درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

۵۰ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «عزاداری» ثبت شده است

سرنوشت ''ذوالجناح'' اسب با وفای سیدالشهداء

جمعه, ۳۰ مهر ۱۳۹۵، ۰۵:۰۸ ب.ظ

انس و الفت یکی از غرایزی است که در نهاد حیوانات وجود داشته و شکل تکامل یافته آن نیز در سرشت آدمی نهاده شده است.
این غریزه آن وقت نمود بیشتری پیدا می کند که حیوانی مورد لطف و مهربانی انسانی قرار گیرد.
نمونه های عینی آن هم کاملا" قابل مشاهده است.
هر چه ارتباط عاطفی و حسی بین انسان و حیوان بیشتر باشد، بر میزان انس و الفت حیوان افزوده خواهد شد.
در گذشته های نه چندان دور، حیوانات حضور بیشتر و موثرتری در زندگی انسان داشتند و همین امر ارتباط و انس بیشتری را به وجود می آورد. مثلا" اسبی که همه روزه همراه صاحبش بود و از مهر و محبت او بهره مند می شد، به سادگی نمی توانست از صاحبش جدا شود و او را تنها بگذارد.

همین ارتباط و انس و الفت و محبت در اسب مخصوص امام حسین (علیه السلام) ''ذوالجناح'' وجود داشت. این نکته نیز از نظر مخفی نماند که مطابق نقل برخی از تاریخ نویسان (1) ''ذوالجناح'' اسب خاص پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بوده و انس و الفت او با امام حسین (علیه السلام) فراتر از حدود عادی بوده است تا این حد  که وقتی فهمید صاحبش در آخرین لحظات، دیگر طاقت نشستن بر او را ندارد، به گونه ای روی زمین نشست که صاحبش راحت بر خاک قرار گیرد.

طبق نقل برخی از مورخین او با لگد زدن بر لشکریان یزید آنان را از نزدیک شدن به امام منع می کرد و تعدادی از آنان را نیز به هلاکت رساند، (2). سپس کاکل و یال خود را به خون سیدالشهدا رنگین نمود و به سوی خیمه ها آمد و با شیهه و همهمه جانسوز خود پیام شهادت اباعبدالله (علیه السلام) را به اهل بیت ایشان رساند.

درباره این که ''ذوالجناح'' بعد از شهادت امام حسین چه کرد، دو نقل متفاوت تاریخی وجود دارد:
• بعضی گفته اند آن حیوان در کنار خیمه ها آن قدر سر خود را بر زمین کوبید تا جان سپرد. (3)
• برخی دیگر گفته اند بعد از آن واقعه آن حیوان ناپدید شد و دیگر کسی او را ندید.



منابع:
1- تاریخ زندگانی امام حسین , ج ۲, ص ۱۶۱ تا ۱۶۳
2- مناقب ابن شهر آشوب , ج ۴, ص ۵۸
3- بحارالانوار, ج ۴۵, ص ۶۰

این مطلب در کانال طالقانیها منتشر شده است.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ مهر ۹۵ ، ۱۷:۰۸
درجی طالقانی

عکسهای مُحرم

دوشنبه, ۲۶ مهر ۱۳۹۵، ۰۲:۰۹ ب.ظ


آماده سازی مسجد امیرنان جهت اقامه عزای حسینی
ارسالی: گروه صمیمی طالقانیها



عزاداری سیدالشهدا روستای دهدر سال86 ارسالی: سید حسین قادری



اقامه عزای حسینی ...مسجد روستای دیزان امشب..
ارسالی: لطف الله ادیبی



ورودی روستای خسبان در ایام محرم حسینی
ارسالی: آقای محمد یزدانی ادمین کانال روستای خسبان(پورده لو)



همه ما اطرافمانی محل سکونت مسجد و تکیه فروان دره ولی وقتی محرم میبو فرقی نمینه پاییزو بهاری گل ولهم باشه یا زمستانی خونیکیو ورف وباران ..اصلا میدانی دلت شهری میان آرام و قرار نوداره و میخوای به هر دری بزنی تا خودتو برسانی دهی میان و باجان ودل امامی ون عزاداری کنی ...
واین یعنی همبستگی .یعنی عشق .یعنی ما هرجا ک دباشیم ته تهش ومیگردیم خودمانی ولایت تا چراغ دهانمان خاموش نگرده ....
عکس: مهدی ملامحمدی پراچان - متن:سیده سحر علیخانی سنگبن



بلبل نغمه خوان اهل بیت(ع) زنده یاد: حاج ولی الله قدسی  روستای ورکش
ارسالی از ادمین کانال کشف الاسرار، آقای مهدی یزدانی



ایستگاه صلواتی هیئت محبان اهل بیت(ع)  روستای خسبان
ارسالی: آقای علیرضا بریری



بلبل نغمه خوان اهل بیت، زنده یاد سید حسن میرغیاثی ناریانی
ارسالی: آقای سید محمد میرغیاثی ناریان



این جمعه برفت ولی یار نیامد آن شمع شب تار نیامد
چند روز دگر مانده که با ناله بگوییم ای اهل حرم میر و علمدار نیامد
سقای حسین سید و سالار نیامد
ارسالی: مهدی ملامحمدی  پراچان



