پرس بند و لوک و واش

اینانه قدیمان دسی همرا درست میکوردون
نامش هسته پُرُس«پُرُس بند»
ایسه الان ماشینی گردیه
اِچینه کارد که پندیره لاب مینه
چندی تر تمیز!

◀️ مریم قادری-اورازان

جـُوز و جـُوز دار (گردوی طالقان) قسمت دوم

🔻از جوز در غذاهای مختلفی استفاده مینون: فسنجان - مرجو خورش- ترش آش-  نان تخمین- کُتُنی ( مخلوط جوز و توت) -  ماهی گرده بیج  و ...
وقتی که جوز ریز هسته و باصطلاح هنوز به زک نرسیه و چوبش سفت نگردیه، این مرحله میتانین ازش ترشی درست کنین و خیلی هم خوشمزه هسته. البته ترشیش زحمت فراوان داره‌.

🔻تمام اجزای جوز برای درمان بیماریها قابل استفاده هسته. ولگ - پوست- سوآلوم- مغز- ریشه- پوچول
در قدیم از سوآلوم در صنعت رنگرزی استفاده میکردن و رنگ اکثر قالی های طالقان از سوآلوم هسته.

🔻در گذشته ریز جوزان سوراخ میکوردن نخ میانش د رد میکوردن بعد به گهواره یالان اوزان میکوردن.
در مراسم گاهره بندانی چند تا جوز حبه قند یالی گاهره ی سر میشکستن که یال به سر و صدا بلند عادت کنه‌
و موقع بشکستن میخانون
اگه ننت و آقات دعوا کور ن نترسیا
اگه جوزان قرقر کوردن نترسیا
اگه قلاجی صدا بیومه نترسیا

در بازیهای محلی کنار قاب بازی و تیله بازی جوز وازی هم مرسوم هسته.

در مراسم عروسی هم جوز نقش داره.
وقتی میخوان عروسی ب خرج بار بربینون ضمن برنج و روغن و گوشت و قند و چای مقداری هم جوز هامیگیرن.
این مواد هامون مواد غذایی در روز عروسی هسته که امروزه داماد به تعداد نفرات پیشنهادی از طرف خانواده عروس شام هامیدیه.

🔻در بحث ارث و میراث هم جوزدار از سایر درختان جدا میبو و تقسیم بندی جداگانه ای داره.
یعنی جوز داران میشمرن بعد تقسیم مینون.  سهم دختر و سهم پسری. در جاهای که مثل اورازان که زمینش وقف هسته و به دختر زمین نیمیرسه‌، جوزداران تقسیم مینون و اینجه سهمی اسم ملکیت به میان میا.
ملکیت چیه؟
ملکیت سهم صاحب زمین هسته که در قبال آبیاری و اینکه جوزدار در ملک او قرار داره از صاحب درخت میگیره. البته صاحب زمین میتانه درخت بخره‌. ولی اگه نخری نمیتانه از ورود صاحب درخت به ملکش ممانعت کنه و او میتانه به دارش سرکشی و رسیدگی کنه. در مورد سهم ملکیت میگن پنجک یعنی چهار تا جوز صاحب درخت یکی صاحب ملک.

🔻در مورد  زمینهای اربابی هم طبق توافق ارباب و رعیت تقسیم میبو. مزد کارگری که جوز جیر مینه هم با جوزه.  البته این هم با توافق صاحب درخت و جوز بزن هسته ولی یه عرف عمومی داره.  دارانی که کمتر جوز دارن و یا خیلی بلندن و خطر جانی دارن، دو بر یک یا نُصمه ای میزنن.  ولی بقیه جوزداران سه بر یک.
تقسیم جوز هم به این صورته که از یک سطل به عنوان کیل استفاده مینون.

🔻به کسانی که در جمع کوردن جوز کمک کوردین هم معمولا یه پیمانه جوز هامیدین که اصطلاحا میگن رصدی. و این رصدی از سهم صاحب درخت کم میبو. به پیرزن و پیرمرد هم  که پای درخت میان سهمی هامیدین.

