پاییز

باز هم پاییز بیومی و مُنو یاد دکت کو هیچوقت تی ئی همرا، خش خش کُنان بَـلگی سَر، قدم نِیزیَم...

یادُمه همین وقتان بَ

بَلگان، چانی نقل کو عاروسی سر دمیریجون، مینی سر میریت

دیر کُرده دی یِی،  

سنگ سرد بَ  

دستام یخ بزی،

نفسُم دی نگرانی دَ در نمیومی

اولین قرار و بی قراری و این همه تأخیر!
آن هم از آن عزیزی کو میشو تا نگار پیچکی سُفته دیوار گَرده...

غُرابان جوزداری سر، مینی همرا، چشم به راه بیَن

اَفتو پیچی سر دِ غروب میکُرد که توره باد بیومی اسپیداری بیخ گوش،
وز وزان بگوت:

نیمیا... دیشو خالُک دخترشو اویی بِ شیرینی باخوردین

دهانم تلخ گِردی،   

غرابان فریاد کُردُن،

درختان مینی کله ای دور، رقصشان بیگیت

اَمبا دیه سردُم نَبَه،

مینی چشمه چشمُ قُل قُل میزه،

راهی که تو ره مینی ب نیورد، تار میبی و غرابان خاموش گردی بیَن...

دلنوشته دخترک طالقانی
از قلم: سیده مریم قادری، #اورازان
تقدیم به سعیده عزیزم

دریافت فایل صوتی

سِنگ و کار بُردُش

ما هنوز که هنوزه سنگی همراه کله میزِنیم  چایی بَ
خودمانی چینه چینی، دیفال چینی
قدیما کیش تفنگی همراه چوچوک میزیم
سنگی همراه هفت سنگ و یقول دوقل وازی میکوردیم 