بلبل نغمه خوان اهل بیت زنده یاد حاج غلام حسین شریف کاظمی
ارسالی: سید محمد میرغیاثی روستای شهید پرور ناریان



مراسم تعزیه خوانی  در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی  توسط برجسته ترین شبیه خوانهای منطقه طالقان و به سرپرستی مدیر عامل انجمن تعزیه  ایران  استاد حجت الله میناوند   طالقان روستای میناوند


طالقان روستای پراچان، سنوات گذشته عزاداری در زمستان
ارسالی: آقای مهدی ملامحمدی


مسجد امام حسین(ع) روستای جزینان امشب
حضور عزاداران روستای خسبان جهت عرض تسلیت ایام سوگواری اباعبدالله حسین(ع)



مراسم شبیه خوانی حضرت عباس(ع) در روستای گراب، ارسالی: سید محمد میر غیاثی



پیر غلام اهل بیت(ع) حاج فرامرز چراغی  روستای نویزک
ارسالی: آقای مهدی یزدانی



عزاداری شب تاسوعای حسینی مسجدقمربنی هاشم،پراچانیهای مقیم شهر گلسار استان البرز



محرم در طالقان، سنوات گذشته، عزاداری و دسته چرخانی در زمستان روستای پراچان
ارسالی از: آقای مهدی ملامحمدی



دسته عزاداری روستای سوهان- ارسالی: آقای مهدی صالحی



عزاداری ظهر عاشورا روستای پراچان - ارسالی: آقای سید جلال افتخاری



عزاداری سالار شهیدان مسجد صاحب الزمان روستای وشته
ارسالی: آقای محمد آقابراری



شام غریبان روستای خسبان   ارسالی: آقای مهدی یزدانی



مراسم شام غریبان اباعبدالله الحسین طالقان،روستای سنگبن
ارسالی: خانم نگین زارعی



اجرای مراسم خیمه سوزی شام غریبان آقا أباعبدالله الحسین(ع) توسط هیأت محبان اهل بیت(ع) روستای خسبان. ارسالی آقای نصیر یزدانی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۶ مهر ۹۵ ، ۱۴:۰۹
درجی طالقانی

محرم در طالقان - قسمت یازدهم

پنجشنبه, ۲۲ مهر ۱۳۹۵، ۰۹:۱۵ ق.ظ

بعد اینکه شب دهمی آخرین سینه زنی تمان گردی، افراد ویشتری مسجد میمانن. خیلیان، شب عاشورا دی خو ندارن. همون مسجدی میان، یه پس شام میخورن، بعضی هان تجدید وضو مینن یا خودشانی نماز قضاره میخوانن یا به نیت درگذشتگانشان، چند رکعتی نماز میخوانن.
یه تعدادی، حلا به هر نیتی، شروع مینن یه جزء از قرآن قرائت مینن. اعمال مخصوص شب عاشوارا ر همه میدانیین. یه تعدادی این اعمال انجام هامیدین.
خلاصه تا نماز صبح که به جماعت خوانده میگرده و بعدش دی زیارت عاشورای امام حسین، اکثرا بیدار میمانن و به مناجات مشغولند.

آشپزخانه و کسانی که تو این بخش مشغولن دی حسابی سرشان مشغوله.
تعزیه خوانان دی مشغول تمرین نسخه هانشان که خدای ناکرده امامی مجلس تعزیه میان اشتباه نداشته باشن.
خلاصه این شب آخر یه جور شب قدر، طالقانیانی ب به حساب میا.

صبح بعد نماز بخواندن، هرکس سر مسولیتش میشو. مردم یا مسجدی میان درن یا مسجدی دری دم و آماده حرکت دسته سینه زنی هستن و برای حرکت دسته بی تابی مینن.

یکی از خجیر رسمان که طالقانی میان برگزار میبی، اینه که ذوالجناح (امام حسینی اسب) دسته ای همراه میچرخانن که غالبا یه سفید اسب کفن پوش مینن و یه تزئیناتی این اسبی سر مینگنن از قبیل شمشیر و سپر و یه جفت چکمه و ازین قبیل لوازمات. معمولا بعد از حرکت دسته، اولین نوحه ای که بخواند میبو مربوط به حضرت علی اکبره. به دلیل اینکه آقا اولین شهید از بنی هاشم تو کربلا به. با این مضمون که:

ام لیلا خانه دل را ز غم ویرانه کن

نوحه بعدی نوحه حضرت علی اصغر
و بعد آن دی نوحه حضرت عباسه.
دسته ر در مسیر از قبل مشخص شده میچرخانن و مزاری سر میبرن.
معمولا سعی مینن تا اذان ظهر دسته وگرده مسجد اما اگر دیر کردن و به مسجد دی نرسن و  اذان گرده، همونجه قامت دمیوندن و نمازظهر عاشورا ر میخوانن که باز این رسم از اون خجیر رسمانه. بعد نماز ظهر عاشورا، نوحه سنگینه:

آه حسین دل غمین جانب لشگر آمده
آه به جنگ مشرکین بی کس و یاور آمده

بعد این نوحه حماسی، نماز ظهر عاشورا به جماعت خوانده میگرده و پشت بندش  مرثیه:
برس فریاد یا الله
که زینب بی برادر شد
بسان مرغ بی سر شد
که زینب بی برادر شد
ز هجر شاه بی لشگر
که زینب بی برادر شد

