درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

۲۸ مطلب با موضوع «روستاهای طالقان» ثبت شده است

گذری بر سگرانچال

چهارشنبه, ۲ آذر ۱۴۰۱، ۱۰:۱۹ ق.ظ

تابلویی طبیعی...  نشسته بر قابی به‌جا مانده از قدیم...

 

دیوارشی سَر واش درآمیه، تُمامَ سقفُش دی جیر آمی، اَمّا کنتورِ برقُش ویل‌کُنُش نی...

این جور وفادار باشیم!

 

عکسها: روستای سگرانچال، به تاریخ 4ر1ر1395

از آقای شهرام صادقیان

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ آذر ۰۱ ، ۱۰:۱۹
درجی طالقانی

وجه تسمیه روستاهای سگران و سگرانچال

سه شنبه, ۱ آذر ۱۴۰۱، ۱۲:۲۵ ب.ظ

 

«سگر» در زبان پهلوی یعنی پُر و اشباع شده. به همین دلیل برخی باور دارند سگران و سگرانچال، برگرفته از همین واژه است و به پرجمعیتی روستا در آغاز پیدایش آن اشاره دارد که منجر به ایجاد روستای دیگری در زیر سگران، به نام سگرانچال شده که ناشی از اشباع جمعیت بوده است.

به عنوان یک فرض دیگر، ریشه نام شناسی سگران را به کلمه «سکا» به معنای شکار مرتبط می‌دانند. هرچند این فرض، با توجه به بیرون بودن قلمرو تاریخی سکاها از کرانه جنوبی دریای خزر، بعید به نظر می‌رسد.

اما اهالی نظر دیگری برای نام آبادی‌شان دارند که علاوه بر نزدیکی بیشتر به لفظ، جالب توجه نیز هست. بنابر این نظر، سگران و سگرانچال، از واژه ترکیبی «سه گبران» و «سه گبران چال» آمده است و به وجود سه گور باستانی در این ناحیه مربوط به گبرها اشاره دارد. همانگونه که مسجل شده، در دورزمان‌ها طالقان محل سکونت گبرها بوده است. همچنین اهالی روستا اذعان می‌دارند که در سالهای قبل از انقلاب، سه قبر یهودی در قبرستان روستا وجود داشته که توسط عده‌ای نامعلوم، شبانه تخریب و اشیای قیمتی درون آنها به سرقت رفته است.

وجه تسمیه روستای شما چیست؟ برامون بفرستید.

عکس از: آقای میرمطهری
تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱ آذر ۰۱ ، ۱۲:۲۵
درجی طالقانی

دراپی و گراب در بهار

شنبه, ۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۰، ۱۱:۰۰ ق.ظ

 

این دی یه قشنگِ عَسک از بالا طالقان، روستای دَراپی و گراب

نازِ دوربینِ آقای رضا بکان

کانال اصیل طالقانیان

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ ارديبهشت ۰۰ ، ۱۱:۰۰
درجی طالقانی

قِدیمِ طالُقانی فَعله‌هان (کارگران)

شنبه, ۲۱ تیر ۱۳۹۹، ۱۰:۰۸ ق.ظ

اون قِدیمان کو کارگر با قرارداد مشخص دَنُبَه، کارُگرانی ساده دِبیَن که به ایشان فَعله میگوتُن و برحسب شرایط و مُهارت، به صورت‌های زیر کار می‌کُردُن:

روزمُزد: کارگری که در برابر کارِ روزانه، مزد میگیت که عبارت بود از پول، غذا یا محصولات کشاورزی، مثل کارگرانِ گیلاس چین.

سال مُزد: کارگری که به صورت سالانه دستمزد هامیگیت. مثل چوپانان.