سنگ ومیگیتیم هامینایم خورجینین حاله ای میان تراز گرده نکِوَ  .
یُرد میساتیم سنگی همراه
اَر دیچی یَن
مرز دُرس کُردُنی به از سنگ استفاده میگردی
سامان هانان....   
قدیمان جوزَ باسنگ  اسیاب میکردن برا فسنجان، سنگ دسته همرا.
رود خانه ای میان دی سد میبستیم تابستانان بُتانیم شنا کنیم
سنگو مینگتیم دلمه ای سر وا نشو
پنیریی سر دی هامینایم هوا دل نشو
جوز و بادام و شیلانکی هسته دی سنگی  همراه میشکوستِیم
ملاوازی میکردیم هر نفر ده تا ای یادُش بخیر
قبرُستانی بَ هم   کاربرد داشت
سنگ هامینان قبلمه ایی سر بخارش در نوشو.
سنگی همراه مالان ومیگرداندیم
رب کو میپچین اونی میان چندتا کوچیک سنگ مینگَتون پولوق پولوق نکنه.
آقا جان آقایی کیتری دی سنگی بیخ دبه کُرکمری  رو برو. (کُرکَمَر نام مکانی در ارتفاعات روستای حسنجون)
سنگی کار بردن یکی این بو  کو بوکوبی سره خوری پسرکانی کله ای میان.
سنگ اهرُکی بَه خیلی کاربرد داشت.
کیسه رَ کوله پشتی می کُردُن بیخُش طُنافَ سنگی همرا بَند میاردُن.
دروازه ای مرزو سنگی همراه مشخص میکردُن واسه فوتبال جوانکان که ملوم نبه کی گل میگردی.
با سنگ قَلَت تو بازی میکردیم،
درجی چاهار گوشَه سنگ هامینایم باد مشمارَ نبُرَ،.
بهترین سنگان آنانین کو آدوم میخره مینگنه نومزدشی انگشتری میان .
بَندِ گاه درست مینُن با سی نو چاه ابتنی بَه.
اسبس باری میان دی خَیلی به کار میامه
مینگتیم کشکی پی بار میزان گرده.
ماشینی چرخ بیخ بنان. هرچند اون موقان خیلی ماشین دِنیبَ.
روخانه ای رد شدن زیر پامان سنگ هامینایم رد میگردِیم.اونو میگوتیم سنگِ واز
تُرازویی سِنگ دی دبَ.
سنگ لَحد،.
البته سنگ نمکً هم هسته
کارد تیز کردونی بَ
آسیو سنگ دی دبَ اکثر خانانی میان
سیا سنگ قُرمزَ سنگ سُو سنگ
سنگَ پا ،ایضا داس و گیل داس. کحَل سنگ،سنگ دَستَه،
کتری درنداشت سنگ هامینایم،
سنگِ لوکی سر هامینان باد نبره
بازی هَلن گیلیس سنگ میخواست،همان لی لی وازی بَ البته منی عمه خانم فاطُمه جان میگو بالیلی فرق داره این 6خانه داشت به صورت مستطیل،
بامبروسنگ دی دبَ گلی پشتبامانی سر.
سیر بوکوبستنی بَ از سنگ استفاده میگردی.
نُمازی مهرم صحرا سنگ ویمیگیتن (چندی دی مایی وچان نُماز خان بیَن)
دیزی سنگی. دی داریم
بعضیان شیطنت میکردن سنگ هامینان ورف گوله وسط، یاروی پیشانیه نشانه میگیتن. خدارحم میکُرد، من دی یادُمه  مدرسه ای میان یکی این کارو کرد نزدیک به چشم وچه کور گرده.
سنگ چخماق دی دبه اونیی همرا تش درست میکردُن.
رِنگرَزان سنگی همرا می موتاندُند الان میگن شمعِ شور.
بعضی گُرده سنگانَ دری پشت هامینایم در واز نگُرده،
سنگی همراه سرسنگ بن سنگ بازی میکردیم انگشتان دی سنگی همرا داغان میکردن اسمش هانابن سر سنگ بن سنگ دو طرف ده لُه میکرد لامسب تا سو ماه سیا به.اووووووف. درد داشت دُل غَش می کُرد. ما دی خیلی خُل بیم . اَخه این دی گردی وازی؟
یه قل دو قل سنگ. سنگی بیخ قایُم می کُردُن
سنگی همراه جوز بادام مشکُتیم،
گلاب ب روتان، سنگ مستراب دی جزو سنگانَ.
قبری سنگ دی بوگِیم حَلا که همرو بوگوتیم. دور از جان اینجایی وچان .
سنگی دیم می نُوشتُن خط میخی
یادش بخیر اورازانی قبرستان سنگ میخی دبَ
هرکیو بگوتوم منو مسخره کورد
تا بیامین بکندن و ببردون
البَت شمایی بَ بوگوُم سنگ قبر عربی دی دبه اونان دی بَکَند گردی.
طالقانین خط میخی هم مینبشتون قرمز رنگ بَ سنگانُش.
سنگانه پنیر خیکانی بیخ آرد کیسانی بیخ هامینان نَم وِنیگیرَه،
دیشی دیم دی هامینان تکان نوخوره البت الانا. اون موقعان ازین قرتی بازیان دِنی بَ
سنگی همراه دی کله میزیم تش میکردیم فکر کُنم اینو بگوتی بیَم. نی!؟
گربا راه دی یه سنگ داشت دبین گوش خورد کنن اونُ هامینان
ی یه سنگ دی دبَ تنوری سر مینگنن
اسمش لانه بَ.
سنگ با خود میبردن کینی بیخ هامینان
قدیمان سنگ داغ میکوردون هامینان پارچه ایی میان میذاشتون جایی که درد میکورد،
سرد جا دی میخوتن این کار ر میکردن.
مُنی عَمّنی وچان خیلی باکُلاس بیَن ، اون قدیمان دی  آجر هامینان بخاری ای سَر.
اون موقعان سنگ داغ مینگَتُن بادیه شیری میان شیرجوش میگوتون اونِ.
 اینی دی بوگیم بعد از سینو ( شنا کردن) سنگی سر میخوتُن گرم گَردُن،.
این دی امروزی روایت
خجیره علامت به همِتان
ممنونم از بهناز محمودان عزیز
ممنون از همه گردآورندگان در گروه تولید محتوای درجی

