درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

۳۲ مطلب با موضوع «مُحرم در طالقان» ثبت شده است

مُحرم در طالقان - قسمت دوم

سه شنبه, ۱۳ مهر ۱۳۹۵، ۰۱:۴۳ ب.ظ

یا حسین
حیف است از آن زلف که زهرا زده شانه
سر پنجه ی دشمن، عوض شانه بگیرد
پاسِ ادب توست که عباس نگه داشت
تا دورتر از قبرِ تو، کاشانه بگیرد

معمولاَ مراسمات عزاداری امام حسین و یارانش در طالقان به چند روش برگزار میبو:
1- سفره نذری که توسط بانوان برگزار میبو.
2- مراسم تعزیه که از دیر باز در طالقان رواج داشته و با استقبال اهالی دی روبرو میگرده. که همیشه اساتید مطرح و بسیاری از گذشته تاکنون در طالقان وجود داشته.
تعزیه جزء نمایش های آیینی و سنتی محسوب میبو که شدیداً احساسات بیننده ره تحریک و گوشه هایی از رشادت ها امام حسین و یارانش را به نمایش بیننده میندی.
3- نوع دیگر عزاداری در طالقان، پای منبر علما بنشتن و کسب فیض از محضرشان هسته که  حسینی زیستن ره به پا منبریان منتقل مینُن.
4- نوع بعدی مراسمات، مداحی و مرثیه سرایی در رثایِ اهل بیت و کاروان کربلا هسته که در طالقان، بیشترِ نوحه هان، به صورت حماسی خوانده میگرده و با سینه زنی جوانان و اهالی همراه میبو.
در غالب روستاهای طالقان، سینه زنی به صورت کمر بیتن و شلنگی اجرا میبه. البته یه نحو سینه زنی دیگر هم در طالقان مرسومه که دیگه کمرِ نمیرن، بصورت دایره دور میرن و شلنگی سینه میزنن که در هر دو نحوه سینه زنی، عزادارن دستشان به سرعت بالا میبرن و با سرعت و شدت ویشتری روی سینه میکوبن که یه پیامش اینه که ما بچه شیعه آن، در این حد از آمادگی جسمی قرار داریم و اینجور تحمل درد داریم و آماده ایم در راه امام حسین علیه السلام، جهاد کنیم.
البته این سینه زنی پیامهای دیگری هم داره که در این مقال نمیگنجه.
مداحان طالقان، بیشتر از اشعار و مرثیه های مرحوم ناظم استفاده مینن. نکته مهم اینجه یه که اشعار ناظم بیشتر حماسی هسته.
5- نوع دیگر از عزاداری، به روضه خوانی اختصاص داره که معروفه به پامنبری. روضه خوان ویشتر از ظلم و ستمی که به خاندان قافله کربلا و 72 تن روا گردیه، با اشعار سوزناک میخوانه و مستمعین نیز با اشک چشم و سوز دل، با خواننده همراهی مینُن.
هرکدام از چند نوع عزاداری مرسوم در طالقان، به روشهای مختلف برگزار میگرده که میشا در موردش به تفصیل گب بزی که از حوصله شما عزیزان خارجه.


___________ادامــــه دارد  ___________

✍تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
🎤 با صدای: محمد حبیبی - نویزک

دریافت لینک صوتی
      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●

طالقانیان: استادان بی بدیل تعزیه ایران
عکس: تعزیه حضرت عباس در جوستان طالقان

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ مهر ۹۵ ، ۱۳:۴۳
درجی طالقانی

مُحرم در طالقان - قسمت اول

دوشنبه, ۱۲ مهر ۱۳۹۵، ۰۲:۰۹ ب.ظ

از ازلم آشنا، مهر تو را یا حسین
تا به ابد با توام، شکرخدا یا حسین
هرکه حسینی شود، خاک کند کیمیا
چیست مگر کیمیا؟ عشق و صفا یا حسین

میگن فرهنگو از مراسمات و آیینهای مذهبی میگرده بفهمی. آیینهای مذهبی در همه جهان مرسومه، به یه دین یا مذهب خاص دی تعلق نداره.
مای عزیزِ ایران دی که غالباً مسلمان و به مذهب تشییع، تشرف دارن، مردمانمان، آییینهای خاص مذهبی دارن که هرمنطقه بنابر جغرافیا و رسومات گذشته، خودشی مراسمات مذهبی ر برگزار مینن. حالا خواه در ولادتها، خواه در مصیبتها.
مای قشنگِ طالقانی میان دی، با توجه به اقلیم کوهستانی و هوای مطبوع و فرهنگ اصیل و کهن، از دیرباز، مردم به اهل بیتِ پیغمبرِ خاتم، صل الله علیه و آله، ارادت ویژه ای داشتن. به طوری که این ارادت، شدیداً با زندگی و فرهنگ این خاک زرخیز و عالِم پرور، عجین گردیه.

طالقانیان، رسومات قشنگی دی دارُن و برگزار مینُن. این رسومات، تقریباَ در تمام طالقان رواج داره و با کمی تفاوت، اما در کل شبیه هم هسته. اوج این مراسمات در خجیرِ طالقان، در دهه ی محرم مشاهده میگرده. شاید به جُراَت بشا بگوت، هر طالقانی که هر جایِ ایران و جهان دَباشه، برای تاسوعا و عاشورا، گزینه اولش، حضور در طالقان و محله شانی مسجده.

معولاً مراسمات محرم در طالقان، از یه هفته قبل از محرم شروع میبو که زناکان زحمت میکشن و به نظافت مسجد همت مینُن. مردکان دی تزیینات و سیاه پوش کردن مسجده به عهده میرُن. مداحان، دفترچه مرثیه و نسخه و فردشانِ در میارن، شروع به تمرین مرثیه ها و نوحه هان مینن. هیئت امناء مساجد دی، برنامه ریزی دقیق مینُن که مجلس امام حسین، علیه السلام، آبرومند برگزار گرده و کم و کاستی نداشته باشه.
اگر مسجد یا محل برگزاری مراسم دهه محرم، نیاز به تعمیر و ترمیم یا تجهیز داشته باشه، با کمک اهالی انجام هامیدین. مابقی کارها از روحانی بدین مسجدی به، شروع میبو تا آشپز و آبدارچی و سیستم صوتی و تهیه مواد اولیه غذایی برای روزانی که خرج هامیدین و پذیرایی اولیه...

در این میان، مردم عادی دی یادشان دِمیکوئه چه نذر و نیازی بدهکارن به آقا که این دهه ای میان باید ادا کنن. جوانان، سیاه پیرهَنِ شانِ در میارن و میشورن و اتو مینُن. ننه هان برای وچانشان که تازه به سنی برسیَن که میتانن در این مراسمات شرکت کنن، سیا پیرهن میدوجُن یا تهیه مینُن. خلاصه، هرقدر که به محرم، نزدیک میگردیم، یه شور و حال عجیبی، طالقانی مردمه ومیگیره. همه دست به دست هم هامیدین تا مراسم به زیبایی هرچه تمام تر و در شأن این اتفاق عظیم، برگزار و تُمان گرده.

و به طور کلی وختی پای ارباب و عزاداری ایشان، وسط میا، دی هیچ کس به فکر شان و منزلت اجتمائیش نی. در هر پست و مقام، یا جایگاه اجتماعی که دره، سعی مینه یه گوشه ی کارو بِیره و یه کمکی کنه تا او دی یه سهم از این دریای بی کران معرفت و رحمت و برکت داشته باشه.

___________ادامــــه دارد  ___________

✍تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۲ مهر ۹۵ ، ۱۴:۰۹
درجی طالقانی