مثل شماره 30

📌  خر لَگه بزی، خرکره ای پا رِ بشکتُن


این ضرب المثل وقتی میگن که یه نفر، یه قوی آدم زور بگوته باشه.حالا چون او ره زورش نمیرسه.. .از عصبانیت میا یه ضعیف تر از خودشه گیر میاره و اوی سر تلافی مینه..
داستانش دی اینجور به...یه دهی مثل همین دهات خودمان.یه مردک یه خر داشت و خرش دی یه کره. خر و خرکره ره میبره میدان هورک مینه..خر چموشی مینه و افسار و بند پاره مینه در میشو مردمی ینجه میان..
خر صاحاب خبر مینن..میا خر بیره خر دی نامردی نمینه و یه جفتک میزنه صاحبشی دلی میان و درمیشو....مردک دی نمیتانه خر بیره حرصش ده میا خر کره ره میره و  پاش میشکنه...
آها عزیز جان مباد زندگی میان، خر لگه بزه خر کره پا ره بشکنی...


با سپاس از آقای ابوالفضل یزدانی

با درجی، طالقانی گپ بَزنیم.

Telegram.me/taleghanidarji

مثل شماره 29

📌  سرَمه بُشکن، دامنکم جوز بریز


معنی: سرم رو بشکن، تو دامنم گردو بریز!
این مثل کنایه از آدُمانی هسته که به تو یک بدی بزرگ می کنند و بعد با دادن رشوه و محبتهای کوچک، سعی در جبران کردن دارند.


با سپاس از آقای نورالدین مهرانی

با درجی، طالقانی گپ بَزنیم.

