این غَدّارِ دنیایی میان، گُسنگی، کرونا دِ ویشتَر کشته هامیدی!
ولی چون پولدارانِ نمی‌کوشه، نگران کننده نی!!!
امّا خدا همه‌ی این غم و غصه‌هان دِ گَت‌تر و به همه‌ی بندگانُش اَعم از نُدار و مالدار، مِهرُوان‌تَره
ایمسال: کُلِ چارشَمبه خانه دِریم درد و بلا دِ می‌پریم (ان‌شاءالله) طراح پوستر: خانم مینا قادری (اورازان)
یادُوش بخیر قِدیمان
هر ماه، یکی یِی خانه، زائو داشتُند
اینی واستان، گندم برشته دُرُست میکُردُن، میگوتُون شیرِ زائو رَ زیاد مینه
ایسه الان همه اینان آرزو گردی
طرز تهیه گندم بیربیشته (گندم برشته)
امروزه زیاد می‌شنویم که گندم یا نان، قوتِ لایَموته ولی در گذشته، گندم واقعاً قوت لایموت بود و بیشتر از هفتاد درصد غذایِ مردم، از گندم به دست می‌آمد. گندمی که آردِ پختنِ انواع نان، شیرینی‌ها و کُولاس‌ها رو می‌داد و همینطور در غذاهای مرسوم، مثل آش و بلغور پلو مورد استفاده قرار می‌گرفت. برکت خداوندی، حتی در تنقلات و خوردنی‌های تفننی مردم، جایِ خودش رو پیدا کرده بود. یکی از این تنقلات خوشمزه و خاطره آفرین، گندم برشته است.
گندم برشته رو برای روزهای خاص، مثل شبهای چلّه، جشن چهارشنبه سوری و ایام عید تهیه و استفاده می‌کردند. همینطور برای زن زائو، با این استدلال که شیر مادر رو زیاد میکنه، گندم، برشته می‌کردند. یه کمی زمان که پیشتر اومد، خوراکی توجیبی بچه‌های مدرسه می‌شد اما اوج عزت گندم برشته، برای روزهای عید نوروز بود.
قدیما عید که می‌شد، کار بچه‌ها این بود که بِرَن دمِ درِ خونه‌ها و «هیب هیب» کُنان، از صاحبخونه گندم برشته بگیرند. گندم برشته‌ای که به قول معروف: خیلی مُزّه می‌دا.
حالا هم که دمِ عیده، می‌خواییم طرز تهیه گندم برشته رو براتون بگیم، شاید در میون این شلوغی‌هایِ آخر سال، وقتی برای درست کردنش پیدا و بچه‌های امروز رو به مزّه رویایی اون، مهمون کنید.
برای این کار به مقداری گندم کامل، یعنی گندمی که پوست کنده نشده نیاز داریم. کفتر بازا این نوع گندم رو خوب می‌شناسند چون برای کبوترهاشون از اون نوع می‌خرند.
گندم رو پاک کرده و می‌شوریم و بعد به مدت حدوداً دو روز، تو آب نمک و شیر می‌خوابونیم. می‌تونید برای خوشمزه‌تر شدن گندم، به این آب نمک و شیر، کمی زردچوبه و حتی آب پنیر اضافه کنید و بهتره که تو این دو روز، گندم رو تو یخچال نگه دارید. راستی، مقدار نمک هم به اون اندازه باشه که گندم، مزه برداره و وقتی می‌چِشی، شوریش رو نشون بده.
بعد از دو روز اونو آبکشی کرده و اجازه می‌دیم تا آب اون بره و کاملاً خشک بشه.
یه سینی روحی یا ماهیتابه برداشته و روی اجاق گاز، با شعله پایین می‌گذاریم، گندمها رو توش ریخته و تفت می‌دیم. این کار رو میشه حتی روی بخاری، چراغ والور یا آفتاب خیلی تند هم انجام داد. در مدت تفت دادن، مرتب گندمها رو هَم می‌زنیم تا خوب برشته بشَن.
حالا گندم برشته ما آماده است و میشه به رسم قدیمها، اونو با مقداری توت یا کیشمیش (ترجیحاً صمغ آبادی کیشمیش) قاطی و نوش جان کرد. بسم الله...
✍ دستور پخت و عکسها از: آقای نورالدین مهرانی
با سپاس از بانوان پروانه جوکار، زری مهرانی، آقای مهدی رضاخانی و طالقانی وچکان
این مطلب به گویش طالقانی نوشته شده، برای خواندن متن فارسی، به ادامه مطلب بروید.