شکم خوراک: کارگران ساده و غیرماهری کو فقط در برابر خوراک، کار می‌کُردُن. مثلاً در دنبلید، کارگرانی در کنار یک خانواده، اقامت و کار می‌کُردُن که به اینها «آدم» اطلاق می‌گردی. یعنی می‌گُوتُن فلان خانواده، آدُم داره. این آدمها که معمولاً از ولایات اطراف به طالقان میامیَن، حقوق ناچیزی می‌گیتُن و دستمزد اصلی‌شان همان سرپناه و غذا بَه.

مزد سر خرمن: این مزد به برخی مشاغل، سالانه و به صورت محصولات برداشت شده خرمن، پرداخت می‌گردی. مثل مزد سلمانی و دلاک.

مزد نقد: اینجور مزدان مختص بسیاری از مشاغل بَ که به صورت نقدی پرداخت می‌گردی. مثل مزد نجّار یا آهنگر.

دَس کمک: در اصل کارگری قرضی است که بدون دریافت مزد نقدی، در ازایِ کار در زمانی دیگر، برای فرد کار می‌کُرد. این نوع کارگری، یک جور همیاری روستایی است که در مواقع شدت یافتن کار، اعضا و کارگران یک خانواده به کمک دیگری میشُن و در مقابل اون دی در یک روز دیگر، همین کارِ تکرار مینه و بدین ترتیب جبران محبت و زحمت میبو.

فَعله بی‌مزد و مواجب: چنین چیزی خیلی در طالقان مرسوم نَبَه ولی گاهی کارگرانی بیدونِ مزد دی پیدا می‌گردی. مثل شاگردانِ مغازه، کارآموزان یا محصلانی که برای طرحِ کادّ خودشان کار می‌کُردُن.

این شرایط کارگری در قدیم بَ. آن زمان، زندگی روستایی با محدودیت‌هایی که داشت، اینگونه از کارگران خود، قدردانی می‌کُرد. شاید شرایط کارگری خیلی عادلانه و صرفه‌مند نبَه اما یه چیزی ر نمیشا کتمان کُرد و آن اینکه طالقانیان، چه قدیمی‌ها چه امروزی‌ها، همیشه بهترین رفتار رو با کارگرانشان داشتُن. اوشانِ تکریم میکُردُن و طبق سفارش اسلام، همیشک سعی میکُردُن مزدشانه سریع و کامل هادیَن.

مثلاً در هیچ جای دیگری نِیدیَم که قدِ طالقانیان، به کارگر احترام بنگنُن. کارگری، کاری خفیف و بی ارزش در نظر طالقانیان نی. وختی یک کارگر دارُن، خودشانی غذا و خوراکِ با اوشان تقسیم مینُن و حتی خیلی وقتا، عینِ یک میهمان، اویی بِ تهیه تدارک مِینُن.

یادُم میا کارگر و بنّا داشتیم، ننه هر صبح، اوشانی بِ پِلو خورشت با سالاد و دوغ و سبزی و مخلفات، تهیه میکُرد. یه روز مجبور گردی بشوئه صفِ سیمانی میان و نزدیک ظهر بیامه. آن موقعان تلفن دی نبه که زنگ بزنه و خبر هادیه تا یکی دیگه اویی جا غذا بپُچه. ظهر با کُباب و سنگک بیامی خانه و هِی عذرخواهی میکُرد که نتانسته پلو بپُچه.

بنّامان میگوت: خواهر، هیچ جا ما ر ناهار هانمیدیَن. شما دی اندی خودته خسته ناکن، صبح به صبح یه آبگوشت بار کن و بشو به کارانت برس. اما ننه میگوت: نمیشا هر روز آبگوشت باخوردُن. تکراری و خسته کننده میبو.

یا همین طالقان خودمان، افغانی کارگر داشتیم. آقام میشه تا شهرُک، میوه و بیسکیویتُ و شکر پنیر میگیت کارگرانی بَ. میگوت این بنده خداهان خسته و گُسنه میبُن، کنار هر چایی اوشانی بِ بیسکیویت بنگنین ته دلشانِ بگیره. 

