شوخی با شیر مادر!

تیرماهی (تیرگانی) سیزدهی شو

در بین جشنهای قدیمی مردمان مأوا گرفته در دامنه های البرز، یک جشنی هست به نام «تیرماهی سیزده شو»  که مصادف است با دوازده آبان ماه و گفته می شود همان جشن «تیرگان» ایران باستان است که در تقویمهای طبری، به روز دوازده آبان و شب سیزده آبان افتاده است.

این جشن، در روستاهای طالقان هم به کیفیتی که در ادامه می آید، برگزار شده و می شود.

در رابطه با تاریخچه این جشن نیز روایات مختلفی وجود دارد. برخی پیروزی کاوه بر ضحاک را مبنای جشن تیرماه سیزده شومی دانند، برخی هم آن را روز تیر اندازی آرش برای تعیین مرز ایران معرفی می‌کنند و برخی دیگر معتقدند که تیرگان شب تولد حضرت علی است.

در این شب همه خانواده ها کنار هم جمع می شوند و تا پاسی از شب خوردن تنقلات و گوش دادن به قصه و افسانه های بزرگترها سپری می شود.

جوانان هم با در دست داشتن ترکه ای بلند که کیسه ای به انتهای آن بسته شده است همراه کودکان به در خانه ها رفته و با سر و صدا و کوبیدن چوب به درخانه ها و لال بازی از صاحب خانه تقاضای هدیه می کنند و صاحبخانه هم اغلب به آنها پول میوه و شیرینی می دهد.

در این شب بیشتر خوراکی هایی که مناسب مهمانی است، وجود دارد. همچنین بنابر رسم هر محل خوراکی هایی ویژه ای نیز تدارک دیده می شود. مثل انواع شیرینی ها و نانهای خانگی و محلی.

علاوه بر شب چره، یعنی انار، انگور، سنجد، بادام، تخمه و امثال آن به مناسبت سیزده باید غذایی پخت که از سیزده ماده خوراکی گوشت، آب، سبزی، برنج، عدس، نخود، نمک و غیره درست شده باشد که آن را «سیزده چی» می گویند.

از رسم های دیگر در شب تیرماه سیزده شو، فال گرفتن با دیوان حافظ یا فال کوزه (امیری) است و برخی نیز در شب این جشن بر بام خانه دیگران می روند واز روزنه بام شان درازی را که به سرآن یک دستمال بسته اند درون اطاقی که آنان نشسته اند می اندازند و صاحب خانه از همان خوردنی هایی که برای مهمانان آورده است در آن دستمال می گذارد و آن را می بندد.

آن گاه کسی که بر بام نشسته و شال را به پایین انداخته آهسته شال را بالا می کشد که از این رسم به عنوان «شال اِنگَنی» یا «شال جیر کُنی» یاد می کنند.

 

 

 

منبع: خبرگذاری مهر

تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی

 

 

دو فصل در یک روز!

یه دار، بَنشت پَییزی وَر و بگوت:
مینی گیسانه رنگی کُن
او دی، وَلگانشی سَر، حنا بُندا

یه دار دیه، خاطُرخواهِ بُهار بَ
تُنُکه گیسانشی پَلو، دو تا نوچه بُدا

شَهروی زیندگی، ادامه داره
ایسه تو انتخاب مینی، بُهاری باشی یا شوریده و رنگی رنگی


✍&📸 متن و عکس: سیده مریم قادری
#اورازان

حکایت کاهگِل: بوی خوش باران در خانه های قدیمی

روزهای پاییزی اگر رهگذرِ کوچه ای روستایی باشی

از آن روستاهایی که زندگی هنوز در رگهایش جریان دارد...!

 

بوی کاهگِل از تار و پود روستا، به مشامِ جان می رسد

 

بویی قدیمی...

پر از عشق

و خاطرات کودکی...

 

بی گمان همه ی ما روستایی زاده ها، بوی کاهگل را دوست داریم...

 

شاید به خاطر الفت دیرینه ی اوست با دل

و شاید هم به خاطر عادت آینده ی ماست با او به هنگام آرمیدن در خاک!

 

هرچه باشد، این روزها، روستاها بوی کاهگل می دهد...

 

بوی همبستگی مردمان روستایی،

به پیشواز فصل بارش رفتن

و زمستانی سرد، اما گرم از صمیمیت و محبت را در کنار هم گذراندن...

 

این روزها

چه حال خوشی دارد روستاهامان

 حال دل همه تان خوش

◀️ سیمرغ

کاهگل (گُِلِ بام)

کاهگل یکی از ملاتهایی است که در معماری ایران، به کار می‌رود.

ما هم در طالقان، برای ساختن خانه های روستایی، از آن استفاده می کردیم.

این ملات ترکیبی است از خاک رُس و کاه که عمدتاَ برای اَندود کردن سقف‌ها و دیوارها به کار می‌رود. به دلیل وجود کاه، مقاومت نسبی پیدا کرده و جلوی ترکیدگی آن گرفته می‌شود. از سوی دیگر عایق خوبی برای جلوگیری از انتقال حرارت است.