امروزه این لانه زنبوری خانه‌هانی میان، یه ساده مرغانه هم که دُرُست مینی، بوش همه ساختمانِ وِ میگیره اما از آنجا که کَس، آن یکین کَس دِ خبر نوداره و رفت و آمد دِنی، بعضی خجیره رسمان قدیمی مثل هَمساکاسه، مُد دِ بَکتیه!
برعکس قدیمان، خانه‌ها اندی کیپ تا کیپ بُسات نَبو یا این آپارتمانانی جور، همدیگه‌ای کَله و کینی سر، در عوض گَته حیاط داشتُن و باغچه و حوض، دل‌ها دی به هم نزدیک بَ و هَمسادان، از حال همدیگه خبرگیری می‌کوردون.
آن زمان، نگرانیشان این بَ که غذایی بپُچُن و بوش محلی میان، به یه پیرمرد تنها یا آبستنه زُن، یا صغیر وَچه یا حتی یه گته آدُم که دستش به دُهانُش میرسه اما به هر دلیل ممکنه آن زمان گُسنه باشه، دلُش بخوا و امکان آشپزی اوییب فراهم نباشه، برسه و اوشان مدیون خدا و خلق خدا گردُون. اینی واستان، غذاشان که آماده می‌گردی، قبل اینکه خودشانیب بَکشُن، یه کاسه ومیگیتُن و میبردُن همسادانی دِری دَم، میگوتُن: این دی شمای هَمساکاسه.
همساده دی کاسه ر خالی ونمیگرداند و اونه ر از خودشی غذا، نان، یا نوخودچی کیشمیش، نبات و امثالهم پُر می‌کُرد تا به اصطلاح، کاسه، خالی نباشه.
حلا بُماند که چه آشُنایی‌ها و خاطُرخواهی‌ها سر همین هَمساکاسه، بین جوانان محل به وجود میامه که اکثراً با عاقبتی خوش به همدیگه می‌رسی‌یَن.
ایسه امروزان که دترکان عیب و عارشانه، همساده‌ای بَ غذا بَبُرُن و پسرکان دی حال نُدارُن جاشان دِ پایستُن تا دِری دَم بَشُن، کاسه هاگیرُن، اما لااقل ما این خجیرِ رسمِ «همساکاسه» ر یادا ناکُنیم.
هر از چند وقت یکبار، یه غذایی بپُچیم و به نیت نذری یا خیرات، بین همسادان پخش کنیم، بَلکَم محبت و صمیمیت بینمان ویشتر گرده.
جانتان ساق و دلتان شاد
به قلم: سیده مریم قادری طالقانی اورازانی
این مطلب به گویش طالقانی نوشته شده، برای خواندن متن فارسی، به ادامه مطلب بروید.
یاکَریمه بِیدی‌یِی؟
اونی نزدیک که میشی، تا او رِ صَد مِه نزنی، پرواز نمینه!
حیوانِ خدا... خِنگ نی، مِهرُوانه!
فِکر مینه همه خودِشی جور، مِهرُبانُن و نمیخوان کسی رِ صَد مِه بَزَنُن.
همه مانی زندگی یِی میان، یاکریم دَرَه
اوشانِه اذیّت ناکُنین! خِنگ نیَن که... مِهرُبانُن..!
عکس از: محسن سمسارپور
یه نَقلُک قدیمی میگو:
زمان یکی از
پیغمبران، اندی مردم گناه و بدی کوردون، خدا قاهرُش بیگیت و به پیغمبر بگوت:
بَشو به قومُت بگو آماده گردُون، میخوا قحطی بیا...
پیغمبر بیامی و به مردم خبر قحطی رِ هادا.
مردم دی دست به کار گِردیَن و دیوار خانه هاشانه سوراخ کوردون تا وقتی قحطی بیامَه، راحت بتانُن همدیگه ای خانه بَشون و به هم کمک کُنُن.
یه مدت بُگذُشت و قحطی نیامه!
پیغمبر بَش خدا دِ سوال کورد: چُبَه بلا و قحطی نمیا؟
خدا بگوت: وقتی مینی بنده گان اینجور همدیگه رِ رحم مینُن، مُون کو ارحم الراحمینوم چطو اوشانه رحم ناکنوم؟!
خلاصه که عزیزجان
ما اگه همدیگه ر رحم ناکنیم، خدا دی رحممان نمینه...
