شعر سمنو پزان

به هنگام بپتن سمنو، دُتران میخوانُن:
ننه جان، مُن سمنو می‌خوام - یار شیرین دهنو می‌خوام
عاشُقم مُن به لقای سمنو - سر و جانُم بُه فدای سمنو
سمنو خوب تر از جان مُنه - سمنو شیره‌ دُندان مُنه
مُن که در تی یِی مطبخ آشپزُم -  سمنو رِ به چه شکلی بپچُم؟
ننه جان ارثِ به اولاد هادین - سمنو رِ تو به مُن یاد هادین

ننه کان میخوانُن:
دُتر ای ماه پسندیده ی مُن - ای دیمُت روشنیِ دیده مُن
سمنو کار تو تنها نی کو – قُزان و چَمچه در این جا نی کو
اوُلاً قُزان مسی میخواهه – سَبزه گندمِ نورسی میخواه
جمع باید بکنی مردم رِ – اُو باید بَکشی گندم رِ
ذره‌ای خاک نشو داخلِ دیگ - چُشم ناباک نِینه دُلِ دیگ
جمع گردُن زنکانِ شاخه نبات - دور دیگِ سمنو با صلوات
بنشینن همه، تسبیح به کف - پیش دیگ سمنو صف در صف
سمنو رخت به مینو بَکشه - مَلَک از اوج فلک بو بَکشه
تا که دیگ سمنو جوش کنه - عَم قِزی، خاله قِزی، نوش کنه

سمنوپزان

🌱سمنوپزان طالقان🌱
سمنو یه خوردنی خوشمُزه و مفید هسته که در باورهای مذهبی، شیرینی حضرت زهراست و برای نذری و همینطور، سفره نوروز بَپُت می گرده. مواد اولیه آن جوانه گندمه و کمی دی آرد سبوس دار، بادام و در بعضی جاهان شیره انگور دی اضافه مینُن.
زناکان طالقانی دی برای عید دور هم جمع میبُن و سمنو میپَچُن. برای این کار، از چند روز قبل، گندمانه خیس مینُن و بعد سبزه ای جور، وقتی جوغکش درومی (گندم نوک بِزی) آنه رو دمیریجن سینی ای میان و سرش دستمال دمینگنن تا سبز گرده و هر روی کمی دست نم آنه ای سر می زنن تا خشک نگرده. تو این مدت کسی حق نُداره سبزان رو دست بزنه و نگاه کنه، اگر دی زن صابخانه بخوا بینه کو گندمان سبز گردیه یا نه، اوُل وضو میگیره و بسم الله میگو و یه صلوات دی میفرسته و بعد سبزه ای سره ومیگیره.
بعد کو گندمان خوب جوانه بِزی، آنانو ومیگیرُن و هاونی میان میکوبُن و بعد قشنگ میفشرُن تا شیره آن خارج گرده، بعد شیره رِه صاف مینن و در قابلمه به آرد اضافه مینُن و هی هم میزنُن (حلوایی جور) تا آرد حل و مایع سمنو دی غلیظ گرده. بهترین ظرف برای بپتن سمنو، گته قزان مسی هسته و برای هم زدنش دی گته ملاقه چوبی لازمه. سمنو مرتب هم خوردُن میخوا و برای اینکار تمامی همسادگان و فامیلان و دوستان، علی الخصوص آنانی کو نذر و حاجت دارُن، در این کار به صاحبخانه کمک مینُن. یه صبح تا ظهر طول میکشه تا سمنو حاضر گرده. آخر کار که تش زیر قُزان و خاموش مینُن، یه پارچه ومیگیرُن و دور در قُزان دمیبندُن و به قولی سمنو ره دم مینان. در این مدت صابخانه و اطرافیان، دعا میخوانُن و اعتقاد دارُن حضرت فاطمه زهرا میا و اوشانی سمنو رِ سرکشی مینه و از خودُش دی یه اثر باقی میذاره. به این ترتیب بعد از گذشت یک ساعت، در قزانه با سلام و صلوات وِمیگیرُن و دنبال نشانه های میگردُن کو معمولاً اسم یکی از ائمه یا اثر دست (پنجه) یا نام الله، روی سمنو نقش می گرده.
سمنو رِ داخل ظرفان میکشن و بین اطرافیان تقسیم مینُن.
در بعضی جاهان، کمی شیره انگور و بادام درسته (با پوست و مغز نکرده) دی به سمنو اضاف مینُن و اعتقاد دارُن اگه کسی بادام سمنو گیرش بیا، حاجت روا می گَرده.
سمنو یه خوراکی خوشمُزه، سالم و بسیار مفید هسته و انواع ویتامینها و مواد معدنی مثل ویتامین کا، ای، آ، گروه ب، فسفر، روی، آهن و مس را داره و برای همه از جمله زناکان باردار و شیرده، مریض آدمانی کو دوره نقاهتی میان درُن و ورزشکاران و وچان بسیار مفید هسته. خواص شفابخشی سمنو برای بیماریهایی زیادی ثابت گردیه از جمله مریضیهای زناکان، اختلالات دستگاه گوارش  کیسه صفرا و پادرد و مریضیهای ناشی از سؤ هاضمه و کمبود ویتامینها و خیلی موارد دیگه کو اینجه مجالی برای بگوتن همه شان نی.
سمنو، یه قشنگه داسُتان دی داره که اگه وقت کُردُم، شمایی بِ تعریف مینُم.
عجالتاً اوشانی کو سمنو پزان دارُن مایی بِ یه کاسه برسان یا اقلش اینکه ما رو دی به وقت بپتن سمنو دعای خیر کنُن.
        🌱 همه شان دِ قبول باشه 🌱
با سپاس از گروه تولید محتوای درجی
تنظیم و ویرایش متن: مریم قادری
کپی برداری از این متن تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرام درجی TaleghaniDarji) مجاز است.

 آقا و خانم صیادی عزیز، در حال پختن سمنو
عکس: شهرام صیادی، امیرنان