آه حسین کشته شد
سرور ما کشته شد

بعد این نوحه دی آخرین نوحه بخواند میبو. معمولا عزاداران دو دسته میگردن و این نوحه ره میخوانن:

جوانان بنی هاشم بیایید
علی را بر سر خیمه رسانید

خدا داند که ما طاقت نداریم
علی را بر سر خیمه رسانیم

یک گل کنار القمه فتاده
دست از بدن گشته جدا حسینم

یک گل او قاسم داماد او
گل دگر اکبر نا شاد او

عجب گلی روز گار
ز دست لیلا گرفت

که تا قیامت گلاب
ز دست زهرا گرفت

گلهای باغ مصطفی واویلا
پرپر شده در کربلا واویلا

بعد این نوحه و سینه زنی، عزاداران ناهار صرف مینن و تا غروب دیگه مجلسی برگزار نمیبو و غروب عاشورا مراسم شام غریبان برگزار میگرده.

تو بعضی دهات خیمه و خرگاهی تش میزنن و در دهات دیگر نیز یه شمعی روشن مینن و نوحه هان حول محور اسیری رفت حضرت زینب و امام سجاد بخواند میبو.


___________  پــــایــــان  ___________

✍تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
🎤 آقای فرشید فلاحی_حسنجون و سیدآباد

دریافت لینک صوتی

      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۲ مهر ۹۵ ، ۰۹:۱۵
درجی طالقانی

مُحرم در طالقان - قسمت دهم

چهارشنبه, ۲۱ مهر ۱۳۹۵، ۰۸:۴۵ ق.ظ

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):
اِنَّ الْحُسین مِصباحُ الْهُدی وَ سَفینَهُ الْنِّجاه
حسین (علیه السلام) چراغ هدایت و کشتی نجات است...

تکان باخورد، تا سر بچرخاندیم، برسیم به ایستگاه آخر: شب دهم...
ایمسالی محرم دی بیامه و دهه دی نُه روزش بُگذشت و شب دهم گِردی.. شوِ آخر. شویی که علمدار حسین، دستشِ مُشت کُرده و دورِ خیمه ها میچرخه.
آها.. قتلی شو گردی. شویی که امام و یاران با وفایش، تصمیم مِیرَن و مرگِ با عزتِ به زندگی با ذلت، ترجیح هامیدین...

بگوتیم که طالقانی میان، روز تاسوعا، دسته دَر میبرن. معمولاً همون دهی میان دی، خرج هامیدین. تاسوعای روز که تُمان گردی و برسی ییم به قتلی شو، غالب مراسمات، مثل روزهای قبل هسته. با این تفاوت که دی هرکی هرچی در چَنته داره، رو مینه. هرکس به هر دلیلی به نظر خودش، برای دریافت انرژی از این فضای روحانیِ دهه اول محرم، کَم بُندایه، سعی مینه جبران کنه. تا قتلی شو، یعنی شب دهم، هر شو برای یه بزرگواری به طور خاص، مداحی و مرثیه سرایی مینُن اما شب دهم سعی مینُن همه ی اصحاب و انصارِ امامِ یاد کنن.
بعضی دهاتان که تعزیه دارن، شو مجلس شان زودترک تمان مینُن. چون مراسم تعزیه روز دهم، برخلاف دیگر تعزیه هان، که بعدازظهر برگزار میبو، صبح کله ی سحر، یا دیه حداکثر هفت الی هشت صبح شروع میگرده. بعضی دهات، روز دهم به طور خاص، تعزیه امام حسینِ میخوانن، بعضی دهات تعزیه هفتاد و دو تن. تفاوت تعزیه ی روز عاشورا، با دیگر تعزیه هان اینه که از همه طولانی تره و سکانسهای بسیاری داره که همه میدانین، تعداد نفرات ویشتری دی این تعزیه ای میان، نقش اجرا مینُن.
جدا از طولانی بودن، یه دلیل دیگه دی این هسته که بعدازظهرِ عاشورا دی معمولاً تعزیه برگزار مینُن. حَلا یا تعزیه بازار شام، یا تعزیه خرابه شام که هر دو، از احساسی ترین تعزیه هان هسته. به همین دلیل سعی مینُن مراسم شب دهم در مسجدانِ زودتر تُمان کنن.
در دهاتی که تعزیه ندارن، ویشتر از شب های قبل، عزاداری و مرثیه سرایی مینُن. فصل الخطاب سینه زنیها دی با سینه زنی سنگین و شلنگی و نوحه ی آشنا و محزون زیر انجام میگرده:

بگریید ای عزاداران، که امشب، شب قتل حسین است

شَوید از دیده خون باران، که امشب، شب قتل حسین است

سیَه مَعجر بُود حوا از این غم، شب قتل حسین است

گریبان چاک تا دامن، که امشب، شب قتل حسین است

خلیل الله به دور کعبه گریان، شب قتل حسین است

به آهنگ حزین هاجر خروشان، دم قتل حسین است

نحوه بخواندنش دی اینه ذاکر یه مصرع ره میخوانه و سینه زنان در جوابش واگو مینن "شب قتل حسین است"
این نوحه اگر کامل بُخواند گرده، معمولاً یک ساعتی طول میکشه و بعدِ تمام شدن این سینه زنی، تقریباً مراسم تُمانه. البته این شو دی خیلیان مسجد میمانن تا خرج (غذای) روز دهم و عاشورا که همان قیمه ی معروف امام حسین هسته، ر بَپچن.
نکته مهم قابل ذکر در مراسمات روز نهم و دهم که یکی از رسومات قشنگ طالقانینه، زیارت عاشورا بخواندن هسته که صبح زود انجام میبو.