کجایِ دنیا سراغ داری چنین با کارگر مهرُبانی کُردُن؟

 

متن اصلی از: آقای شهرام صادقیان، مدیر محترم کانال اصیل طالقانیان

با تشکر از آقای مهدی رضاخانی و گروه تولید محتوای درجی بابت تکمیل متن و ذکر خاطرات

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۱ تیر ۹۹ ، ۱۰:۰۸
درجی طالقانی

آلبوم پاییزی سال 98 روستاهای طالقان

پنجشنبه, ۱۸ مهر ۱۳۹۸، ۱۱:۳۴ ق.ظ

با نوایِ شعر، گوشه‌ای از زیبایی‌های پاییز در روستاهای طالقان را با هم به نظاره می‌نشینیم. 

 

تو هم همرنگ و همدرد منی، ای باغ پاییزی

 

چو می‌پیچد میان شاخه‌هایت، هوی هوی باد

 

به گوشم از درختان های‌ های‌ گریه می‌آید

 

مرا هم گریه می‌باید، مرا هم گریه می‌شاید

شاعر: مهدی سهیلی

 

باغ بی ‌برگی

 

خنده‌اش خونیست اشک آمیز

 

جاودان بر اسب یال افشان زردش می‌چمد در آن

 

پادشاه فصل‌ها، پاییز

شاعر: مهدی اخوان ثالث

 

ای باغبان ای باغبان آمد خزان آمد خزان

 

بر شاخ و برگ از درد دل بنگر نشان بنگر نشان

 

ای باغبان هین گوش کن ناله درختان نوش کن

 

نوحه کنان از هر طرف صد بی‌زبان صد بی‌زبان

 

هرگز نباشد بی‌سبب گریان دو چشم و خشک لب

 

نبود کسی بی‌درد دل رخ زعفران رخ زعفران

 

حاصل درآمد زاغ غم در باغ و می‌کوبد قدم

 

پرسان به افسوس و ستم کو گلستان کو گلستان

شاعر: مولانا

 

شاخه با ریشه خود حس غریبی دارد

 

باغ امسال چه پاییز عجیبی دارد

 

غنچه شوقی به شکوفا شدنش نیست

 

با خبر گشته که دنیا چه فریبی دارد

شاعر: حسن میرزایی

 

 

با تشکر از دوستان طالقانی و پیج اینستاگرام حیات وحش و طبیعت طالقان

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ مهر ۹۸ ، ۱۱:۳۴
درجی طالقانی

یک نامه قدیمی درخصوص اورازان

سه شنبه, ۴ ارديبهشت ۱۳۹۷، ۰۳:۱۵ ب.ظ

نامه ای قدیمی از سلطان طهماسب
که وقف نامه روستای اورازان طالقان را تایید می کند.

ارسالی از: سید مسعود محمدی نژاد

منبع: کانون فرهنگی اورازان 👇🏻👇🏻👇🏻

https://t.me/owrazan_taleghan


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ ارديبهشت ۹۷ ، ۱۵:۱۵
درجی طالقانی

نویز علیا

يكشنبه, ۱۳ اسفند ۱۳۹۶، ۰۳:۰۶ ب.ظ

روستای نویز علیا به علت دامنه های کوهستانی سرد دارای آبی   صاف و هوایی دل پذیر می باشد بطوریکه در اواسط تابستان نیز شب های نویز سرد و پاییزی است.

نویز علیا یکی از نقاط   باستانی حوزه طالقان بوده و با توجه به آثار و اشیا بدست آمده از محوطه این روستا،   قدمت آن با حداقل یک تمدن ۱۵۰۰ ساله به دوران سامانیان می رسد.

در   شمال روستای کرکبود و در   خاور روستای کویین و آیین کلایه و در   باختر روستای هشان و   روستای مرجان در شرق نویز علیا نیز محوطه تاریخی گورستان گبری قرار دارد، که قدمت آن به دوران پیش از تاریخ می رسد.