این متن با صدای آقای فرشید فلاحی تقدیم به شما   دریافت کنید

دریافت فایل با فرمت mp3

َزرُچی شکار

ما کو وَچه بیم، نمیدانُم ماره بوگوتی بیَن یا خودمان بشنوستی بیَم کو زَرچی ایزی بدی، اوره چُر بَزن .
زرچ جاش ده تکان نمیخوره. میتانی بِشی اویی گردنُ بگیری و اوره شکار کنی.
ما دی این سرلوحه زندگیمان گردی بَه.
این دی اویی داستان کو شما ی به میگو اَم.

راوی: پدرام سوداگری

فایل صوتی این خاطره، با صدای پدرام سوداگری تقدیم به شما

دریافت کنید

_____________

زَرُچ: کبک

ایز: جای پا

چُر: ادرار

نُماشان: شب

فرشیدی گاز بزی سیف گوشی یی داستان

مینی گوشی ای چراغ قوه می اَرزه به همه چی...

اما به خاطر دانشگاه که باید بَشُم اینتُرنُتی میان، چِنگ داکُنُم، مجبور گردیَم یه گوشی جدید هاگیرُم....

این خاطره زیبا با صدای آقای فرشید فلاحی تقدیم به شما

دریافت کنید

دی گاز بِزی سیفی هَمرا رفیق گردی یِیم

قدیمی عکس بیگیتن

قدیمی داستانان: این داستان: عَسک بیگیتُن!

قدیم اینجور گوشی وُ دوربینُ این کاران دَنَبَه،خیلی هُنَر داشتیم ای سالی یه بار یه عکّاس میامَه همه جَم می گِردیَن یه جا مثلاَ مدرِسه ای دَم، عکاس دی دوربینی پایُه رَ زمین چال می گیت.

زناکان دی آرایش و ُ رنگَ موُ ماتیک وُ عینُک دودی وُ این قرِتی وازیانَ نُداشتُن، اِندی بیابان دِبیَن بُسوتَه کُلاسی جور بیَن، یه گَتَه چارقَد سر می کُردُن، عکاسی پیش می نیشتُن، نَفس دی نیمیکِشیَن، دُو چُشم دوربینَ نیگا می کُردُن، تا خَبَرَ مرگُش عکاس بیگیرَ.

اون دی کَلُّشَ دِمی کُرد شلوار لِنگی میان که دوربینی دیم اُزان بَ عسک می گیت.
همَه دی لُوچ دِمی کَتُن هیشکی هیچی نیمیگُوت قدیم حُجبُ جِه زیاد بَ......

نویسنده و راوی: فرشید فلاحی

فایل صوتی این متن، با صدای استاد فلاحی تقدیمتان.

دریافت کنید

چند عکس قدیمی از اهالی روستای اورازان طالقان

با تشکر از کانون فرهنگی اورازان

مرحومه سیده مریم عبادی و مرحومه سیده حبیبه میرصادقی

مرحومه سیده فاطمه میرقادری فرزند مرحوم سید رجبعلی میرقادری

سیدروح الامین میرقادری و همسرشان شادروان سیده جاریه میرنورالهی

مرحومان سید بشیر قادری و همسرشان سیده شهربانو به همراه کوچکترین دخترشان سیده عفت قادری

روح جمیع رفتگان شاد و با اولیای الهی محشور باد

شووووول

شمایی بَ یه خاطُره تعریف کُنُم، یکی از مَیی فامیلانی نامزدی بَ، پُسره طالقانی و عروس دی غریبه، ما دُتَرکان دور هم جمع بییم و گپ میزییم و میگوتیم: یالان عروس غریبیه، اویی خانه میشیم دهاتی بازی درنیارینا، آرام و معقول و بِقولی باکلاس باشین، مَیی آبرو نَشَ.

