درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

۱۴۸ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «اصطلاحات» ثبت شده است

مثل شماره 5

پنجشنبه, ۲۲ بهمن ۱۳۹۴، ۱۰:۲۱ ق.ظ

📌 اگه کَلیم، هَم سَریم.  اگه کوریم، هَم چُشم

یعنی هرچی هستیم و هر عیبی داریم، با هم برابریم. هیچ برتری نسبت به هم نداریم، عیوب و درد و مرضهامان مشترکه.

تقریباً معادل این مثل فارسیه که میگو: دیگ به دیگ میگه روت سیاه، سه پایه میگه صَلّ عَلی.

با تشکر از خانم شهناز فلاحی (معلم کلاس مثلهای درجی) و آقای محمدحسین رضایی (که بهترین معنی رو برای این مثل گفتند)



با درجی، طالقانی گپ بَزنیم.

Telegram.me/taleghanidarji

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۲ بهمن ۹۴ ، ۱۰:۲۱
درجی طالقانی

مثل شماره 4

چهارشنبه, ۲۱ بهمن ۱۳۹۴، ۱۰:۲۵ ق.ظ

📌 نپُته گَگالی، گاهی تو ره حالی بِ حالی

معنی لغوی: نان نپخته (خمیر)، هر دم به یک شکل در میا
کنایه از افراد خام و کم تجربه که رفتارشان قابل پیش بینی نی و مثل خمیرِ نان قطور (گَگالی = گاگیلی) هر آن ممکنه تغییر شکل هادیَن و روش دیگه ای در پیش گیرَن.
با تشکر از خانم شهناز فلاحی (معلم کلاس مثلهای درجی) و آقای احمد لهراسبی (که بهترین معنی رو برای این مثل گفتند)


با درجی، طالقانی گپ بَزنیم.

Telegram.me/taleghanidarji

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۱ بهمن ۹۴ ، ۱۰:۲۵
درجی طالقانی

مثل شماره 3

سه شنبه, ۲۰ بهمن ۱۳۹۴، ۱۰:۴۹ ق.ظ

📌 زیمینی گُلی گاز بیگیتُن


اول یه چی بگوئم شما رِه: گُل در طالقانی دو معنی داره: هم گُل و گیاه هم گِل، در این مثل، گُل به معنای گِل هسته.
یعنی از درد به خود پیچیدن، از کلافگی سر به زمین کوفتن
از درد زیاد گِل یا خاک زمین را با دهان گاز گرفتن
این مثل گاهی به عنوان رجزخانی طالقانیها در درگیری لفظی دی استفاده میبو: اِچین میزنم، زمینی گُلُ گاز بِیری (بگیری).


با درجی، طالقانی گپ بَزنیم.

Telegram.me/taleghanidarji

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۰ بهمن ۹۴ ، ۱۰:۴۹
درجی طالقانی

داستان راه بِشی یَن و بنشتُن

سه شنبه, ۱۳ بهمن ۱۳۹۴، ۰۲:۳۱ ب.ظ

راه رفتن در طالقان انواع و اقسام حالت داره که برای انسان و حیوان متفاوته و بعضی ها هم مشترکه.

علاوه بر اون، راه رفتن بسته به احوال آدُم دی داره، مثلاً راه رفتن تو حالت:  قهر، خوشحالی، ناراحتی، کار و بیکاری، راه رفتن برای تفکر، راه رفتن از سر بی خوابی، اینم یه نوع دسته بندی.

البته باز میشه بهش اضافه کرد. مثلاً کسی ،کسی رو خیلی وقته ندیده، داره میره ببینتش (پراگیت)، یا کسی که میل به رفتن نداره (لَس لَس). با عجله و عدم عجله.
راه کَتون یعنی راه افتادن.
دویدن تو طالقان نداریم به جاش میگن: تاخت کوردون، بُتازوندن، وشت بزین، جَست بزین
شصتک بزی و راه میشو: یعنی خوشحاله.
دبه میشه راهی میان بز رقص میکرد.
کین خوزک کین خوزک (خزیدن روی باسن)

کین شره (رو باسن رفتن)

کین کرش (خودش رو روی باسن کشیدن)

کُل کلی یعنی کسی که پاش سالم نیست،

ور ورا یا یه ور یه ور معنیش اینه که کسی پشت کرده به آشناها که نبیننش
توک پا (آهسته و رو انگشتی راه رفتن)
چران چران بشین