___________ادامــــه دارد  ___________

✍تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
🎤 بااجرای :سیمین مصلحی(کرکبود)
                    شهنازسلطانیان(دیزان)
                    مهدی علاالدینی (هشان)
                    مونتاژ:مهدی علاالدینی
                     مرثیه خوان:علی نیازی (نسا)
      به همراهی رادیو طالقان و گروه تولید محتوای درجی
    

دریافت لینک صوتی
پیشنهاد میکنیم شنیدن این برنامه رو که کار مشترکی از درجی و رادیو طالقان است، از دست ندید حتی اگه با گویش طالقانی و البرزی آشنایی ندارید.

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۱ مهر ۹۵ ، ۰۸:۴۵
درجی طالقانی

مُحرم در طالقان - قسمت هشتم

دوشنبه, ۱۹ مهر ۱۳۹۵، ۱۰:۰۴ ق.ظ

تا شب هشتم، عزاداریها در طالقان سیر طبیعی خودشه داره اما از شب هشتم به بعد، که تقریبا جمعیت شهری نشین دی خودشانه میرسانن طالقان و جمعیت عزاداران ویشتر میبو، شور و ولوله عجیبی در عزاداریها مشاهده میگرده.
دسته هان راه میکواُن به دهات مجاور برای تسلیت بگوتن ایام عزاداری. از لحظه حرکت دسته، همه چی با نظم و سنت انجام میگرده. مثلاً مداحان و ذاکران برای هر قسمت از راه، یه نوحه خاص دارن و میخوانن. اینجوری نی که هرکس هرچی دلش بخواست بخوانه.

یه مقدار از راه، به صورت سینه زنی نرم حرکت مینن و در جای خاصی که از قبل تعیین گردیه، دور میگیرن و سینه زنی شروع میگرده. حالا در دهانی که رسمشان کمر بیتن هسته، معمولاً سینه زنان با ذکر حسن حسین و تکرار چندباره این ذکر و آوردن نام این دو بزرگوار، مداح رِ تشویق به بخواندن مینن. در دهاتانی که بصورت شلنگی سینه میزنن، یعنی دور میگیرن اما کمر نمیرن، معمولاَ یکی میاندار میگرده و سینه زنیه تنظیم مینه که کُجه نوحه واگو رِ بگن. زمانی که واگو رِ میگن، تقریباَ سینه، یه ضرب و آرام بزی میگرده و سه الی پنج بار، بیت یا مصرعی از نوحه ره سینه زنان بصورت جمعی میخوانن تا مداح و ذاکر یه نفسی بگیره. البته این نفس بگیتن دو طرفه هسته، ذاکر دی یه جاهایی دستور توقف سینه زنی ره هامیدی و به ذکر مصیبت اهل بیت میپردازه تا سینه زنان استراحتی کرده باشن و نفسی بگیته باشن.

تفاوت سینه زنی در شلاقی و کمر بیتن با شلنگی و ایستاده، در اینه که در نوع کمر بیتن، یه دست به نفر کناری کمر متصل میگرده و زنجیر وار، جماعت به هم متصل میگردن و با یک دست سینه میزنن و البته یک پا ره دی بالا میارن. هر نفر دی به نفر قبلیش نگاه مینه و حرکات خودش تنظیم مینه. درست مثل رژه نظامیان که باید نظر به راست داشته باشی و از روی نفر کناری حرکاتت تنظیم کنی. اما در دهاتی که سه ضرب و شلنگی سینه میزنن، دیگه کمر نمیرن و فقط دایره وار، دور میگیرن. هر فرد سینه زن، خودشی جایی سر، ساکن هسته. در این نوع سینه زنی دی حرکت دست و پا هماهنگه. تفاوتش با کمر بیتن در اینه که در نوع شلنگی با دو دست سینه میزنن و موقع فرود دستها به روی سینه، پا از زانو به سمت جلو قدری خم میبو و سینه زنان خودشانه با میاندار و واگو گو تنظیم مینن. در این نوع سینه زنی معمولاً دو گروه تشکیل میبو. یه گروه یه بیت از واگو ره میگو و به سینه زنیش خاتمه هامیدی و نفسی مِیره تا گروه دوم سینه زنی، ابیات مربوط به خودش بخوانه.