خلاصه بِشییم عروسی خانه و بِزن و برقصو، آخُرُش دی عروسی دستو بیگیتن بیوردین وسط و ما دترکان دی دورش دِبییم.

آهنگ تند گردی و عروس دی شاد و شنگول میرَخصی، یِهو همانطوری که عروس وسط دَبه و گویی با ما زامایی فامیلان احساس صمیمیت کُرد و داد بزنی: یالان، یک دو سه شووووووووووووووول

مارو میگوئی، چارچشم گردییم و بعد دی بزییم زیر خنده، اما آی شُول بَکشییم دبه خفه گردیم.

نگو این صغیر، زامایی همراه چند سالی دوست بیه، آن جوان نَمُرد دی کل طالقانو اوره نشان بدی بَه، کلاً با فرهنگ و رسوم علی الخصوص عروسی ئی شول بَکشیُن آشنا بَه.

نقل از: سیده مریم قادری

این متن با صدای خانم قادری تقدیم به شما (دریافت کنید)

-------

یالان = وَچان: بچه ها

شوُل: هلهله، کِل، فریاد از سر خوشی

درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۲۲.۱۱.۱۵ ۱۳:۳۹]

اصفهانی گُچِ دار

این یکی از خنده دارترین خاطرات صوتی درجی است که تقدیم شما می گردد.

؟Can you speak Lateghani

این متن با صدای آقای فرشید فلاحی تقدیم به شما (دریافت کنید)

با فرمت mp3 دریافت کنید

پدرامی جوزی خاطُره

پارسال بَه یا پیلار سال، نمیدونم، همکاری همرا قرار هانام متروی شریف، دِبیَم بیام کو میدان تیموری یی نزدیک بیَم، جوز وَلگ زمین پُر. دیشو دی باران بِزی بَه، مینی شصت بِزی کو الان جوزان همه جیر کتیَن.

اصلا قرار یادُم دَرش، پایی همرا ولگان تکان هامیدام، جوزی پی، کرگی چانی دولا راست میگردیَم، پونزده بیستا دی پیدا کُردم.
یهو ناغافل بِدیَم یکی بیامه منی ورَ بوگوت: آخی گُم کُردی؟
مای دهن وا گردی تعجب ده چیه گُم کُردیَم؟؟
مردک بوگوت اگر پیدا نگردی، بیا خودم توره میروشُم.
تازه منی دوزاری بَکَت یارو فکر کُردیه منی جُنس، گُم گِردیه، دِبیَم اوی بِه توضیح هادیَم کو جنس کجه دبه، جوزی پی میگردم،یه ماشین پلیس دی بیامه. یکی اون ده پیاده گردی، مای خِرِ بیگیت کو چی مینین، ماره دُل کُرد ماشینی میان.
کو چی میکردی؟ چی یی پی دبی، این مردک همرا چی خرید فروش میکُردی؟
بِدیَم ای دل غافل، الان کو مُنُ بَبُرُن اونجه کو سگ دی نمیشو.
جوزانِ جیفُم دِه دروردُم، بوگوتَم: ایمانی پی دِبیَم. یارو مُنُ نگاه کرد، بوگوت همین بگوتم پس چی.
خلاصه ده دیقه ی دبه ماره بازجویی کنه، وقتی معلوم گِردی کسیو نوکُوشتیَم، مواد دی خرید فروش نکردیَم، مُنُ ول کرد، نصف جوزان دی بیگیت.
اندی مینی کین بَسوت، انگار کو مُنُ دُزد بِزیَه. اما نمیشاست اونانی همرا گلاویز گردیَن کو. اون یکی مردک بیچاره ره بَبُردن. 
این دی مای خاطره از تهرانی جوزی پی بِشیَن.

