درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

مُحرم در طالقان - قسمت نُهم

سه شنبه, ۲۰ مهر ۱۳۹۵، ۰۸:۲۵ ق.ظ

روز هشتم محرم، دیگه تقریباً اکثر جمعیت شهری نشین طالقان،ی خودشان برساندن طالقان.
غروب دَم، مردم جمع میگردن مسجدی دَم و دسته رِ راه مینگنن. یه کوچیک سینه زنی مینُن و میشُن مزاری سر و یه قرائت فاتحه برای درگذشتگان آبادی مینُن. همینجور که دسته حرکت مینه، راهی میان، گذر به گذر، مردم قربانی (که غالباَ نرِ وَره هسته و گاهی دی نرِ گوساله) سَر دَر مینُن.

دی محرم برسی به ایستگاه شب نهم و قمر منیر بنی هاشم(ع)...
همون روز و ایستگاهی که طالقانیان عجیب دوستش دارن و محبت این بزرگوار به دلشانه. نیاز نی از فضائل ماه بنی هاشم بگیم، همه تان میدانین، اما بطور خلاصه، وفاداری، غیرت و پهلوانی، سه خصلت این بزرگوار بَه که به وفور در طالقانیان و فرهنگ شان مشاهده میگرده.
همه طالقانیان، بلا استثناء به ایشان اعتقاد دارُن. کمتر خانواده و طایفه طالقانی سراغ داریم که میانشان پسر وچه ای اسمِ عباس یا ابوالفضل نگیرن. خلاصه اینکه شب تاسوعا، اوج عزاداری در طالقانه. یه شور و ولوله عجیبی طالقانیانی میان دره.
همه در کارهای مربوط به عزاداری یه دیگر ده سبقت میرن. دی اگر تا شبهای قبل، هرکس به هر دلیلی نتانستی بَ در مراسم عزاداری و مسجد یا تکیه محلش شرکت کنه، کارانشِ تنظیم مینه و خودشه به مسجد و محل عزاداری میرسانه. کارانش تنظیم دی نگرده، میگو دَرَک دِ، پامیسته میا.
از پیر و جوان بگیر تا مریض و ناخوش احوال و کُل و شُل تا برس به اویار و دامدار، خودشه میرسانه در جمع عزادار و مشتاق.
شب تاسوعای عزاداری سینه زنی واقعا آدومُ منقلب و عشقِ شهدای کربلا را دلی میان، شعله ور مینه. بلا استثنا در کل طالقان همینجوره. جوری سینه میزنن که مسجد میلرزه. دی کسی کناره وانمیسه و بگو من قابل نیَم اینجور سینه بزنم. همه جمعیتی میان گم میبُن، از ملا بگیر تا مُکلا، سینه شانی سر میزنن و فریاد: ابوالفضل ابوالفضل میکشن که تا چند تا روستای اطراف انعکاس صداشان میرسه.
معمولاً دی سینه بزینی موقع، چراغان دمیپوشن تا مردم بی ریا عزاداری کنن. اولین نوحه ای که خوانده میگرده بحر طویل هسته که طبق سنوات گذشته، هرکی بخوانده، همون باید بخوانه. چون مدایح بحر طویلی بخواندن کار هر کسی نی. کسی باید بخوانه که از نفس کم نیاره. میانش دنکوئه و شور سینه زنی ره بتانه به سینه زن منتقل کنه.
اولین نوحه ای که بخواند میبو مشهور به شیر سرخ عربستان هسته که همه طالقانیان همراش خاطره داران و میتانن دم بگیرن.
شیر سرخ عربستان و وزیر شه خوبان
پسر مظهر یزدان
که بُدی صاحب طبل و علم و بیرق و سیف و حشم و رقم با رمق اندر لقب او ماه بنی هاشم و عباس علمدار
و سپه دار و جهانگیر و جهانبخش و دگر نایب و سقا
واگوش دی که سینه زنان میگن اینن
شه باوفا ابوالفضل
صاحب لوا ابوالفضل
معدن سخا ابوالفضل
نور هل عطی ابوالفضل

تمامی نوحه هان، حماسی، سنگین و شلنگی هسته و انرژی زیادی از سینه زن و مداح میگیره.

اما از روز هشتم یعنی شب نهم، یه سری دی کلاً کار و زندگیشان تعطیل مینُن و دائماً مسجد درُن. شب تاسوعا دی یه تعداد دیگه شو مسجد میمانن. حالا اون قدیم که این طرفهای یه بار مصرف و امکانات امروزی دنبه، از شب نهم یه تعدادی مشغول برساندن هیمه به مسجد بیَن (اعم از چوب، زغال، سرلپه گمره یا گون بوته)
زناکان دی جمع میگردین تندورستانی میان، هر کدام یه لاک نان میپتُن به نیت خرج هادان.
دامداران دی چند تا با هم، شیرشان دان میکردن و ماست میزین. بالاخره خیلی خیر رسمان قدیم دَبه که هنوز دی در بعضی دهاتان دره و انجام هامیدین.

اجر همه تان با قمر منیر بنی هاشم، علیه السلام


___________ادامــــه دارد  ___________

✍ تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
🎤 آسد بختیار قاضی میرسعید روستای حسنجون و سیدآباد
      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●


موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۵/۰۷/۲۰
درجی طالقانی

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">