 ___________ادامــــه دارد  ___________

✍تهیه کننده مطلب: سیده فاطمه میرتقی-اورازان
      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

🔻کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. 🔺

ایمرو ننه جوز خورشت بپتیه، چه جوز خورشتی 😋😋😋 عکس: تابنده صادقی

انگور محصول طالقان

کِلمانی انگورِ بیوردم، شمایی بَن.
ناشتا تنوری نانی همراه بخوریم، شکر خدا کنیم
که اِچین خُجیره نعمتانَ ما رَ هدایی!
خداجان شکرت! شکر که دَریم تا شکرگذارت باشیم.
عکس و متن ارسالی از: سید مجید سیدعلیخانی از سنگبُن

محصولات طالقان یه طعم و مزه دیگه داره

بازی اسم فامیل یادتان هست؟
هرجا عقلمان به نوشتن شیءی قد نمیداد، یک میوه یا حیوان انتخاب می کردیم و تهش مینوشتیم پلاستیکی!
حالا همان میوه های پلاستیکی دارند وارد زندگیمان می شوند و اگر آن روزها در بازی قبولش نمی کردیم، امروزه به سادگی برایش پول میدهیم و مصرفش می کنیم.
زیرا که مدرن شده ایم و مدرنیته، چیزهای خوب زیادی از ما گرفته است، مثل مزه ی ناب میوه های طبیعی...

        🍏🍒 🍑 🍉

دلُم طالقانی میوه آنی ب لَک بِزیه، حتی لَکیزه میوه آنش دی خُجیرِ طعم و بو داشت...

ترجمه: دلم برای میوه های طالقان، لَک زده، حتی میوه های کرم خورده و زمین خورده و لَک برداشته اش هم طعم و بوی خوب داره.

این مطلب در کانال طالقانیها منتشر شده است.

خجیره طالقانی رَسمان

سلام
در طالقانِ قدیم، یه رسم خوبی وجود داشت که الآن کم رنگ گردیه و آن این بَ که موقع میوه بیچین یا جیر کُردن، رهگذر و همسایان سهم داشتند و معتقد بیَن  اینجوری برکت باغ و محصولشان زیاد میبو. ما دی یه سیف باغ داشتیم، مهرماه که سیفانه میچّیی ییم، آقام سه چهار تا جعبه سیف هامیدا همساییانه.

حتی من یادمه، یه سال آبّام، یه زمین دو منی را جو بکاشته بَ. بعد که برداشت محصول انجام گردی، خواستیم کلش زمین را بسوزانیم. گته آقا به شدت مخالفت کُرد و بگوت: این جویی که زمینی سر بریتیه، سهم پرندگان آسمان و چرندگان زمین هسته. آها در قدیم نه تنها برای همسایگان در محصول سهم قایل بیَن که حتی برای چرندگان و پرندگان نیز سهم در نظر میگیتن.

🍃🍒طالقان:مهدِجوانمردی،فرهنگ و ایمان🍎🍃

تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی
🔻کپی برداری بدون ذکر منبع، مورد رضایت صاحبان اثر نیست و مدیونی دنیا و آخرت را در پی دارد.

 

زراعت

شخم بزیَن یا گویاری (گوگاری، گوکاری)