لنگان بشین
واز واز راه بشین
بچه ای که تو شلوارش خرابکاری میکنه یه اسم داره
یا کسی که چورش دره دی اوره حالی نی چتو میشو برسه دستشویی
بپر و بوزک
لُک دو: بین تند رفتن و راه رفتم: ایچین ماراتن
غلطت بزین
مَلَق بزین
هاله بزین
فُرار همون فرار کردن هست
سر سوم بشین یعنی بتاخت رفتن با عجله
تیش داشتن یعنی عجله داشتن
لی لی
البته نشستن هم حالت ها داره
مثلا چوک سر و ....
البته کسی که با کسی قهره تو راه رفتن تو برخورد یه اصطلاح داره یخورده بده
کین تُوُ
واز بزی یعنی یهو شتاب دویدن گرفت
به دو قسمت تقسیم میشه: راه رفتن انسان   و   راه رفتن حیوان

 

 

و انواع نشستن:

نشستن جزو حالت سکون راه رفتن هست
مثل ایست، پا سر، چوک سر، لَم هادا، باخوت، یه پایی سر بیَستا، کولی سر
کولی هادین یعنی سواری دادن
گورده ای سر، گورده به پشت میگن
نهیب برای بلند شدن اخر مهمانی مثلا مردک زنک را میگو زنک پایست بشیم خانه باخوسیم شما رِ چندی حرف دره



این متن با صدای آقای فرشید فلاحی تقدیم به شما دریافت کنید
 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ بهمن ۹۴ ، ۱۴:۳۱
درجی طالقانی

اصطلاحات خانه ها و معماری طالقانی

سه شنبه, ۱۳ بهمن ۱۳۹۴، ۰۱:۴۵ ب.ظ


بنوره،   سنگ چین،   دیفال،   ستون،   تیربند،   نکاس،   درجی،   ناچولوک،   اندود،   گل کار،   ایوان درست کردن،   هیزم دان،   تنورستان،

لکومبر

پستو،   پسینه،   طاقچه،   لتازه،   گوربا راه،   دروازه،   کولون،   زنانه کوبه،   مردانه کوبه.

صوتهای زیر را دریافت کنید:

دریافت صوت اول                دریافت صوت دوم                 دریافت صوت سوم


عکسهایی از خانه های روستایی و معماری قدیمی طالقان






۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ بهمن ۹۴ ، ۱۳:۴۵
درجی طالقانی

باران

شنبه, ۱۰ بهمن ۱۳۹۴، ۰۱:۳۲ ب.ظ


چند ساعتی میبو کِه آسمانی کین، وَزُرُستی

و دو دست باران، میکوتانه

و تمام دَر و دوجه رو اُو پُر کُردیه.

فایل صوتی این متن، با صدای پدرام سوداگری تقدیم به شما.

دریافت کنید


----------

وزُرُست: پاره شد

میکوتانه: میزنه، میباره

دَر و دوجه: کوی و برزن، کوچه بازار و خیابون و دره و راه (به عبارتی همه جا) واژه های هم معنی: دَر و تپه، کَند و چاله، سوراخ سُمبه، چاله چُغُور


با تشکر از سعید محمودان


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ بهمن ۹۴ ، ۱۳:۳۲
درجی طالقانی

مثل شماره 2

شنبه, ۱۰ بهمن ۱۳۹۴، ۰۸:۱۵ ق.ظ

📌        ککه بِیرین ککه، اُسبُج اویی کُمکه
وقتی کَک حمله مینه، ظاهراً پشتبندش، اُسبُج (شپش) به عنوان یار کمکیِ کَک، وارد عمل میگرده. همینی بِه میگوتُن: کَکه بِیرین (بگیرین) تا اُسبُج سَر نَرِسیه، که اگه دو تا میبیَن، کارسخت میگردی.
به عبارت دیگر: زود جلوی خطر رو بگیرین تا بیشتر نشده.

با سپاس از یارانِ پراچانیِ درجی



با درجی، طالقانی گپ بَزنیم.

Telegram.me/taleghanidarji

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ بهمن ۹۴ ، ۰۸:۱۵
درجی طالقانی

مثل شماره 1

جمعه, ۹ بهمن ۱۳۹۴، ۰۹:۱۷ ق.ظ

📌        سربال نَکَت 
یعنی سرو سامان نگیری، به جایی نرسی، بزرگ نشی
سربال نکت کنایه به ناقص و نارس موندن
معنی لغوی اون میبو: هنوز بال و پر در نیاورده و یا پَر اصلیِ پرواز، رشد نکرده
در فارسی تهرانی، کفتربازها به پرهای اصلی پرواز میگن سربال
در طالقان اگه میخواستن کسی ره نفرین کنن، میگوتُن: الهی سَربال نَه کُویی.



با درجی، طالقانی گپ بَزنیم.

Telegram.me/taleghanidarji

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۹ بهمن ۹۴ ، ۰۹:۱۷
درجی طالقانی