Telegram.me/taleghanidarji

چپاک ۱۳: دلا نــزد دلی بنشــین که او از دل خبر دارد

چپاک تعریف میکورد:
چند سال پیشان ما یه سرمحاله رفیق داشتیم که مایی همساده بَه
 اویی گت آقا دی اوشانی خانه زندگی میکورد و نیمیدانوم صد سالش به !! دویست سالش به! سیصد سالش به و اورو میگوتیم عمو حیدر
وقتی مینشت خودوشی پیش فوکر میکورد، به گمانم خاطرات دوران صفویه رو ورق میزی، ولی هیچ بُلا نداشت و مون د سالمتر بَه
چند روز گردیبه که یه صندلی مینگت حیاطی دل و یه گته سبدی دل انگور پر میکورد و دِ باخور
اون روز ما یه غلطه کار کوردیم و بگتیم عمو جان این انگور ساق آدوم هر روز باخوره قَبله میکوعه، قندت جر میشو، اندی این بیصحابه ناخور، آخه این چیه در عنفوان جوانی یاد گیتی پس فردا ششصد سالت گرده چی میخوا کنی؟
البته کر گوش گردیبه و مونی ناف جیر کت تا اورو حالی کنم
اما چه حالی گردی ینی؟
 مایی شانس دی اویی کر گوشان فقط جمله قَبله میکوعی رو بُشنوعس
یهو بدی یم غیضش بیگیت و لسه لمچی همرا شروع کورد فاهش بدان که چب مون بمیرم؟
خودوت بمیری، آقات بمیره، ننه ت بمیره پدسوخته یتیم
 بدی یم اوه اوه توراکت، حالا چطو اورو حالی کنم که مون چی بگتوم و اون چی بوشنوعوست؟
یعنی من یک ربع داد بزی،یم او فقط یه قبله بکتی،ین رو بوشنوعوس؟
چه کنم؟ مایی آبرو رو ببرد، نه میتانوم دهنشی پیش رو بدارم ، نه میتانوم حالی یش کنم، نه میتانوم نازشو بداروم ، نه میتانوم بکوشومش، چه خاک سر کنم؟
حالا یکی رد گنه نمیگه این پیر مردک رو چه بلا بکوشتی؟
بدی یم اینه یی دهنی پیش رو حضرت عزراییل دی نتانسه دبنده و فقط سرمو جیرانگتوم درشی یم
بشی،یم خانه یی دل و حالا همش از اون بالا پنجره یی پشته اورو نگاه دروم. خدایا دور کن، چطوری خیره
 مگــه وُل مینه؟
 حالا خدا رو شکر لَسه چکنه و هیچکس جز اهالی ساختمان که اویی دیم کتی ینه به بدبختی حالی یشان میگرده عمو حیدر چی میگو
یک ساعتی دبه فاهش میکشی که خلاصه خسته گردی و بنشت و کفتی به انگور رو دست گیت
کفته باخوری، اصن باخور، اندی باخور که انگور باد دکوعی، مایی جد و آباد رو قبری دل وله رو کورد اندی فاهش بُدا
آدومیزادی گوشان چب اچینه؟ فقط اون چیز رو میشنوعه که اویی دغدغه یه، اصلا گوش نمیداره طرف مقابل چی میگو
اون روز بگذشت و فرداش سر ظهر مونی شیفته کاری بَ
 بشی یم ماشین رو سوار گردم  بشوم کاری سر که عمو حیدر ، دژبان پادگانی جور صندلیشو بنگت دِری دم
ای خاکانِی.. چه خاک سر کنم حالا باز میخوا مارو بِینه و مونه فاهش بکشه
چاره یی نبه، این بار مونی دوش دبه و این سیخ دی مونی کین
زیر چوشمی نگاه کورد
اورو بگتوم عمو سلام
هیچی نگت
بدی یم سبدش خالیه و یه چهارتا بپوسیه انگور تهش بمانسیه.
لال گرده مونی دهن که بگتوم عمو ماشین رو سوار گرد بشیم آقا صمدی دوکان انگور تی ی یب هاگیرم
بدی یم راس گِردی. خیکه وِری گوشانش الحمدالله خوب میشنوعوس
در رو اوییب واز کوردوم و بتوم بنیش
بدی یم دو دستشو بنگت صندلی ی سر و با کله دلشی ماشینی میان و دوماقش دقیقا وسط فرمان ماشین برسی
حالا کینش رو هوا و کمر به جیر کلا بیرون و انگار میخوا آمپول بزنه
نه پیش میشو نه میتانه پیت باخوره نه عقب میا.
الان مون اینه چه کنم؟؟ تِکِیم دی نیمیخوره و منتظره ماشین راه کوعه.
به چه گیریفتاری و مکافات دروردومش و اوره یاد بدام که عمو جان دستت رو دری سر بدار و اول لنگانت رو دکن ماشینی میان و خجیر کینت بنگن صندلی ی ی سر.... یه چند باری اویی چوشمی پیش دی بصورت عملی یاد بدام
طفلک پیر آدوم دی به و مونی جور قوه نوداشت گو
بدی یم بصورت اسلوموشن در رو بداشت و پاش رو دکورد ماشینی دل.
بتوم خب الحمدالله، یادگیت. همین بشی یم از اون سر ماشینو سوار گردوم بدی یم  پاش درشی و کتلتی جور پخش زمین گردی...
یا ایمامزاده یوسف... یا ایمام رضای غریب... خدایا خودوت فوریاد برس... همه کار کرده بودیم بمانسی به عمو حیدری کین بشوردن
رنگم گردیبه اچین گچ
وحشت و ترس مونی اعضا رو دبه میکتانس، نفس بندومی..
خب پیر آدوم اچینی پوته داره میمانه
یک نذر گوسفند کوردوم و  راسّا کوردومش و بدی یم الحمدالله به خیر گذشته
چوشمتان روز بد نینه از دوران صفوی هرچی عمرشی دل فاهش و کتره یادگیتی به مونی نثار کورد
حالا از ترس مونی دست رو دی ول نیمینه.
بتوم ای قربان اون فاهش و نرفینت گردوم. تو فقط راه بشو مونی خیال آسوده گرده که سر و کین سالمی هرچی میخوای فاهش بکش
همه میشون صنم و دلبر و نوموزه شانیب در واز مینون مایی قوسمت دی عمو حیدری فاهشان گردیه ،،، یک فاهشانی میکشی که اصلا تا حال بشنوعوست نوداشتیمه... بیشتر به زبان اسپانیولی میمانست
خلاصه که یه نازنین گوسفند مایی گردن بار گردی و از اون ماجرا سالهاست که عمر گران میگذرد...
خدا عمو حیدر رو رحمت کنه، اقتضای پیری همینه.اما هر روز در این شهر عبوس چه پیری زود رسی بر تاک خوران میبینم گوشهایی سنگین و کر که نمیشنوند الا به دغدغه و میلی
پیری زود رسی که مجاری ارتباط و تعقل و ادراک را میبندد الا آنقدر که زنده بود را متضمن شود
و اگر جوانکی ز برنا دلی در این شهر عبوس و پیر پیکر بخواهد که دستی بگیرد یا چراغی بیافروزد ز تجدد یا تطور  پس نصیبش ترس است و وحشت است به قربانگاه تحجر
چه خوش گفتند پیران ولی که:کلْم الناس علی قدر عقولهم
این سنت بلاغت است که جان کلام تابع حال مستمع است و ظرف مکان خطیب را ادب آن است به ظرفیت و قابلیت و آگاهی مخاطب اگرنه مولود دو چیز است
حاصل برای راوی رنج است و مکافات فهماندن و بطلان وقت و عمر
حاصل برای مخاطب گمراهی است و عذاب
آری من هم عمو حیدر خیالی داستانم که پای بر رکاب نتواند زدن  به مراتبی که علی قدر بمراتبهم