این کار ابزار وسایل خاص خودُشَ می خا
اول این وسایلَ نام می بریم:
دار که تشکیل ببی از خیش، گوهان (قسمت فلزی کو خیشی سر سوار می بو=گاو آهن) کولَ مشته که وقت شخم دستشانَ اونی هامینین، خود داری چو که یه سرش وصل به گوهان و یه سرش جتی سر قرار می گیرَ. درقسمت انتهایی دار چارپنج تا سوراخ تعبیه ببی که نقش جعبه دنده رَ وازی می نه
جت :یه چو پخت یکپارچه که دو قسمت انتهاییش دو جفت سوراخ داره
که محل قرارگیری سمَ چو هسته. در قسمت وسطش یک تا سه تا شیار داره که محل قرار گیری لاهینَ
سمَ چو: جتی سوراخاندَ رد می بو میا ورزوی گَلی بیخ.سرشََ به صورتَ دو گله می سازن تا جتی سوراخ دَ در نیا
قسمت انتهاییش یه رشته اوزان هسته که دوتا سمَ چو رَ  همدیگری دیم دمیبستن
یعنی سمَ چوان جته ورزاوانی گردنی سر می دارن.
لاهین: از بزی پوست درس می گرده اونه خوجیر پیت هامیدین ومیتابانن لاهین وصل کننده جت ب دارَ
بدین صورت کو یه سرشَ هامینگنن جتی شیاری سر یه سرش دَ دی داری سرَ رد می نن، برای اینکه دار لاهینی میان دَ درنشو یه تیکه چو ب نام هلیک چو دمینگنن یکی از اون چار پنج سوراخی کو داری سر تعبیه گردستی
گِو ران: گو ران یه چویی هسته که یه سرش یه کوچیکه بیلچه داره یه سرَ دیگرشَ سول می نن و ورزوَ سیخونک می زنن تا راه بشو. با اون سرش که بیلچه داره وقتی گوهانی دیم گل می چسبه، گلانَ می کننُ پاک مینن تا گوهان خوجیر کار کنه.
توبره یا خورجین: معمولاً تخم یابذری که می خوان بکارنَ دمینن اونی میان
ایزار یا تخم افشان: ایزار یه پارچه هسته کو دمببندن کمرشان تخم و بذر دمینن میانش و مشت مشت دمی پاچن زمینی سر.
ماله: ماله یه تخته هسته که وسطش یه سوراخ داره. بعد از شخم بزین این ماله رَ وصل مینن گوهانی تک تا کرت درست کنن یا شخمی گل کتانَ نرم کنن....
اما از همه مهمتر ورزو :
منظور یه جفت خوجیرَ ورزو که حسابی سیرشان کردیَن و از قبل جمامی دَ درآمیَنَ.
گوگار: کسی که شخم میزنه و گوگاری مینه
به قلم محمود رضایی

زراعت با صدای فرشید فلاحی تقدیم به شما (دریافت کنید)

از داس تا کوپا

🍁داس                  🍁سو سنگ              🍁لجه
🍁بند                    🍁سرکوله                 🍁لوک
🍁بندتو                  🍁ریسمان                🍁کفه
🍁غیاثه                 🍁چمبل                   🍁کمانه
🍁کشی               🍁دست او                 🍁دیمنه
🍁بار دبوستان        🍁بار انداز                  🍁بکندن
🍁بشکتن              🍁بوکوشتن               🍁پیش انگتن
🍁پس کشین         🍁پی بار و پیش بار     🍁هاله کشی
🍁هالا بار              🍁میانچین یا میانبار    🍁دوشاخ ، چنگر یا چنگک
🍁کوپا                 