نقل خاطره از: پدرام سوداگری - حسنجون

فایل صوتی این متن، با صدای آقای پدرام سوداگری تقدیم به شما

دریافت کنید

درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۲۲.۱۱.۱۵ ۱۱:۵۷]

طالقانی جَک و جانواران

کرگ: مرغ                     گو: گاو                   کولی: بزغاله

وَره: بره گوسفند             میش: گوسفند ماده

کَل: بز اخته نشده           ورزو: گاو نر برا شخم زدن

مارچکول: مارمولک           تشی: خارپشت

چَپُش: بز دوساله            کشکروت، کشکریک: کلاغ زاغی
گورگودال: عقاب              گل خور و کپیش: آبدزدک

قرماچغول: سوسمار         بید: بید
زنگو: زنبور سیاه بزرگ با بال بنفش رنگ
گُشک: زنبور وحشی زرد رنگ
چمچه گلینک: بچه غورباقه دم دار
سیسوروت یا سیا سوروت: جیرجیرک
زَرُچ: کبک                     اوراز: جیرجیرک

رقصندک: آخوندک           گومگس: مگس بسیار بزرگ خونخوار
شال: شغال                 قُلاچ: کلاغ، غراب
سیاگوش: گربه وحشی
دال: لاشخور

خَرتُسنی: سوسک سیاه
توسک
کله: کهار بز نر
تلیسه: گاو ماده ی تا بحال نزاییده
سبزقبا: پرنده با بالهای رنگی
وش: بز نر بالغ اخته نشده در سن جفت گیری

کوکرگ: مرغ کوهی با پرواز کوتاه
کلاه کفن
کارتن: عنکبوت بزرک بت پاهای باریک و کشیده
لَل: پشه ی بسیار بزرگ
غُراب: کلاغ
اوسیکا: یه پرنده که بیشتر روی آب رودخانه یا جو می پره