✍حامد نجاری، گورانی یال

وسایل قدیمی: دیزیندان و قَراَفتوئه

دیزیندان:

یک وسیله آهنی سه گوش که روی تنور می گذارند که بتوان دیگ غذا را روی آتش گذاشت.

فایل صوتی تلفظ دیزیندان را دریافت کنید

عکس از: بانو مرضیه نعمتی

قَراَفتوئه/قَرَفتابه:

پارچ یا کوزه مانند بزرگ مسی که برای حمل و نقل مایعات، مخصوصاً آب آوردن از چشمه از آن استفاده می شد.

عکس از: بانو شوکت لُهراسبی

لُکومبَر:

دودکش تنورهای قدیمی مخصوص نان پختن.

در عکس، لوله دودکش تنور نان پزی، انبر فلزی نان گرفتن از تنور و سر تنور نان پزی را مشاهده می کنید.

عکس از: بانو شوکت لُهراسبی

شبانگاهان... سوسک اومد خونمون از تو وام حموم!!!

دیشو یه سیاسوسک بیومی خانه مان
زُنُم شوووول بکشی و جیغ ویغ کُنان دَرش
مُن دی یه گته دمپایی ویگیتم و دکتم اویی پِی
اون بِدو ... مُن بِدو..

تا سرآخر، یه گوشاک او ر گیر اُردُم
بالمه جوعر بَبردُم و قوه مه بازویی میان بریتم
مَرگه به چُشمان خودُش مِیدی
در آخُرین لحظات کله شه راست کُرد و مینی چشمانی میان خیره گِردی و بگوت:
آها... آها بَزَن.. بیو مُنه باکوش...
باید دی مُنو باکوشی
مُن کو میدانُم حسودی دِ دری بترکی....

همه این کارانت فقط اینه ای واستانه که تی یی زُن، مُن د میترسه ولی تو د یه قران دی حساب نمیبره!!

دمپاییه با قدرت بتکانتم اویی کله ای سَر و بعد دی بنشتم همانجه زار زار به حال خودُم بُرمه کُردُم
گپش راست بَ
آخه چیب مایی کُلاه این زناکانی بَ پشم نُداره ای خداااااااااااااااااا
ما از سوسک دی کمتریم یعنی؟؟

🎤 با صدای: سیدمصطفی افتخاری (به صورت صوت تلگرامی در کانال موجود است)

کاری از گروه تولید محتوای درجی

مثل شماره 28

📌  نه بُهاری دار دار، نه پاییزی قار قار


این مثل کنایه از آدُمانی هسته گو در اول کار، ذوقُ شوق زیادی دارُن و خودشانَه سطح بالا مِینُن ولی آخُره کار به هدفشان نیمیرسُن و شروع مینُن به آه و ناله. یعنی در اول کار پرخروش و در آخر خاموش.

با سپاس از آقای احمد لهراسبی

با درجی، طالقانی گپ بَزنیم.