 

برای ساختن گل کاهگل تا حد امکان از خاک رُس استفاده می‌کنند. پیش از این که خاک را آب بدهند، آن را با کاه به خوبی می‌آمیزند و به شکل تپه کوچکی در می‌آورند، میان آن را گود می‌کنند و داخل آن به نرمی آب می‌ریزند، خاک و کاه را با آب می‌اندازند تا در آب گل، زردی کاه نمودار شود، سپس خمیر را مالش می‌دهند و به تدریج کاهگل ساخته می‌شود.

 

امروزه و با ورود مصالح جدید در شهرسازی و ساختمانسازی، دیگر کمتر کسی از این ملات استفاده می کند اما در مناطق روستایی، هنوز هم ساختمانها و خانه های کاهگلی سرپا و قابل استفاده، موجود هستند.

 

🔸 مزایای کاهگل

◇ قشر کاهگل عایق است؛ گرما و سرما از آن عبور نمی کند؛ (لذا در مصرف سوخت صرفه جویی می شود) باران در پوشش های گنبدی و سقف های طاقی آن نشست نمی کند؛ همهمه کوچه ها و بازار ها در آن گم می شود و لازم به توضیح نیست که گرد آمدن خواص این چند عایق در یک ماده به ندرت دیده شده است.

 

◇ کاهگل ارزان است. کاه در اغلب شهر های ایران به فراوانی یافت می شود. قیمت خروار آن ناچیز است؛ و با این مقدار، کاه، سطوح بزرگی از اندود گل را مسلح می کند.

 

◇ کاهگل را هر کس می تواند بسازد و ماوای خود را با آن بپوشاند و حفظ کند. اندود کاهگل آسان کشیده می شود. آدمی با یک دست خمیر آن را بر می دارد و بر روی سطح دلخواه پهن می کند. در این مورد حتی به کار بردن ماله در کشیدن آن روی سطوح، نشانی از امکانات صاحبخانه است.

 

◇ کاهگل مانند خمیر نرمی بر هر حجمی پوشانیده می شود و در این مورد، معماران حداکثر استفاده را نموده و توانسته اند برای شهر های ایرانی میراث ارزنده ای از حجم های جالب به جا گذارند. گرچه کاهگل به سهولت و ارزانی به دست می آید لکن به علت خواص فوق العاده ای که نیز دارد، به صورت متن شهر های ایرانی در آمده و به بنایی قدم گذاشته است؛ به کلبه بی بضاعتان یا اعیان نشین ها، به کوره ها، به بازار ها، به حمام ها، به تکیه ها و بالاخره به مسجد ها. و همه این ساختمان های شهر، با کوچه هایی که میان دیوار های کاهگلی می دود به هم مربوط می شود.

 

◇ کاهگل با توجه به میزان و نوع موادی که در خود دارد، استقامت بالایی دارد. هرچند شاید در مناطقی که پیوسته باران های شدید می بارد به مشکلاتی بر بخورد؛ نه به این معنا که دیوار یا سقف بریزد! بلکه تنها نیاز به تعمیر زودهنگام پیدا می کند که آن هم کار ساده ای است.

 

◇ دیوار کاهگلی زیباست! خصوصا اگر با شاخ و برگ های درختان ترکیب شود. از دل طبیعت است و جان را صفا می دهد. اگر آبی روی آن بپاشید تا بوی خاک رس تازه همه جا را فرا بگیرد؛ خصوصا اگر دیوار با خمیر سرخ پوشانده شده و بعد نقش های تزیینی روی آن حکاکی شود.

 

🔸 عیب یک دیوار کاهگلی

دیوار کاهگلی را نمی توان شست! نمی توانید یک دیوار کاهگلی سنتی داشته باشید، بعد با هزارجور ماده ی شوینده ی مدرن، آن را بشویید، دستمال بکشید و گردگیری کنید! راه تمیز کردن دیوار کاهگلی پاشیدن مقداری آب با افشانه به آن است که با این کار بوی کوچه-باغ های روستا در خانه می پیچد.

 

از گذشته های دور درطالقان و الموت، از اوایل فصل پاییز، برای تعمیر خانه های خشتی به ویژه پشت بام ها از ملات کاهگِل (گل بام) استفاده می کردند.

 

با سپاس از خانم قادری و آقایان سید عباس هاشمی یرکی و مسعود فتاحی

تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی

نگاهی تازه به زندگی

🌾🍁🍂

نُگاه کُن،،،
بِین زندگی چندی قشنگه!
جورواجوره رنگانه داره

روزانش خُجیرن
ماهآنش بِیتر
سالانُش کو عالی
همه شان دی راهیَن و پیش میشُن
و تو اوشانی میان، خوبیها ر تجربه مینی

بَعد دی کو لِنگانت بیستان
همانجه... خدایی پیش دری
او دیمِ ماهشه پیش میوره
و تو او ر ماچ مینی

تا حال، به زندگی، اینجور نُگاه کُردی یِی
ایمتحان کُن عزیزجان

🌾🍁🍂  نگـاهی تـازه به زنـدگی
📝 برگردان به طالقانی: گروه تولید محتوای درجی
📸 عکس از: بابی انصاری

خوب ببین...
زندگی زیباست...
رنگارنگ است...
روزها خوبند...
ماه ها بهتر و سالها عالی تر و در گذرند....
و تو تمامی خوبی ها را تجربه میکنی...