ارسالی از خانم معصومه جانی

منتشرشده در کانال طالقانیها

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ اسفند ۹۶ ، ۱۵:۰۶
درجی طالقانی

آلبوم عکسهای قدیمی اورازان طالقان

شنبه, ۱۴ بهمن ۱۳۹۶، ۰۳:۰۱ ب.ظ

آلبومی بی نظیر از زیباترین عکسهای قدیمی و پُرخاطره از طالقانِ قدیم (روستای اورازان) تقدیمتان می گردد:


عکس مردمان قدیم طالقان (روستای اورازان) حدود یکصد سال پیش، به نحوه پوشش و چهره های خندانشان نگاه کنید:




ای خوشا آن روزگارانی که کلی برف میامه




ای برف، ای نعمت سپیدِ خدا، برای که باریده ای؟ اهالی اینجا درها را بسته و رفته اند...
عکس از: سید حسین میرمطهری




دورهمی اهالی کَنده سَر اورازان در کنار بامبرو سِنگ: سنگِ بام غلطان




پیر پالان دوز




شخم زدن زمین با وَرزو (گاو نر)



روح مردمان رفته شاد
با سپاس از کانون فرهنگی اورازان
۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۴ بهمن ۹۶ ، ۱۵:۰۱
درجی طالقانی

پاییز در طالقانِ زیبا

شنبه, ۶ آبان ۱۳۹۶، ۰۳:۰۸ ب.ظ

 

 

 

گوشه ای از زیباییهای طبیعت طالقان در پاییز را که توسط همشهریان هنرمندمان ثبت و عکس شده است را مشاهده می کنیم:

 

روستایِ زیبای دیزان - عکسها: آقای جعفر آقااحمدی

 


 

طالقان زیبا: شهرک - عکس: آقای مجتبی مقیمی

 


روستایِ زیبای دیزان - عکس: آقای محمدنعیم آقااحمدی

 


روستایِ زیبای گَته دِه - عکس: خانم آزاده بَکان

 


روستایِ زیبای مِهران - عکس: آقای نورالدین مهرانی

 


روستایِ زیبای اورازان - عکسها: آقای میرتقی

 

 

 

 


روستایِ زیبای آرتون - عکسها: آقای احمد جعفری مهر

 

 

 


روستایِ زیبای میراش - عکس: آقای رضا ادیبی

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ آبان ۹۶ ، ۱۵:۰۸
درجی طالقانی

روستای سوهان

شنبه, ۲۹ مهر ۱۳۹۶، ۱۲:۰۴ ب.ظ


روستای سوهان در 25 کیلومتری غرب شهرک طالقان واقع است. غار معروف سوهان نیز در شمال این روستا پذیرای علاقمندان خویش است.

چُره در نزد مردم روستای سوهان طالقان، به معنی آبشار است. البته اگر ارتفاع آب کم باشد به آن چُرنا می گویند. با توجه به ارتفاعات صخره ای در شمال روستای سوهان، حداقل شش آبشار بلند (شش متر و بیشتر) در نهر های دائمی یا فصلی کوهستان های این منطقه، قابل مشاهده است، که مشهورترین آنها، آبشار چُره و آبشار سوهان، بعنوان یکی از جاذبه های مهم منطقه هستند.

در نهرها و رودخانه های فصلی این منطقه، به خصوص در فصل بهار، آبشارها پرآب بوده و به تدریج با کم شدن آب نهرها، آنها نیز کم آب و در تابستان خشک خواهند شد. بعلاوه در فصل زمستان، با هجوم سرما و یخ بستن آبشارها، جلوه دیگری، از طبیعت زیبای این منطقه، قابل مشاهده است. درختان مثمر که در باغات مورد استفاده است، مثل: گردو (جوز)، سیب (سیف)، زرد آلو (شُلانک)، گوجه سبز(الوک)، آلو ، آلوسیاه، انگور، گلابی، بادام، ذال ذالک (کهری)، گیلاس، سنجد، فندوق و نظایر آنها و درختان غیر مثمر نظیر: چنار (که درخت هفت چنار وسط روستا، کاملا مشهور است)، تبریزی، زبان گنجشک، شال، نارون، بید و برخی دیگر.