Telegram.me/taleghanidarji

مثل شماره 27

📌   خودُم باخوروم بگندانم، مردم باخورون بخندانم

این مثل در مقام تحسین احسان و نیکی به مردم و بخشش مال به آنها بیان می شود. یعنی اگر مالی را خودم بخورم، گندیده میشود ولی اگر همان را به مردم ببخشم باعث خنداندن آنها خواهد شد.

با سپاس از خانم سیده فاطمه میرتقی

با درجی، طالقانی گپ بَزنیم.

Telegram.me/taleghanidarji

مثل شماره 26

📌  ایچینَ کوهساری تُکی وَرف


یعنی مثلِ برفِ سر کوهساران، تمیز و پاک و دست نخورده و درخشان
وقتی بخوان از تیمیزی و سفیدی و رنگ روشُن چیزی تعریف کنن، این مثله به کار میبرن.

با سپاس از آقای فرشید فلاحی

با درجی، طالقانی گپ بَزنیم.

Telegram.me/taleghanidarji

چپاک 12: نیچه و خریت

اون روز هیچکس خانه دنه بَ.
حلاوت استقلال بیدون اینکه خودوم حالی یُم گرده در دوران جُوانی یا همان تازه سرکتی چوچوق بِزی بِه
کاناپه یی سر بنشتوم و کیف میکوردوم، حالا چی یِ ی سر کیف میکوردوم نمیدانم، غوله آدومانی جور این سر اون سر میشی یم و انگار حضرت سلیمان این هشتاد متر خانه گردی بی یَم.
گُسنُم کورد و کالا کِتی یَم و لکن اَندا حضرت سلیمانی جور نبی یم که خوان طعام یه هوشتک و مُجیکی پی مونی پیش حاضرایه ، کُفت ویگیرون این اُشکُمو گو اگه دنبو هیچ شری این عالومی دل از آدومیزاد دنبه.
اَص لا بهشت جاییکه که آدومان گسنه شان نگرده، البته آدومیزاده دیگه ، این دنباشه میگرده و یگ چی دیگر خلاصه پدسسوخته گری یِ یب پیدا مینه.
یَخه چالی دل مونی ننه یه چندتا کتلت مونیب بنگتیبه، اورو گرم کوردوم و باخوردوم، ده بار گاز رو نگاه دبی یم که خاموش کوردیمه یا نه، مایی ننه دنبه ولی آثارش و گپانش مونی گوشی دل اچینی زنگوله به گردن سیوس صدا میکورد.
حالا مون اص لا چایی خور نِبی،یم ولی اون روز به رسم عادت آقاجان که غذا گَلش د جیر نِشیه چایی میخواس اویی پیش حاضر باشه بشی یم و یه خرکُشه چایی دی خودومیب بریتوم، حس میکوردوم گت گردی یم و مرد گردی یم و اینکارانه میخوا کنم که زمانه بفهمه مون دی گت گردی یمه، تیلویزیونه خاموش کوردوم و کنترلانه همانجا شومینه یی رپی سر جا بدام که همیشه آقاجان جا میدا، حالا وقتی اوشان دبی ین هرجا تو بَگِی مینگتوم ایلا اونجه.
کم کمک مونی چوشمان خِو میکتانس و بشی یم یه متکا بیوردوم که لپاکوعوم و بَکوعوم. ولی ناغافل بدی یم به رسم سفارشات آقاجان که میگُت هروقت میخوا باخوسی یه شمد و نمد بنگن رواَت مون دی برای اولین بار در نبود آقاجان این کار رو کوردی بی یم، چوشمانوم گرم گردیبه و همچین قُزقُن خِو دبی یم که یه یتیم بماند زنگ خانه رو بزی و خو د بپرسوم.
در رو اوییب نیمیزقل دی نکوردوم چون خانه بریز بپاش به و ننه اینجور موقان آبرو داری میکورد و تا جمع و جور نیمیگردی در رو واز نیمیکورد، حالا کی حالشو داره، ول کن بابا ، یقین آقای مقدم مایی همساده یه و باز میخوا نک و نالش کنه که فلانی مونی پارکینگی جا ماشین پارک کوردیه و مایی آقا اون نفهمه مردکه نهیب کنه.
بِدی یم چندی قشنگ تربیت گردی یم و در نبود آقا ننه چندی اوشانی گپانو گوش بدام... گپانی که وقتی اوشان دباشون یا عمل نیمینوم یا یک کیل دوبور کار مینوم، خلاصه که مونی گوشت و خونی میان بشیبه.
به قول نیچه پدر و مادرها ناخواسته یالانشانه خودوشانی جور بار میورون و به اینکار تربیت نام مینهند
جوامع سنتی جوامعی هسته که کانون خانواده خیلی قوه داره، چون قوه داره پس عادات و خصایل و رذایل و نیک و بد همینطو سینه به سینه پیش میشو.
امیرالمومنین میفرمایند که یالانتانه با اخلاق خودتان تربیت نکنین چراکه اوشان برای نسل و دوره دیگری خلق گردی ینه.
قدیمان تا نود سالگی یالان در بیخ چنه ننه و آقا دبی ین و تاثیر و تاثر دبه.
امبا این دوره فرق کوردیه و جامعه میگرده مخاطب و از مدرسه  بشی ین این هجرت تربیتی آغاز میگرده.
همان تشابه ناخواسته که آقا ننه میکوردون یهو تبدیل به تشابه ناخواسته اجتماع میگرده، کلا مایی تربیت همان میزان ، تشابه ورزی هسه و میگردیم طوطی فرهنگی در توتیای تربیتی جامعه.
از همان اول تقلید کاری مایی گوشت و خونی میان دل میشو و همرنگی جماعت مایی میزان.
اوشانی گو تحقیق مینون نه تقلید
همانانی هستند که نه گفتن رو یادگیتی ینه..
آخه میدانی که آری گفتن  مطلق تنها چیزی هسه که فقط خر و موجودات شبیه خر اورو یادگیتی ینه
قبول اخلاقیات و عادات اگر مبنای عقلانی داشته بو متبرک هسه و خارج از این دایره خریت
شاد باشید🌺

