سنگ نوشته عسلک طالقان - عکس ارسالی از سید داود سیدعلیخانی - سنگبُن
موقعیت جغرافیایی: 3200 متری جنوب غرب گردنه عسلک و در دامنه ارتفاعات یخچال و میش چال
قدمت: قاجاریه
در بدنه شمالی
سنگ یاد شده کتیبهای به ابعاد 100 سانتیمتر طول و 85 سانتیمتر عرض وجود
دارد که روی آن در چهار سطر مطالبی به صورت برجسته نوشته شده است.
متن نوشته شده روی سگ به علت فرسایش بیش از حد آن به سختی قابل خواندن بود .
« در سطح اول و در وسط کادر آمده است :نصر منالله و فتح قریب و زیر آن
نوشته شده از تو مدد در سطر دوم: بعهد ناصرالدین شاه شاهان / که با امیران
تورانش بچنگ است .در سطر سوم: به حکم میرزا ایوب میر دفتر / که از بهر
رعیت به ز گنج است .در سطر چهارم نیز نوشته شده بود ، رضی بیک کرده جاری آب
این نهر / هزار دویست به هشتاد پنج است (1285)»
کارشناسان معتقدند :« هر چند مضامین و معنی کلمات این سنگ نوشته واضح و
روشن است اما مفهوم کلی آن یا موضوع نوشته برای هیچ کس روشن نیست.»
به نظر می رسد که که در زمان ناصرالدین شاه بفرمان فردی بنام ایوب
میردفتر، دستور ایجاد نهری صادر میشود که در سال 1285 هجری به مرحله اجرا
گذاشته میشود.
حال این نهر آب کدام چشمه را به کجا میخواسته منتقل کند و چه اتفاقاتی
به وقوع پیوسته است برای کسی به درستی و مستند نمی داند اما برخی از
کهنسالان روستای گراب نقل میکنند که میخواستند آب دو چشمه را که از زیر
کوه یخچال سرچشمه میگرفته به سمت کرج جاری کنند که این اقدام با مخالفت
اهالی طالقان مواجه شد و درگیری نیز بین دو طرف صورت گرفته و چند نفر کشته
شدند، در نتیجه کار ایجاد نهر نیمه تمام رها می شود.
اعضای هیات در بررسی منطقه پیرامون سنگ نوشته موفق به یافتن نهری شدند
که دارای حدود 97 متر طول و 30/1 متر عرض بوده و دیوار دو طرف نهر با سنگ
مالون چیده شده و کف آن نیز به صورت پراکنده سنگفرش شده بود.
این نهر در فاصله 3300 متری سنگ نوشته و در جهت شرقی، غربی احداث شده و
در موقعیت جغرافیایی 36 درجه و 8 دقیقه و 38.3 ثانیه عرض جغرافیایی و 51
درجه و 12 دقیقه و 007 ثانیه طول جغرافیایی و در ارتفاع 3172 متر از سطح
دریا و در جبهه شمال شرق سنگ نوشته واقع شده است.
متأسفانه سنگ نوشته قاجاری گردنه عسلک روستای
گراب طالقان بدون حفاظت های لازم آثار و کتیبه های تاریخی رها شده است
.این درحالی است که سنگ نوشته قاجاری گردنه عسلک و نهر تاریخی آن به شماره
7047 در تاریخ 12 بهمن81 در زمره آثار ملی این قرار گرفته اند تا در پناه
قوانین میراث برای همیشه در تاریخ روستای گراب ماندگار شوند.