🍁داس:
داس رو که همه میدونن چی هست بوسیله اون علف رو میچیدن
🍁سوسنگ یا سنگِسو:
نوعی سنگ که خاصیت خورندگی داشت و بوسیله کشیدن روی تیغه داس باعث تیز شدن داس میشد.
🍁لجه:
بعد از چیدن علوفه آنهارا در طول زمین پهن میکردند تا علوفه خشک و سبک و قابل حمل و نگهداری برای مدت طولانی باشد که به علوفه در این حالت لَجه گفته میشد.
و روستائیان معمولا قبل از طلوع آفتاب و با استفاده از شبنم صبحگاهی و رطوبت نسبی اقدام به تبدیل لجه به بند مینمودند.
🍁بند:
مقدار مشخص و متعارفی از علف های چیده شده و خشک شده را میگویند که بوسیله نخ یا ریسمانی از جنس علف مهار و بسته میشدند
🍁سرکوله:                                        انتهای بالای بند اسبس با یک گره از خود علف گره زده شده. و چون گره محکمی است تمام بند علوفه تحت فشار اون محکم نگه داشته میشند. به اون میگند سرکوله.
🍁بندِتو:
معمولا پس از خشک شدن علوفه نیاز به بستن آن میباشد و این کار در گذشته با استفاده از مقداری گیاه بلند که آنهارا به دو دسته تقسیم نموده و از انتها بهم متصل میکردند و با تاباندن خلاف جهت هر قسمت باعث پدیدار شدن ریسمانی محکم از جنس گیاه میشدند و بندها را با آن میبستند.
🍁لوک:
همان بند علف است با این تفاوت که لوک بیشتر از گیاهان خودروی کوهی تشکیل شده است.
🍁ریسمان:
طناب بلندی که یک طرف آن به حلقه‌ای چوبی متصل است و طرف دیگر آزاد است
🍁کمانه:
طنابی به طول حدودا ۲متر که از هر دو سو به حلقه‌های چوبی متصل بود.
🍁کشی، کفه و غیاثه:
کشی ابزاری است جهت سفت نمودن بار بر روی چهارپایان که خود از سه قسمت « تنگ، غیاثه و کفه » تشکیل میشود
تنگ به بخش پَهن کشی و غیاثه قسمت فلزی آن و کفه به قسمت تنظیم کننده میزان سفتی بار گفته میشد که عمدتا از چرم یا بصورت تسمه بوده
🍁چمبل:
از چوبی به اندازه تقریبی ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر درست میشد که در زمان تر بودن دو سر چوب را در آب به یکدیگر میرساندند تا حلقه ایجاد شود. سپس در محل برخورد دوسر چوب، آنرا مهار میکردند تا خشک شدن آن صبر مینمودند سپس از آن استفاده میکردند
🍁دست اوِ:
اصطلاحی که به معنی پاشیدن آب با دست میباشد و برای مرطوب کردن علوفه و جلوگیری از ریختن وُل ( برگ و گل علوفه) علوفه انجام میشد. همچنین ایجاد رطوبت باعث جلوگیری از سر خوردن ریسمان بر روی علوفه میشد.
🍁دیمنه:
مقداری علف تازه که بر روی کمانه پهن میکردند و سپس بندهارا روی آن میچیدند و در آخرین مرحله از چیدن بندها نیز روی آنها را با علف تازه میپوشاندند تا مانع ریختن و خرد شدن علوفه در طول مسیر شود به به آن دیمنه میگفتند.
🍁بار دبوستان:
ابتدا ریسمان را که دارای یک چمبل است را روی زمین قرار میدادند،
سپس کمانه را که دارای دو چمبل بود را عمود بر ریسمان پهن میکردند و هر دو لایه طناب کمانه را به نسبت قدّ بندها باز مینمودند.
در این مرحله چهار یا پنج بند علف را در ردیف اول، و به همان تعداد روی ردیف اول میچیدند
و در آخر یک یا دو بند نیز در طرفین قرار میدادند
در این مرحله با عبور دادن ریسمان از روی بار و داخل چمبلها کاملا دور و اطراف علوفه را مهار و با رفتن بر روی بار که بصورت برعکس روی زمین قرار دارد اقدام به کشیدن ریسمان و سفت کردن آن میکردند.
🍁بارانداز:
در مواقعی که حیوان بارکش بلند قد بود مثل اسب و قاطر با را بر روی جای بلندی می‌بستند و حیوان را در قسمت پائین بار مهار میکردند تا بار را راحت تر بر روی حیوان قرار دهند و این محل را بوسیله سنگ و گل درست میکردند.
🍁بکَندن:
اصطلاحا به عملی گفته میشد که فرد با گرفتن ریسمان، یک طرف بارِ روی چهار پا را به سمت خود بلند میکرد و میکشید تا بار روی پالان جا بی‌افتد و برای طرف دیگر هم تکرار میشد.
🍁بوکوشتن:
پس از انجام عمل بکندن دو نفر از طرفین بار روی حیوان را به سمت پائین میکشیدند تا بین بار با پالان هیچ خلائی وجود نداشته باشد ، به این عمل اصطلاحا بوکوشتن میگفتند
🍁پی بار و پیش بار:
بستن بار به حیوان را به گونه ای که پالان و رانکی چهارپا را در بر میگرفت را گویند که باعث ثبات بیشتر بار در هنگام حمل میشد
🍁هاله کشی:
متمایل شدن بار به یک سمت و برهم خوردن تعادل بار را اصطلاحا میگفتند هاله میکشه
🍁هاله بار یا هالا بار :
در مواقعی که فردی تنها بود یا میزان بار به حد یک بار کامل نبود کاربرد داشت
به گونه ای که در هر طرف تعداد ۳ بند قرار داده میشد و معمولا یک نفر قادر بود آنرا روی چهارپا قرار دهد همچنین برای حمل و نقل انواع کیسه، مالِ‌شام و ... از این تکنیک بار بستن استفاده میشد
🍁میانچین یا میان بار:
به باری که در بین دوطرف هاله بار قرار میگرفت میان بار یا میانچین میگویند.
🍁دوکل چنگر یا چنگک:
وسیله ای چوبی با طول حدود ۲/۵ متر که بوسیله آن بندهای علوفه را از محل تخلیه بار به پشت بام منتقل میکردند
🍁کوپا:
به نوعی به انبار علوفه‌ای گفته میشد که بر روی بام طویله ها قرار داشت و از چیده شدن بندهای علف بر روی هم تشکیل میشد و چیدن کوپا هم نیاز بسیاری به مهارت داشت و در صورت عدم مهارت بالا بردن ارتفاع کوپا میسر نمیشد
ارتفاع کوپا در طالقان گاهی به حدود ۶ تا ۱۰ متر نیز میرسید