___________ادامــــه دارد  ___________

✍تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
🎤 با صدای: آقای فرامرز آهنگری  گوران

دریافت لینک صوتی

      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ مهر ۹۵ ، ۱۰:۰۴
درجی طالقانی

مُحرم در طالقان - قسمت چهارم

پنجشنبه, ۱۵ مهر ۱۳۹۵، ۰۲:۱۱ ب.ظ

این حسین کیست که عالم همه دیوانه اوست؟
این چه شمعی است که جانها همه پروانه اوست؟

عزاداریها در طالقان به دو بخش تقسیم میبو: اول: عزاداری و مراسمات خانگی و دویُم: مسجدی.
عزاداری های خانگی مثل روضه و سفره بگیتن بانوان، غالباً در خانه برگزار میبو، مابین ساعت چهار تا شش عصر .
همچنین مجلس تعزیه دی اکثراً روزی میان، از ساعت سه تا پنج عصر برگزار میگرده.
در سفره ها و روضه هایی که بانوان برگزار مینن، یه مختصر پذیرایی دی صورت میگیره. حالا فراخور وضعیت مالی بانی و برگزار کننده مراسم، از نان و پندیر و سبزی، حلوا، خرما تا گاه یه میوه و شیرینی به عنوان تبرک هامیدین که میهمان ببره خانه. چون همونجور که بگوتیم اینگونه مراسمات مختص زناکان هسته و مردکان اعم از محرم و نامحرم در این مراسم شرکت نمینن. یه مجلس انس با خدای کاملاً زنانه که خانمی که در مسایل شرعیه از همه با سوادتر هسته، مجلسِ میچرخانه که اصطلاحا میگن خانم جلسه ای.

در مجلس تعزیه که یا در فضای آزاد یا بعضی روستاهان که امامزاده دارن، داخل صحن و حیاط امامزاده یا مسجد برگزار میبو، که تعدادی افراد خوش صدا و آشنا به هنر نمایش و ادبیات، همدیگه ای همرا، اکیپی رِ تشکیل هامیدین و هرکس فراخور دانش و توانایی، نقشی به عهده مِیره.
لازم به ذکر هسته که برخلاف بلاد دیگه، که در مراسمات سینه زنی از ادوات موسیقی استفاده مینن،  در مای خجیر طالقان، فقط در مجلس تعزیه هسته که از موسیقی استفاده میگرده.
هزینه های برگزاری مراسم تعزیه دی به دو نحو تامین میبو. یا توسط شخص و اشخاصی که بانی میگردن و کل هزینه ها رِ بعهده میگیرن یا چراغ اللهی که مستمعین و بینندگانی که از مجلس فیض میبرن، در مخارج سهیم میگردن.
نوع دیگر مراسمات، داخل مسجد محل اجرا میبو در اکثر روستاها بنا بر اینکه یکی از دلایل نهضت حسینی رِ برپایی و زنده نگه داشتن قرآن و نماز میدانن، سعی مینُن قبل از اذان مغرب، در مسجد محل حاضر و با اقتدا به پیش نماز و امام جماعت، ابتدا نماز اول وقت بخوانن. بعد مدیحه سرایی کوچکی یه مختصر شام و دوباره سخنرانی امام جماعت که معمولاً بین بیست دقیقه الی نیم ساعت، طول میکشه. بعد سینه زنی و سرِ آخر دی یه روضه و مرثیه خوانی کوتاه برگزار میبو و حدود ساعت ده شب، دی مجلس تمان میگرده.
با توجه به اینکه شغل غالب بومیان، کشاورزی و دامداری هسته و به ناچار، صبح، کله سحر باید بیدار گردن، به نظر این زمان برگزاری مراسم، بسیار معقول و مقبول تر هسته.

در نوع دوم برگزاری مراسمات مسجدی، نماز اول وقت امام به جماعت حتما خوانده میگرده، و شام اول نیز حذف می گرده اما در پایان مراسم که معمولاً اواخر شب، حدود ساعت دوازده هسته، یه پس شامی به مستمعین هامیدین. این روش دی مقبول طالقانیانی هسته که از شهر برای شرکت در مراسم به روستاشان بشین.

ذکر چند نکته ضروریه:
اول اینکه در سالهای اخیر، در بعضی از روستاهان طالقان، شیوه عزاداری به سمت زنجیر زنی بشین. کاری به درست و غلط بودنش نداریم، اما در فرهنگ اصیل طالقان، این شیوه عزاداری وجود نداشته و در حال حاضر دی با استقبال مردم، روبرو نگردیه و مردم طالقان ویشتر همون عزاداری سنتی و اشعار و نوحه هایی که نسل اندر نسل بخواندن و سینه بزین بیشتر خوش دارن تا اشعار و سبکهای جدید مداحی ر.
نکته بعدی اینکه به دلیل خالی شدن روستاهان از جوانان و کمی جمعیت نماز جماعت، در اکثر روستاهان در فصول عادی و ایام دیگر، فریضه جماعت معمولاً فقط شبها برگزار میبو اما در ایام محرم، تقریباً شبانه روز، چراغ مسجدان روشن و همه نمازهای واجب به صورت جماعت برگزار میگرده.