قدم هایت که ایستاد...
روبرویِ خدایی...
رویِ ماهِ خدا را همانجا ببوس.

 

پاییز در طالقانِ زیبا

 

 

 

گوشه ای از زیباییهای طبیعت طالقان در پاییز را که توسط همشهریان هنرمندمان ثبت و عکس شده است را مشاهده می کنیم:

 

روستایِ زیبای دیزان - عکسها: آقای جعفر آقااحمدی

 

 

طالقان زیبا: شهرک - عکس: آقای مجتبی مقیمی

 

روستایِ زیبای دیزان - عکس: آقای محمدنعیم آقااحمدی

 

روستایِ زیبای گَته دِه - عکس: خانم آزاده بَکان

 

روستایِ زیبای مِهران - عکس: آقای نورالدین مهرانی

 

روستایِ زیبای اورازان - عکسها: آقای میرتقی

 

 

 

 

روستایِ زیبای آرتون - عکسها: آقای احمد جعفری مهر

 

 

 

روستایِ زیبای میراش - عکس: آقای رضا ادیبی

 

لقمه حلال و حرام

پیرو صوت آقای فلاحی تو کانال درجی که خیلی هم قشنگ بَه و به جا بگوتی بیَن که لقمه باید حلال باشه، مینی فکر برسی اینانه شماییب بازگو کنم.

حَرامه مال، نه رشد دارَه نه برکت
درباره حرامه مال حدیث داریم، میگو: «حرامِه مال، رشد نمینه، زیاد نمیبو، اگه دی رشد کنه، هیچ برکتی نداره.»

حرامه لقمه، حتی امام معصومی گپانه دی بی اثر مینه.
امام حسین «علیه السلام» پیش از ظهر عاشورا، با سپاه دشمن زیاد گپ بزّی اما هیچ کدام اثر نُداشت. آخرش حضرت بگوت: چون شمای شکم پرگردی از حرامه لقمه، منی گپان شمای سر تأثیر نمیندی.

حرامه لقمه حتی مای نسلی سر دی تأثیر میندی.
نمیبو که باحرامه لقمه عبادت کُرد.
پیامبر«صلی الله» فرمایشی داره: «کسی که مال حرام میخوره، مثل کسی هسته که اُویی سر ساختمان میسازه.»
پس به حرام متوسل نگردیم، اگه میخوایم به روزی حلال برسیم، نباید راه حرامِ انتخاب کنیم.

بعضی آدمان هستن که خیلی تند رانندگی مینُن، به خیال این که زودترَک به مقصدشان برسن، غافل از این که راهی سر، تصادف مینِن هیچ وقت نمیرسن خانه. این حکایت روزی دروردَن بعضی آدما هسته.
معصومین فرمایش کُردُن که آدمی روزی، معلوم و معین و مشخصه. میزان و مقدار و کیفیتش. ایسه این آدم میتانه این مقدار روزی ر حلالی راه د به دست بیوره، یا حرامی راه د کسب کنه.

خا سخن کوتاه مینم.
ما خدا رَ شکر مینیم که طالقانی هستیم و حلال خور، اجدادمان حرام خوری نداشتن، نسلشان دی سالم گردی
ولی باز باید حواسمان به کوره شیطان باشه عزیزان.

✍🏻 سیدمصطفی افتخاری، پراچان

تو و مُن و خُو...

وقتی چشمانمه دمیوَندُم
منه خِو نمیبره
ولی در عوض تو ر َبا خودش میاره
هر چند که من و تیِی فاصله زیاد باشه

شِوتان خوش
آرام و آسوده باخوسین

📸 مجید دربندسری

به یاد شهدای گرانقدر طالقان

می رسد هر دم به گوش من نوای طالقان

می شود دل خرم از آب و هوای طالقان

من به یاد لاله های پرپر این سرزمین

می زنم بوسه به خاک شهدای طالقان

شعر از: بهمن محجوبی

پوستر مزین به تصویر شهدای گرانقدر روستای اورازان

این روستا، بیشترین تعداد شهدا را در میان روستاهای طالقان تقدیم کرده است (38 شهید)

پوستر مزین به تصویر شهدای گرانقدر روستای ناریان

پوستر مزین به تصویر شهدای گرانقدر روستای پراچان

پراچان بیستُ و هفت آلاله داره

زمین از خون هر یک لاله زاره

خبر بر دشمن ایمان رسانید

که هر یک لاله را حاصل هزاره

شعر از: سید اسماعیل افتخاری

پوسترهایی مزین به تصویر شهدای گرانقدر روستاهای دیگر طالقان

توضیح آنکه تعداد روستاها و شهدای عزیز طالقان، بیشتر از آن چیزی است که در این پُست مشاهده می کنید.

با سپاس از کانال طالقانیها و کانون فرهنگی اورازان (بابت شعرها و عکسها)