محمد سوداگری

این متن ارزشمند با صدای محمد سوداگری تقدیم به شما (دریافت کنید)

درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۰۶.۱۲.۱۵ ۰۹:۲۵]

معرفی دکتر اسماعیل فلاحی

دکتر اسماعیل فلاحی، استاد برجسته ایرانی دانشگاه آیداهو آمریکا و نایب رئیس انجمن علوم باغبانی آمریکا می‌باشد.او تحصیلات خود را در رشته مهندسی علوم باغبانی از دانشگاه جندی شاپور اهواز به پایان رساند و بعد از آن راهی امریکا شد و زیرنظر بهترین اساتید دنیا از جمله پروفسور وست وود مدرک دکتری خود را دریافت کرد و بعد از ان به عنوان استاد دانشگاه آیداهو انتخاب گردید.

تخصص او پرورش درختان میوه می‌باشد. به دلیل خدمات او به ایالت ایداهو روز تولد او به نام روز پروفسور فلاحی نامگذاری شده‌است.از جمله خدمات او به ایران مشاوره پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری می‌باشد.

  توضیحات کامل تر در ویدیو (دریافت کنید)

منبع متن: Wikipedia
منبع تصویر: Bb( World News America Report On Dr Esmaeil Fallahi

دکتر اسماعیل فلاحی (متولد طالقان) ملقب به "دکتر میوه ها" با ابداع روشهای نوین باغبانی، انقلابی در پرورش میوه در سراسر دنیا ایجاد کرده است. ایشان به همراه همسر(بهار فلاحی) و خانواده اش (ارژنگ و آناهیتا)، چند سال پس از فارغ التحصیلی رشته مهندسی علوم باغبانی از دانشگاه "جندی شاپور" راهی آمریکا شد و زیرنظر بهترین اساتید دنیا از جمله پروفسور "وست وود" مدرک دکتری خود را دریافت کرد ؛ بعد از آن به عنوان استاد دانشگاه آیداهو انتخاب شد. تخصص او پرورش درختان میوه است. به دلیل خدمات او به ایالت ایداهو، روز تولد او را بعنوان "روز پروفسور فلاحی" نامیدند. از جمله خدمات او به ایرانیان، مشاوره پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری می‌باشد .

او حتی برای تک درختی در باغچه شخصی افراد به ایمیل های آنان پاسخ می دهد. شما هم می توانید امتحان کنید ایمیل شخصی ایشان [e-mail] است. (البته استاد سرشان شلوغ است و به ندرت، ایمیل دوم شما را پاسخ می دهد! پس سعی کنید در همان ایمیل اول کامل هر سئوال و هر چه دل تنگتان می خواهد، بفرستید). هرساله او نمایشگاهی رایگان بر پا می کند و جدیدترین میوه هایی که با روشهای نوین خود یعنی آبیاری مقرون به صرفه و نگهداری با حداقل هزینه در خاک های گوناگون تولید کرده را نمایش می دهد. برای آشنایی بیشتر با دکتر فلاحی، صفحات زیر را ببینید:

http://efallahi.com/

http://efallahi.com/aboutme.html

http://pipl.com/directory/people/Esmaeil/Fallahi

درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۲۸.۱۱.۱۵ ۱۵:۴۴]