___________ادامــــه دارد  ___________

✍ تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ مهر ۹۵ ، ۱۴:۱۱
درجی طالقانی

مُحرم در طالقان - قسمت سوم

چهارشنبه, ۱۴ مهر ۱۳۹۵، ۰۲:۰۱ ب.ظ

نزدیک شده قافله ی حسین به مقصود
بر چشم بد و دشمن این قافله لعنت
شش ماهه چه آرام در آغوش رباب است
شادیِ دل فاطمه، بر حرمله لعنت

معمولا از یک شب قبل از آغاز ماه محرم، مسجدآن و تکیه هانی چراغ در طالقان روشن میبو. این شب، تقریباً یه کوچیک مراسم برگزار مینُن و زود دی تمان، که یه جور پیشواز حساب میبو و آخرین هماهنگی ها صورت میگیره.
اما ده شب اول محرم، و بعضاً در سیزده شب از محرم، در طالقان مراسم برگزار میگرده. تا اونجه ای که حقیر اطلاع دارم از دوران صفویه به این ور، این رسم رایج هسته که عاشقانِ ثارالله، هرشب رِ به نام عزیزی توسل پیدا مینُن و سعی دارن نوحه هان و عزاداری و سخنرانی، به نام این عزیز باشه.

شب اول محرم: مسلم بن عقیل
دلیلش دی این هسته که حضرت مسلمُ اولین شهید کربلا میدانن. هرچند شهادت این بزرگوار مدتها پیش از حادثه کربلا صورت بگیته.

شب دوم: ورود به کربلا
دلیلش دی این هسته که امام حسین و یارانش، روز دوم سال61 هجری قمری، وارد سرزمین کربلا گردین. میشا بگوت که این روز، نماد پایداری و استقامته.

شب سوم: حضرت رقیه
نقله که حضرت رقیه، روز سوم صفر، در شام از دنیا بشه. به دلیل خردسال بودن و از آن مهمتر، دختر بودن و عزیز پدر بودن، در گرماگرم عزاداریهای محرم، یادی هم از مصائب این دخت امام، که باب الحوائج دی هسته، مینُن.

شب چهارم: حُر بن ریاحی
همونطور که میدانین، حُر مانند نامش، آزادگی ره سربلند کرد و نام آزاد مرد بودنه زنده کرد. پهلوان بی همتایی نیز بَ که توبه حقیقی کرد و از فرماندهی لشگر دشمن، انصراف و به سربازی لشکر امام قناعت کرد.
البته این شب، به طفلان حضرت زینب دی منسوبه ولی ویشتر طالقانی میان، به نام حر بن ریاحی توسل مینُن.

شب پنجم: اصحاب اباعبدالله
این شب به عبدالله بن حسن و سایر یاران اباعبدالله و ویشتر به زهیر و حبیب بن مظاهر توسل مینن.

شب ششم: حضرت قاسم بن حسن
وقتی امام در مورد شهادت سخن بگوت: نوجوان سیزده ساله ی کربلا بگوت: عموجان، شهادت منی نصیب دی میگرده؟
اباعبدالله، برارزاشه سینه شی سر فشار بدا و نوازش کرد و بگوت: شهادتِ چه جور مِینی؟
بگوت: از عسل شیرین تر!
امام بگوت: آها عزیزجان.. تو دی شهید میبی.

شب هفتم: حضرت علی اصغر
روایت داریم که یکی از لحظاتی که در واقعه کربلا، امام حسینی دل به شدت درد بیامه، لحظه شهادت طفل شیرخوارش بَ که با تیر سه شعبه ی حرمله، لعنت الله علیه، به شهادت نائل گردی. امام رو به آسمان کرد و بگوت: خدایا خودت بِین من و این قوم داوری کن. شب هفتم، شب رضایت حساب میبو. امام به شهادت طفل شش ماهه دی راضی گردی.
شب هشتم: حضرت علی اکبر
جوانِ برومندِ امام حسین، اولین نفری از بنی هاشم بَ که در واقعه کربلا به شهادت برسی. روایت داریم که از همه برای شهادت سبقت بگیت این آقا زاده ی اَشبه الناس به پیغمبر...

شب نهم: شب تاسوعا، شب قمر منیرِ بنی هاشم
شب سردار پرچمدار و سقای کربلا. شب غیرت، شب جوانمردی، شب ادب، شب فروتنی. شب عباس...

شب دهم و عاشورا (قتل روز)
شب امام حسین، الگوی آزادگی، شهامت، ایثار، صبر، وفا، فروتنی، شجاعت، عشق، پاکبازی و پایداری

البته این ده شب توسط مداحان، به صورت سلیقه ای هم در طالقان برگزار میبو. ذکر نکته ای ضروری هسته و اون اینکه درسته که این ده شب، به نام یک عزیزی نام گذاری گردیه و توسل پیدا مینن، اما از اونجه ای که طالقانیان به حضرت ابوالفضل عباس، ارادت ویژه ای دارن، تقریباً در هر ده شب، حتماَ نوحه یا مرثیه ای برای این بزرگوار دارن و به جناب باب الحوائج توسل مینن. غریبی عباس بخواندن دی پای ثابت عزاداریانه.

بعدازظهر و غروب دمِ عاشورا دی برنامه شام غریبان برگزار میبو. تا اکثر روستاهان تقریبا بعد شام غریب به دلیل بازگشت شهریان و کمی جمعیت، دیگه مراسمی برگزار نمینن اما در روستاهای پرجمعیت تر، سه شب دیگه دی برنامه دارن.