این روزان که گرانی بیداد مینه، خودمان به خودمان رحم کنیم
بَلکَم ارحم الراحمین دی رحمش بیا و بلاهانه مایی سر دِ رد کنه
ایلاهی آمین
TaleghaniDarji
تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی
عکس از: Inan Kaluoncu
پیرمردی بَش درِ خانه یه روستایی و او دِ یه کَموک گندم هاگیت.
گندمانه بِریت دامانشی میان و گُرَه بِزی.
همینطور که راه میشی، خدایی همراه گپ میزی:
ای گشاینده گره های سخت... مایی زندگی یی گره هانه دی بگشا...
هامون لحظه، دامانشی گُره وا گردی و گندمانش زیمینی سر بِریت!!!
ای دل غافل...
پیرمردک بِزی کله شی سر.... و رو به آسمان کورد و بگوت:
آخه عزیزجان، مون تو ر بگوتم زندگی یی گره هانه وا کن... نه این دامانمی گره!
تو گو یه عُمره خدایی مینی، چطو این گره ره با آن یکی اشتباه بیگیتی...
ایسه چه خاک سَرم کنوم؟...
بعد دی بَنشت زیمینی سر تا گندمانه جمع کنه، یگهو بدی آنجه یه گنج کِتی با یه عالوم طلا....
هامون دم ندا بیامی:
ای کَم طاقته بنده... اگه مون گره گُشام که خوب میدانوم چه گره ایه وا کنوم...
تو نوگاه نوکون که درختی سر دری یا ته چاه
تو مونو بین که مونوم مفتاح راه
ایلاهی گره های زندگیتان به دست خدای کریم یک به یک وا گرده
TaleghaniDarji
تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی
قرارداد اجاره خانه
مان تومام گردیه.
تقریبا مطمئن بیَم اَندی کرایه گوران گردیه که وسعمان دی به ماندن در این خانه
نمیرسه و مجبوریم با دو تا وچه قد نیمقد، اثاث کشی کنیم به یه خانه کیچیکتر و محله
پایینتر. تازه اگه خانه گیرمان میامه!
خلاصه که دیشو با هزار ترس و لرز، زنگ بزیم به صابخانه مان. بگوتم: سالُمان تومام گردیه، شرایط جدیدتان برا تمدید قرارداد چیه؟
صابخانه بگوت: اوضاع
اقتصادی که خودت شاهدی چندی خوراب گردیه!
همه چی چند برابر قیمت قبله!
ارزش پول جیر کتیه!
دی امروزی هزار تومون، یک قِران قَبله...
او میگوت و مینی کله
هی جیرتر میکَت....
تا اینکه آخوروش بگوت: ما ملت دی این وضعیتی میان، باید که همدیگه ای هوا ر
بوداریم رو... هامون شرایط قَبله تمدید مینیم بمانین....♡
کَله مه جوعر بیوردوم
و بگوتوم: خدایا شکرت
ایلاهی
خیر دنیا و آخرت نصیبت گَرده مرد مومن...♡♡♡
آها عزیزجان
دنیا هنو خُجیره آدومانشه داره
همدیگه ای هوا ر بوداریم
به هم رحم کنیم
خدا دی ارحم الراحمینه و مایی رحم و مروته ر جبران مینه.
روزگارتان خوش
عکس از: کیوان برهانی
زِ غوغای جهان فارغ باش!
پتویِ «برگ باف» بپوش
بالشی از خشت یا چوب
زیر سقفِ مهربانِ آفتاب
بگذار غصه ها بمانند برای خودشان...!
به قلم: سیمرغ
بدون شک، یه آدم مهربون تو این خونه زندگی میکنه
که این «گُرباکان» اینجور «دِری پـُشت» چشم انتظارش هستند!
ایسه عزیزجان
تو هم «خداجـانی خانه ی دَم» همینطور «چُشم چُشم» کن
و منتظر بمان
تا «تی یِب دَره وا کنه»
و دامانت پر بشه از «خُجیر آرزوهان»
«آخه کیه خداجان دِ مهرُبان تر؟»
تازه سلام اول این قصه میرسد
پُر میشود تمام من از ماجرای تو
صبحانه حاضرست بفرما غزل بنوش
طعم بهشت میدهد امروز چای تو
📝 شعر: امیر مرزبان
📸 عکس: سیداحمد میرغیاثی
مهربانو دَره سوزنه تا دِمینه
مهربان او رِ میگو:
بُدا این هیمه ر داکنوم بخاری یی میان تا جانُت گرم دکوئه عزیزجان
#مهربانی