فایل صوتی این متن، با صدای آقای پدرام سوداگری تقدیم به شما

دریافت کنید

عاروسی و شادمانی در طالقان، قسمت اوُل: آشُنایی

طالقانی عاروسی
قسمت اوُل: آشُنایی

نحوه آشنایی عاروس و زاما خیلی مهم هسته. این نحوه آشنایی میتانه خیلی نرمال و طبیعی اتفاق دُکوئه. امکان داره خیلی محیرالعقول و غیرمنتظره باشه. میتانه خیلی رمانتیک و عاشقانه یا ساده و صمیمی و بی غَل و غَش باشه.
داستان عروسی میتانه با چند تا برکر قُزان یا به قول بالا طالقانیان لبِ کَله ای سر شروع گَرده.
میتانه به حکایت دلخواه شما یا گترانتان شروع گرده.
میتانه با یه نمای میکروسکوپی از یه جنین شروع گرده. (اینو دیگه از کجاشان دروردیَن مُن نمیدانُم.)
داستان عاروسی میتانه با یه متلک شروع گرده. با اسپس بار، چشمه ای سَری او بیوردُن، اینانُ همه ره بوگوتیم ولی همه میدانیم که اصلُ داستان عاروسی با یک نگاه شروع میبو. با یک تصمیم.
طالقانیان تمامِ تابُستان و بهار و اول پاییز ره کار میکُردن. همون کاری میان، عاشق میگردین، آشنایی پیش میامه، تا زمستان این آشنایی قشنگ پخته و تبدیل به خاطرخواهی می گِردی، اومبا گت تران پا پیش هامینان.
سرده فصلان زمان عاروسی بَه، مردمی سر دی خلوت میگردی، کمتر پیش میامه کاری فصلی دُل، کسی عاروسی بگیره.
زُمُستان، یکی از کارهای معمول طالقانیان نمد مالی بَه. روز، زناکان، مالی پَشمه که تابستان برش کرده بیَن، میشوردُن، تمیز میکُردُن و  دستی همراه چنگ میزیَن. شو دی رسم به شب نشینی میگیتن. زناکان یه وَر، کالِ گپ میزیَن، مرداکان دی یه وَر نمد میکوبیَن.
زیرانداز نمدی، شولا چوپانی، کلاه نمدی و غیره. این شب نشینیانی میان، جوانان، پای ثابت بیَن. زناکان دی اوشانو زیر نظر میگیتن. جوانانی ننه دی یه سری دخترکانه زیر نظر میگیتن. وقتی پسندشان میگردی، با خنده و شوخی میگوتُن: آها فلانی، چوبه پسرتی بِه زن نمیبرین. و این یعنی که ما پسرتان ده خوشمان بییامییه، دختر داریم اگر مایلین بیاین جلو.
یا کسی که پسر داشت، میگوت: فلانی ماشاءالله بزنیم به تخته، دخترخانمت هم قشنگه هم کدبانو هسته. چوبه شوهر هانمیدین. یعنی ما پسر داریم و دخترتان ده خوشمان بیامیه. اگر اجازه هادین پیش بیایم. حالا این وسط اگه جواب ننه دختر این به که «کنیز شماست»، یا جواب ننه پسر این که «شمایی غلام هسته» آن خجیره اتفاق منجر به عاروسی دَکتی بَه.
این دی در طالقان رسم بَه که تا دُتر خوب فامیلشانی میان دبه، غریبه ده دتر نیمیگیتن. کلاً تمایلی به غریبه جا دُتر دادن دی نُداشتن. اکثر وصلتها فامیلی و همشهری ئی بَه. متداول ترین روش عاروسی دی، انتخاب دُتر از میان هموازیهای وچگی و دخترخالُک و دخترعمه و عمو دُتر و دَیی دُتر بَه. این روش ازدواج، خیلی دی خوب جواب میدا. شناختها کامُل به، فرهنگها یکی، دلها نزدیک و کمتر مخالفت و سنگ اندازی و این جور مسائل پیش میامه.
یه نحوه آشنایی دی این بَه کوپسری دختری ده خوشش میامه، خلاصه ننه باباشی مخُ میزَه که مثلا بشیم فلانی خانه شب نشین. مینیشتُن کرسی پایه. همونطور که میدانین رو کرسی، لحاف بزرگی دره. خانواده میزبان یه طرف مینیشتن، خانواده میهمان دی یه طرف. پسرک اینور کرسی ده پاشه میبرد اونور کرسی، میزه میزبانی دختری پاره. اگر دتر دی این کارُ تکرار میکُرد به این معنی بَه که داستان حله بیاین پیش.
 این امامزادان دی یه خوجیره وَهانه به آشنایی ون. این گناه روزان (روزهای عزاداری مذهبی) که میگردی، دترکان و پسرکان راه میکتن جوستان و میراشو تکیه ون و اینجور جاهان، اونجه دی، یه دل نه صد عاشق میگرستن. تا ماه عزا تمام گرده، اوشانی عاروسی دی سر میگیت.
همین الان دی رواج داره. دتران سعی مینن تو سفره بنگتن، تو چایی هادان و نظافت جلو بکوُن. پسران دی محکم سینه بزین و خودی نشان هادیَن که تهش به اون قشنگه اتفاق برسن.
 یه روش دیگه آشنایی، سیزده بدران بَه. یه بلنده تو (تاب) دمیبَستان، دختران و پسران جوان تویی سر،  به نوبه، سُوار میگردیَن. باقی جوانان، اونی که تویی سَر، سُوار بَه، شلندِ شوشی همراه میزیَن و میگوتُن بگو کی ره میخوای، اَندی میزیَن تا یکیی اسمه بیاره. تا یکی اسمه میگوت، سریع میشین خبر هامیدان گت ترانه.

گل من، پرنده ای باش و به باغِ باد بگذر
مه من، شکوفه ای باش و به دشتِ آب بنشین
 گلِ باغِ آشنایی، گلِ من، کجا شکفتی
که نه سرو می شناسد
نه چمن سراغ دارد؟

با سپاس از گروه تولید محتوای درجی

این متن ارزشمند با صدای خانم قادری تقدیم به شما (دریافت کنید)