مُحرم در طالقان - قسمت چهارم
این حسین کیست که عالم همه دیوانه اوست؟
این چه شمعی است که جانها همه پروانه اوست؟
عزاداریها در طالقان به دو بخش تقسیم میبو: اول: عزاداری و مراسمات خانگی و دویُم: مسجدی.
عزاداری های خانگی مثل روضه و سفره بگیتن بانوان، غالباً در خانه برگزار میبو، مابین ساعت چهار تا شش عصر .
همچنین مجلس تعزیه دی اکثراً روزی میان، از ساعت سه تا پنج عصر برگزار میگرده.
در سفره ها و روضه هایی که بانوان برگزار مینن، یه مختصر پذیرایی دی صورت میگیره. حالا فراخور وضعیت مالی بانی و برگزار کننده مراسم، از نان و پندیر و سبزی، حلوا، خرما تا گاه یه میوه و شیرینی به عنوان تبرک هامیدین که میهمان ببره خانه. چون همونجور که بگوتیم اینگونه مراسمات مختص زناکان هسته و مردکان اعم از محرم و نامحرم در این مراسم شرکت نمینن. یه مجلس انس با خدای کاملاً زنانه که خانمی که در مسایل شرعیه از همه با سوادتر هسته، مجلسِ میچرخانه که اصطلاحا میگن خانم جلسه ای.
در مجلس تعزیه که یا در فضای آزاد یا بعضی روستاهان که امامزاده دارن، داخل صحن و حیاط امامزاده یا مسجد برگزار میبو، که تعدادی افراد خوش صدا و آشنا به هنر نمایش و ادبیات، همدیگه ای همرا، اکیپی رِ تشکیل هامیدین و هرکس فراخور دانش و توانایی، نقشی به عهده مِیره.
لازم به ذکر هسته که برخلاف بلاد دیگه، که در مراسمات سینه زنی از ادوات موسیقی استفاده مینن، در مای خجیر طالقان، فقط در مجلس تعزیه هسته که از موسیقی استفاده میگرده.
هزینه های برگزاری مراسم تعزیه دی به دو نحو تامین میبو. یا توسط شخص و اشخاصی که بانی میگردن و کل هزینه ها رِ بعهده میگیرن یا چراغ اللهی که مستمعین و بینندگانی که از مجلس فیض میبرن، در مخارج سهیم میگردن.
نوع دیگر مراسمات، داخل مسجد محل اجرا میبو در اکثر روستاها بنا بر اینکه یکی از دلایل نهضت حسینی رِ برپایی و زنده نگه داشتن قرآن و نماز میدانن، سعی مینُن قبل از اذان مغرب، در مسجد محل حاضر و با اقتدا به پیش نماز و امام جماعت، ابتدا نماز اول وقت بخوانن. بعد مدیحه سرایی کوچکی یه مختصر شام و دوباره سخنرانی امام جماعت که معمولاً بین بیست دقیقه الی نیم ساعت، طول میکشه. بعد سینه زنی و سرِ آخر دی یه روضه و مرثیه خوانی کوتاه برگزار میبو و حدود ساعت ده شب، دی مجلس تمان میگرده.
با توجه به اینکه شغل غالب بومیان، کشاورزی و دامداری هسته و به ناچار، صبح، کله سحر باید بیدار گردن، به نظر این زمان برگزاری مراسم، بسیار معقول و مقبول تر هسته.
در نوع دوم برگزاری مراسمات مسجدی، نماز اول وقت امام به جماعت حتما خوانده میگرده، و شام اول نیز حذف می گرده اما در پایان مراسم که معمولاً اواخر شب، حدود ساعت دوازده هسته، یه پس شامی به مستمعین هامیدین. این روش دی مقبول طالقانیانی هسته که از شهر برای شرکت در مراسم به روستاشان بشین.
ذکر چند نکته ضروریه:
اول اینکه در سالهای اخیر، در بعضی از روستاهان طالقان، شیوه عزاداری به سمت زنجیر زنی بشین. کاری به درست و غلط بودنش نداریم، اما در فرهنگ اصیل طالقان، این شیوه عزاداری وجود نداشته و در حال حاضر دی با استقبال مردم، روبرو نگردیه و مردم طالقان ویشتر همون عزاداری سنتی و اشعار و نوحه هایی که نسل اندر نسل بخواندن و سینه بزین بیشتر خوش دارن تا اشعار و سبکهای جدید مداحی ر.
نکته بعدی اینکه به دلیل خالی شدن روستاهان از جوانان و کمی جمعیت نماز جماعت، در اکثر روستاهان در فصول عادی و ایام دیگر، فریضه جماعت معمولاً فقط شبها برگزار میبو اما در ایام محرم، تقریباً شبانه روز، چراغ مسجدان روشن و همه نمازهای واجب به صورت جماعت برگزار میگرده.
___________ادامــــه دارد ___________
✍ تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
به همراهی گروه تولید محتوای درجی
● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●