شب یازدهم: حرکت کاروان
شب دوازدهم: ورود کاروان به کوفه
شب سیزدهم و سوم امام دی بیشتر در مورد مصیبتهای امام سجاد و حضرت زینب کبری مراسم برگزار میبو و دی مراسم رسمی چندانی دنی تا اربعینی روز. (مگه روضه های زنانه و مراسمهای کوچک خلوتی)

___________ادامــــه دارد  ___________

✍تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
🎤 با صدای: محمد حبیبی - نویزک

دریافت لینک صوتی

      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۴ مهر ۹۵ ، ۱۴:۰۱
درجی طالقانی

مُحرم در طالقان - قسمت دوم

سه شنبه, ۱۳ مهر ۱۳۹۵، ۰۱:۴۳ ب.ظ

یا حسین
حیف است از آن زلف که زهرا زده شانه
سر پنجه ی دشمن، عوض شانه بگیرد
پاسِ ادب توست که عباس نگه داشت
تا دورتر از قبرِ تو، کاشانه بگیرد

معمولاَ مراسمات عزاداری امام حسین و یارانش در طالقان به چند روش برگزار میبو:
1- سفره نذری که توسط بانوان برگزار میبو.
2- مراسم تعزیه که از دیر باز در طالقان رواج داشته و با استقبال اهالی دی روبرو میگرده. که همیشه اساتید مطرح و بسیاری از گذشته تاکنون در طالقان وجود داشته.
تعزیه جزء نمایش های آیینی و سنتی محسوب میبو که شدیداً احساسات بیننده ره تحریک و گوشه هایی از رشادت ها امام حسین و یارانش را به نمایش بیننده میندی.
3- نوع دیگر عزاداری در طالقان، پای منبر علما بنشتن و کسب فیض از محضرشان هسته که  حسینی زیستن ره به پا منبریان منتقل مینُن.
4- نوع بعدی مراسمات، مداحی و مرثیه سرایی در رثایِ اهل بیت و کاروان کربلا هسته که در طالقان، بیشترِ نوحه هان، به صورت حماسی خوانده میگرده و با سینه زنی جوانان و اهالی همراه میبو.
در غالب روستاهای طالقان، سینه زنی به صورت کمر بیتن و شلنگی اجرا میبه. البته یه نحو سینه زنی دیگر هم در طالقان مرسومه که دیگه کمرِ نمیرن، بصورت دایره دور میرن و شلنگی سینه میزنن که در هر دو نحوه سینه زنی، عزادارن دستشان به سرعت بالا میبرن و با سرعت و شدت ویشتری روی سینه میکوبن که یه پیامش اینه که ما بچه شیعه آن، در این حد از آمادگی جسمی قرار داریم و اینجور تحمل درد داریم و آماده ایم در راه امام حسین علیه السلام، جهاد کنیم.
البته این سینه زنی پیامهای دیگری هم داره که در این مقال نمیگنجه.
مداحان طالقان، بیشتر از اشعار و مرثیه های مرحوم ناظم استفاده مینن. نکته مهم اینجه یه که اشعار ناظم بیشتر حماسی هسته.
5- نوع دیگر از عزاداری، به روضه خوانی اختصاص داره که معروفه به پامنبری. روضه خوان ویشتر از ظلم و ستمی که به خاندان قافله کربلا و 72 تن روا گردیه، با اشعار سوزناک میخوانه و مستمعین نیز با اشک چشم و سوز دل، با خواننده همراهی مینُن.
هرکدام از چند نوع عزاداری مرسوم در طالقان، به روشهای مختلف برگزار میگرده که میشا در موردش به تفصیل گب بزی که از حوصله شما عزیزان خارجه.


___________ادامــــه دارد  ___________

✍تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
🎤 با صدای: محمد حبیبی - نویزک

دریافت لینک صوتی
      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●

طالقانیان: استادان بی بدیل تعزیه ایران
عکس: تعزیه حضرت عباس در جوستان طالقان

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ مهر ۹۵ ، ۱۳:۴۳
درجی طالقانی

مُحرم در طالقان - قسمت اول

دوشنبه, ۱۲ مهر ۱۳۹۵، ۰۲:۰۹ ب.ظ

از ازلم آشنا، مهر تو را یا حسین
تا به ابد با توام، شکرخدا یا حسین
هرکه حسینی شود، خاک کند کیمیا
چیست مگر کیمیا؟ عشق و صفا یا حسین

میگن فرهنگو از مراسمات و آیینهای مذهبی میگرده بفهمی. آیینهای مذهبی در همه جهان مرسومه، به یه دین یا مذهب خاص دی تعلق نداره.
مای عزیزِ ایران دی که غالباً مسلمان و به مذهب تشییع، تشرف دارن، مردمانمان، آییینهای خاص مذهبی دارن که هرمنطقه بنابر جغرافیا و رسومات گذشته، خودشی مراسمات مذهبی ر برگزار مینن. حالا خواه در ولادتها، خواه در مصیبتها.
مای قشنگِ طالقانی میان دی، با توجه به اقلیم کوهستانی و هوای مطبوع و فرهنگ اصیل و کهن، از دیرباز، مردم به اهل بیتِ پیغمبرِ خاتم، صل الله علیه و آله، ارادت ویژه ای داشتن. به طوری که این ارادت، شدیداً با زندگی و فرهنگ این خاک زرخیز و عالِم پرور، عجین گردیه.

