درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

مُحرم در طالقان - قسمت ششم

شنبه, ۱۷ مهر ۱۳۹۵، ۰۲:۴۱ ب.ظ

یکی دیگر از خُجیر رسمان عزاداری در طالقان، دسته در بردن هسته. دسته رِ معمولاً یا آبادی میان میچرخانن یا به روستاهای همجوار میبرن یا به امامزادگان واجب التکریم. مثلاً پایین طالقانی روستاهان، دسته عزاداریشانه میبرن تکیه ناوه. میان طالقانی روستاهان دی یا امام زاده قاضی میرسعید حسنجون یا بادامستان یا میراشی امامزاده. بالا طالقان دی ویشتر جوستانی امام زاده هارون.
اما دسته در بردن در طالقان ویشتر، یه روز قبلِ تاسوعا صورت میگیره که مردمی که نذر دارن، برای قربانی کردن گوسفند بتانن مالشانِ قربانی کنن. راه دوری دی دسته ره نمیبرن. معمولاً تا خاکانی سَر (مزار) که این قربانی های جلو دسته انجام پذیره و گوشتش دِ روز تاسوعا و وعاشورای خرج (غذا) درآیه.

داخل روستا دی معمولاً دسته از مسجد حرکت، به سمت مزار، از اونجه یه دور داخل آبادی، دوباره مراجعت به سمت مسجد. در این دسته چرخانی، یه خجیر و قشنگ رسم دی انجام میگیره، اون دی اینکه مخصوصاً دسته ره از مسیری میبرن که از اهالی و خانواده های آبادی اگر کسی عزیزی ره از دست هادا یا منزل شهداء، خانه شی دَم، دسته سینه زنان میشو، یه سینه زنی مینُن و یه فاتحه جمعی میخوانُن و به نوعی دلجویی مینن و دوباره دسته عزاداری به راهش ادامه هامیدی که این میان یه دلجویی و تسلی خاطر برای اون خانواده انجام هادا باشان.
یه خجیر رسم دیگه دی در این دسته گردانی انجام میپذیره، اون دی رسم اسفند دود کردن برای عزاداران حسینی هسته که وجب به وجب مردم اینکاره مینن تا سینه زنان و عزاداران چشم ناخورن، تقریباً روزهایی که دسته در میبرن، بلا استثناء، دهاتهای طالقان معطر به عطر خوش اسپند (گلپر) هسته و آدم خوشش میا این عطر بکشه سینه شی میان. البت در دسته چرخانی، بعضی خانواده ها دی نذری دارن و پذیرایی، به صورت شربت، شیر یا خوراکی مختصر صورت می پذیره.

در حرکت دسته جات عزاداری از یک آبادی به آبادی دیگه که معمولا شوکیان صورت میگیره، پس از مختصر عزاداری، دسته رِ آبادی دِ حرکت هامیدین به سوی آبادی مجاور. دسته میهمان به محض ورود به آبادی یه صدا میخوانن:
ما به سلام شما سینه زنان آمدیم
دسته میزبان دی تکرار مینن:
سینه زنان شاه دین خوش آمدین خوش آمدین

بعد هر دو آبادی دسته قاطی میگردن و یه نوحه که از قدیم بینشان رسم بَه ر میخوانن و سرآخر دی یه پذیرایی کوچک و دسته ومیگرده.
نکته اینه برخلاف شهر و بلاد دیگر، در طالقان، عَلَم کشی، در حرکت دسته جات صورت نمیگیره. یه دلیلش اقلیم کوهستانی و بافت روستایی و کوچه های تنگ و باریک و دلیل دومش  همون علاقه طالقانیان به عزاداری سنتی هسته. البته در سالهای اخیر ظاهراً در چندین روستا، علامت کشی باب گردیه. اما غالب روستاهان همون علم و کتل و پرچم سنتی ره با دسته حمل مینن.


___________ادامــــه دارد  ___________

✍تهیه کننده مطلب: ابوالفضل یزدانی - خُسبان
🎤 با صدای: پوریا فرامرزی  خسبان

دریافت لینک صوتی

      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

● کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. ●


موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۵/۰۷/۱۷
درجی طالقانی

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">