرد دی دم انگار میکُرد و پوکه میگیت و اوستا چکوشه میگیت. اوستا معمولاً یه طرف وامیستا و شاگرد طرف دیگر.
به نوبه یکی این میزی، یکی اون، اندی میزیَن کو اون آهن به شکل ابزار مورد نظر دَرایه. بعضی ضرْبَ هان دی دابل هستن، اوستا چنان با مهارت این طور ضرب هانُ میزی کو آدُم کیف مینه. اصلاً وقتی یه قطعه دَره چَکوش کاری میبو، یه قشنگه ملودی تولید میگرده.
حتماً داستان رقص جناب مولانا رَ وقتی کو از بازار آهنگران، یا به گفته بعضی کتب، زَرگران رَد میگردی رو بُشنوستینَ. وقتی صدای چکوشی که با مهارت و استادی، سندان و فلزی سر میخورد به گوش مولانا، یه آهنگ دلنشین بیامَه، او رَ به یادَ اون موسیقی کیهانی دِنگَتُ شروع کُرد به رقص و سماع. 🎶🎶
پوک بزیَن بر سندان، در چلنگری، خودُش یه گونی سابقه میخوا. اینکه کُجه بزُنی، چِطور بزُنی، کِی بَزُنی، با چه زوری بزُنی، با کجای پوک بزُنی، کجه ی آهن بزُنی، پوکت کجه دِه جیر بَری، کجه دِه جَر بری، کی آهنه اُو بزُنی که آبدیده گرده و هزار نکته ی باریکتر ز مو.
یکی از خصوصیات آهنگران و صنعت کارن دی این بَه کو تمام وسایل دِ استفاده ی بهینه میکُردُن، یعنی از ضایعات آهن که دسشان میرسی، اونه جمع میکُردُن و اون دِه ابزار میساتُن. در کل آهنگران خیلی کم پیش میامِه کو ضایعات داشته باشُن.

قدیمیان میگوتن پول حلال و پر برکت پولی هسته که با عرق جبین دربیا. آهنگران واقعا پولشان با عرق جبین در میامه بخاطر همین همیشه یه دستمالکی لنگی دمیوستان سرشان عرق پیشانیشان نیا چشمشانی سر.
مینین میگن فلانی عاقله مرده، کنایه از آدم با تجربه و کاردان هسته. آدمهایی که سرد و گرم روزگار ره بکشین. آهنگران دی واقعا عاقله مرد بین. زمستان سرد و تابستان گرم این کوره سر دبین.
پروانه به گرد شمع و ما پای تنور
چون سوخته ایم، دگر مسوزان ما را

مردان آهنکار، آهنین اراده هستُن، الهی که آنانی کو زنده اَن سلامت و پایدار و رفتگان دی روحشان غریق رحمت خداوند باشه.(آمین)

با سپاس از گروه تولید محتوای درجی، مخصوصاَ آقایان محمدحسین رضایی، فرشید فلاحی و ابوالفضل یزدانی

کپی برداری از این متن تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرام/وبلاگ درجی TaleghaniDarji) مجاز است.

این متن ارزشمند با صدای فرشید فلاحی تقدیم به شما (دریافت کنید)