در مرکز روستای سوهان، محوطه پارکینگ مانندی (موسوم به عسلی سر) در پایان جاده اصلی منتهی به روستا قرار دارد که در شمال آن، درخت چنار کهنسالی (چنار دار) سوهان با 7 شاخه و تنه اصلی و قطری در حدود 14 متر، قرار دارد. گفته میشود قدمت این درخت، به بیش از 1000 سال می رسد. این درخت نزد اهالی تقدس زیادی دارد.


نمایی از روستای سوهان  عکس از: توحید مجد فریدی



معانی لغوی و علت نام گذاری روستا
کلمه سوهان در زبان فارسی، دارای چند معنی است:

❌ 1- اسم یک نوع شیرینی که سوهان قم آن، معروف است.
❌ 2- ابزار فلزی که با داشتن سطح ناصاف و دندانه دار، برای ساییدن سطوح اجسام فلزی، چوبی، لاستیکی و غیره به کار می رود.
❌ 3- به معنی سایش برای تمیز کردن، سوهان کاری یا سوهان زدن، یعنی استفاده از ابزار سوهان برای ساییدن اجسام مختلف، جهت رفع آلودگی ها و زنگ زدگی ها و صیقلی کردن سطح.
✅ 4- نام روستائی در پائین طالقان استان البرز، در فاصله 4 کیلومتری شمال ساختمان تاج سد طالقان.

در خصوص علت نام گذاری روستای سوهان، دو نظریه، مطرح شده است:

🌀 گمانه اول :
مرحوم حسن قدسی طالقانی، مشهور به  اعظام الوزارده، کتاب خاطرات من یا روشن شدن تاریخ صد ساله، جلد اول، ص 566، در این خصوص میگوید:
«... نام قریه سوهان را میگویند چند نفر ترک زبان از سوارهای چنگیز که برای شکار از ساخلوی قزوین بکوهستان طالقان میآیند، میرسند بمحوطه سوهان، چون عطش بر آنها غلبه کرده و چند شکاریهم زده بودند از شدت تشنگی جویای آب میشوند و بخود میگویند (سوهانی؟) یعنی آب کجاست؟ بطوریکه ذکر شده دشت های مانند: بوردشت، مرگ دشت، آندست، سوهان چال، میان راه، باغ پشت، اراضی زیاد ولی آب ندارند. باین جهت سئو (سوهانی) که فارسی آن آب کجاست؟ نام این ده میشود، سوهان و تمامی اسامی دهستانها به این نحو نامگذای شده است.»

🌀 گمانه دوم :
طبق گفته برخی بزرگان سوهان، که این نظر، دارای اعتبار بیشتری است، ریشه لغوی کلمه سوهان از «سو»، به معنی نور در زبان فارسی قدیم میباشد. شاهد مثال، مصدر «سوسو زدن»، به معنی کم و زیاد شدن شدت نور، و چون سوهان در ارتفاع بالا واقع شده است، به خصوص در شب، به عنوان محل تجمع نورها و سوسو زدن آن بوده است. لذا با اضافه شدن علامت جمع «ان» فارسی، به صورت «سوان» و  اضافه شدن حرف «هاء» جهت سهولت آوائی، به صورت «سوهان» شهرت یافته است. البته می توان گفت که در صورت استفاده از علامت جمع «ها» در زبان فارسی، به صورت «سوها» و جهت سهولت آوائی، با حرف «ن» در آخر آن، به صورت «سوهان» مورد استفاده قرار گرفته است.


↩️ ارسالی از : حسین زینعلی - منتشر شده در کانال طالقانیها




کوه خشکچال،  گردنه گوپیشانی، روستای سوهان طالقان   عکس از: شهرام الهویی
۲ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۹ مهر ۹۶ ، ۱۲:۰۴
درجی طالقانی