طالقانیان، رسومات قشنگی دی دارُن و برگزار مینُن. این رسومات، تقریباَ در تمام طالقان رواج داره و با کمی تفاوت، اما در کل شبیه هم هسته. اوج این مراسمات در خجیرِ طالقان، در دهه ی محرم مشاهده میگرده. شاید به جُراَت بشا بگوت، هر طالقانی که هر جایِ ایران و جهان دَباشه، برای تاسوعا و عاشورا، گزینه اولش، حضور در طالقان و محله شانی مسجده.

معولاً مراسمات محرم در طالقان، از یه هفته قبل از محرم شروع میبو که زناکان زحمت میکشن و به نظافت مسجد همت مینُن. مردکان دی تزیینات و سیاه پوش کردن مسجده به عهده میرُن. مداحان، دفترچه مرثیه و نسخه و فردشانِ در میارن، شروع به تمرین مرثیه ها و نوحه هان مینن. هیئت امناء مساجد دی، برنامه ریزی دقیق مینُن که مجلس امام حسین، علیه السلام، آبرومند برگزار گرده و کم و کاستی نداشته باشه.
اگر مسجد یا محل برگزاری مراسم دهه محرم، نیاز به تعمیر و ترمیم یا تجهیز داشته باشه، با کمک اهالی انجام هامیدین. مابقی کارها از روحانی بدین مسجدی به، شروع میبو تا آشپز و آبدارچی و سیستم صوتی و تهیه مواد اولیه غذایی برای روزانی که خرج هامیدین و پذیرایی اولیه...

در این میان، مردم عادی دی یادشان دِمیکوئه چه نذر و نیازی بدهکارن به آقا که این دهه ای میان باید ادا کنن. جوانان، سیاه پیرهَنِ شانِ در میارن و میشورن و اتو مینُن. ننه هان برای وچانشان که تازه به سنی برسیَن که میتانن در این مراسمات شرکت کنن، سیا پیرهن میدوجُن یا تهیه مینُن. خلاصه، هرقدر که به محرم، نزدیک میگردیم، یه شور و حال عجیبی، طالقانی مردمه ومیگیره. همه دست به دست هم هامیدین تا مراسم به زیبایی هرچه تمام تر و در شأن این اتفاق عظیم، برگزار و تُمان گرده.

و به طور کلی وختی پای ارباب و عزاداری ایشان، وسط میا، دی هیچ کس به فکر شان و منزلت اجتمائیش نی. در هر پست و مقام، یا جایگاه اجتماعی که دره، سعی مینه یه گوشه ی کارو بِیره و یه کمکی کنه تا او دی یه سهم از این دریای بی کران معرفت و رحمت و برکت داشته باشه.

___________ادامــــه دارد  ___________

✍تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۲ مهر ۹۵ ، ۱۴:۰۹
درجی طالقانی

عزای مادر

دوشنبه, ۲۴ اسفند ۱۳۹۴، ۰۷:۰۱ ق.ظ

⚫️السلام علیک یا صدیقه الشهیده⚫️

به هرحال امسال با عزای فاطمی شروع و با عزای فاطمی دره تمان میبو. سال بعد هم با جشن تولد حضرت زهرا شروع میبو و باز با تولد بانوی دو عالم تمان میبو و حتما حکمتی داره. بهرحال بگذریم.
من هر وقت این بیت شعر  به گوشم میرسی یه مقدار حساس میگردیم.
فدک مادری میکند کربلا را
غریبی تو هم مثل زهرا ابوالفضل
یعنی این غریبیش درک نمیکردم.
حالا به اینکه بی بی دوعالم اون هم ظلم از طرف امت پدرش به نام اسلام چه جور تحمل کرد کاری ندارم. به اینکه خانه نشینی امیرالمومنین ره چه طور تحمل کرد. اصلا نمیخوام وارد این گردم که اون لحظه بین در و دیوار چی بکشی و یا در شهادت محسنش چه غمی ره تحمل کرد. اصلا غسل و کفن نیمه شب و یواشکیش به کنار. اصلا حسن و حسین و زینب چطور خودشانی دم بداشتن که اغیار نفهمن بی بی  شهید گردی به کنار. دفن پنهانی پیکر سرور بانوان بهشت دی به کنار. این ته مصبیت آدمی جانه تش میزنه که حضرت امیر و حسن و حسین و زینب بشن راهی دم وایسن. غریبی افق نگاه کنن و حسرت بخورن. علی حسرت اینکه چرا سر مزار و تربت بانو نمیتانه ضجه بزنه و زهرا زهرا کنه. زینب سینه اشی سر بزنه. خاک به سر و روش بریزه و مادر مادر کنه. حسن و حسین با حرص قبضه شمشیر فشار هادین و دلی میان ناله کنن و خودشان آرام کنن بگن: بالاخره اون روز میا که ما بتانیم بشیم ننه مانی خاکی سر و فاطمه فاطمه کنیم. آری
فدک مادری میکند کربلا را
غریبی تو هم مثل زهرا ابوالفضل
متن: ابوالفضل یزدانی

داستان پنج گوهر با صدای خانم قادری در دو قسمت تقدیم به شما (دریافت کنید)

                          قسمت اول         قسمت دوم

مرثیه یاس نیلوفری با صدای محمد رضایی (به گویش طالقانی) تقدیم به شما (دریافت کنید)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ اسفند ۹۴ ، ۰۷:۰۱
درجی طالقانی