✍ حامد نجاری، گوران

مصائب اددمینان: اعتراف

چند وقت پیشان بَ، یکی از همشهریان در درجی، مدام پیغام میدا که اگه کاری منی دَس دِ بر میا، هادین تا کمکی کنُم. مُن دی یه متن برساندیم و بگوتم بخوانه تا بنگنیم کانال.
چند روزی بُگذشت و خبری نگردی. او دِ پیگیری کُردُم که پس صوت چی گردی؟!
جواب هادا که ببخشید شرمنده، جایی دَرُم که کامپیوتر نُدارُم، گوشیم یه دانه دارُم، نمیتانُم هم اونه ای میان، متنه نگاه کُنُم و هم بُخوانم صدا رِ ضبط کنه.

( چون ما تاکید مینیم که برای سهولت حتی الامکان از وویس تلگرام استفاده نکنن. بنابراین نمیشا با یه گوشی صوت ضبط کُرد و هم آنه ای میان، تلگرامی متنه بُخواند.)

خلاصه او رِ بگوتم: خا با گوشی خانُمت ضبط میکُردی!
جواب هادا: نوداره!
بگوتُم: خا یکی اوییب بَخر.

😁 (نمیدانم چرا مُن که همیشاک سعی مینُم، گپ شخصی و مسایل مربوط به خانواده ی افراد ر قاطی گپ کاری نُکنُم، اینه ر بگوتم!)

او دی جواب هادا: آخه خانم، کدام زنی رِ میشناسین این دوره زمانه گوشی نُداشته باشه؟ منظورم خودُم بیَم که زُن ندارم! 😤
باز دهانم دِ بَپری: خا به آقات بگو یکی تییب بَخره، شرط دی بنگن، عاروسی گوشی، از این خُجیران باشه ک صوته خوب ضبط مینُن 😝
 😂😂😂
هیچی دیه... گمانم همان سره خور بَ ک بیزی مُنو اسپم و ریپورت کُرد خیر ندی 😂😂😂😂

ایسه مُن گو اِحتراف (اعتراف) کُردُم، تو اما بُشنو و باوُر نُکن 😜

✍ متن، تنظیم و تهیه عکس:
      سیده مریم قادری، اورازانی یال
تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی