درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

۲۳ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «سبزی چینی» ثبت شده است

کوه بشین و تَره (سبزی) چینی - قسمت دوم

چهارشنبه, ۱۹ خرداد ۱۳۹۵، ۰۹:۴۷ ق.ظ

هر چیزی خودشی ب قانون داره. اصلاً اگه قاعده و قانون نباشه، همه چی خراب میبو. تره بچیین دی قانون خودشه داره.

🚩 با کسانی همرا گردین که رچشان با شما یکی باشه، بقول امروزیان با هم مَچ باشین. اون گروهی میان، حداقل دو سه نفر حساس، مسئول، دلسوز و مهربان دَباشه.
🚩 خوش قول باشین مثلا بگوتن فلان وخت حرکت مینیم، سر وخت اونجه حاضر باشین.
🚩 خودسر و خودرأی نباشین٬ نظرتان ر بگین ولی اگه با بقیه ضد بَ، سرسختی ناکنین و تابع جمع باشین. این در مواردی مثل راه بالا بشین تا زمان واستین برای ناشتایی و چاشت و امثال اینها هسته.
🚩 سعی کنین با یکی دو نفر، دسته تانی میان، صمیمی و راحت باشی که اگه خدای ناکرده یه پیشامدی فقط تیب دَکَت، بتانی اوشانی ب بگوی.
🚩 خیلی تند یا خیلی کند راه نشین. تند راه بشین زود خسته میبین یا نه٬ بقیه ر وادار مینین تند بشن٬ شاید یکی نتانه، جمان باشه٬ به فکر بقیه هم باشین. تا وخت شمی سختی، اوشانم به فکر شما باشن.
🚩 راه که میشین خیلی گپ گپ ناکنین قوه تان بیگیت میبو. سرجوعَری بشین قوه میخا. شوخی دی ناکنین، ممکنه خطرناک باشه.
🚩 تک چَره بزی جور، هی اینور و آنور نشین. جایی بشین که حداقل دو نفر ر بتانین با چشم بینین و با شول خبر کنین.
🚩 تره که بیدین، طمع ونگیرتان بخین همش بچینین. فکر ببردن تا خانه ر هم کنین٬ کسی شمی ب بارکشی نمینه.
🚩 سبزی ر با ریشه ونکشین. با یه دست تره ی سره بدارین، با دست دیگه کاردی همراه بِربینین. تا ریشش در نیا. با دست و ناخونتان دی می تانین این کار کنین٬ به شرطی بعدش دست درد نیگیرین. اگه یه دف دی با ریشه درومه، با کارد ریشش ر بربینین یه ذره خاک بریزین سرش، خودش میگیره. آنانی هم که گل بزیه و تخمش برسیه ر نچینین.
🚩 یه در میان بچینین٬ یه تخت کوه ر لخت ناکنین. بدارین سال دیری بم تخم افشان دبو. قحط نسل ناکنین.
🚩 اکَل (الکی و بی دلیل) گَوَنانه تَش نزنین.
🚩 کوکِ لان خراب ناکنین. اگه لانشان بیدین سمتش نشین٬ تخمانشان دست دست ناکنین بعد بنگنین سر جاش. حیوان بوی انسان ر تخمانش حس مینه دیگه اون تخمان ر نگا نمینه. گناه دارن چکار بکار اوشان دارین. تره تان ر بچینین.
🚩 آنانی که تازه کار هستن ر یاد بدین٬ کوه بخیل نی شمام نباشین٬ همِی اَندا تره دره.
🚩 بعضیان از رو ناچاری کیشک یالشان یا ننه پیرشان ر شمی همرا میرسن٬ غرغر و اوقات تلخی ناکنین٬ آخر سرم اگه کم بچی بیَن، یه قلاب تره تانی سر دِ ویگیرین، اوشانی ب داکونین. خوشحال میبُن. شما بعدا باز میتانین بشین. شاید اوشان نتانن بیان.
🚩 حتی الامکان یکی دو تا مرد بدارین همراتان بیان. فصل فصل کوچ هسته٬ آلکَی کوه فراوانَ. همه چوپانان که شُمی همولایتی نیَن.
🚩 صبح زود، اَفتو نِزی راه کوعین٬ خُنکا آدم ویشتر میتانه راه بشوَ.
🚩 شوکی حتما پوجارتان ر وارسی کنین اگه پاره ی بدوزین.
🚩 یکم توت ٬کیشمیش و جوز مغز  جیفتانی میان دبو.
🚩 یه کیشکه دبه ای میان، سالم او ویگیرین. وَهمنی او ر ناخورین. هر چشمه ای میان دولا نگردین.
🚩 بارتان ر به اندازه ویگیرین. اَکَّل بارتان سنگین ناکنین. ا‌ول و آخرش به کول خوتانه. به فکر خودتان باشین.
🚩 بقول آقام خدا بیامرز این سه چیز حتما همراتان دباشه: سوزنده(کبریت) و دوزنده( نخ  سوزن سنجاق) و بُرَّنده (چاقو )
🚩 الان همه گوشی دارُن. یه گوشی که باطریش دور تُمان گرده، خوتانی همرا ویگیرین. ولی وختی هوا بیگیت و البرق بزی حتما خاموشش کنین.
🚩 گت ترانی حرف گوشادین.

ان شاءالله یه خاطره خوب از تره بچین شمی ب بمانه. مینی بم یه قلاب بیورین.

✍ متن: سیده فاطمه میرتقی، اُورازان
📝 تنظیم و ویرایش: سیده مریم قادری، اُورازان
🎤 با صدای: سیده فاطمه میرتقی، اُورازان
 عکسها: محمدآقا براری (وشته)، سیده فاطمه میرتقی (اُورازان)، مرضیه نعمتی (خچیره)، پری یگانه فر (گته ده) و علی فعال
تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی

هرگونه کپی برداری، تنها با ذکر منبع مجاز است.

این متن ارزشمند با صدای خانم میرتقی تقدیم به شما (دریافت کنید)



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ خرداد ۹۵ ، ۰۹:۴۷
درجی طالقانی

کوه بشین و تَره (سبزی) چینی - قسمت اول

چهارشنبه, ۱۹ خرداد ۱۳۹۵، ۰۹:۳۱ ق.ظ

فصل اردیبهشت با تره بچین همراهَ. البته تره ی کوه. تره بچین یکی از کارهای مرسوم همه ی طالقان هسته که جَماعتی میشُن و انجام میدین. این کار جزو کارای زنانه به حساب میا ولی مردکان دی میشن تره ای بَ. بعضی یان از این کار پول درمیورن و کمک خرج آقا و ننه و شوَرانشان هستن. خیلیان دی از همین تره بشیَن، همسر آینده شانه انتخاب کُردین چون باعث ایجاد آشنایی و صمیمیت و شناخت افراد به هم می گرده. بعضیان دی این یه خجیره تفریح سالُم هسته که روح و جسمشان ر به طبیعت بسپارُن و از یه ورزش مفرح دورهمی، لذت بَبرن.

🚩 یالان کی میا بشیم تره بچینیم؟
یکی دو روز قبل از راه کَتُن، میگن ما دریم میشیم مَثل وارکَش تره ی بَ.‌ این اعلان کُردُن بیشتر فک و فامیل نزدیک یا رفیقانی میان دَره. اگه کس دیگه ای هم  بفهمُست، بخواست اوشانی همرا بشواَ مانَع نیمیبُن. مثلاَ جواَر محلیان با هم میشن. ولی این قانون کلی نی.

🚩 حلا میخیم راه کوایم چی خودمانی همرا بَبُریم؟
۱-  ایزارُمان (سفره) وِمیگیریم، دُلُش چن تا بالی و پنجه کش (نان) دِمینیم. چندتا کَلو پِندیر، اگه ننومان می خاطُر خیلی بخوا و خانه دی دباشَه یه کم زیله، آنم سالُمَ روغُنی زیله، نه روغُن نباتی زیله که مُفت نمی ارزه، قند و چایی٬ توت و جوز و کیشمیش، یه کیشکه قُمقمه یا بطری اُو، قَب جوش (قهوه جوش قدیمی) یا کتری هر کدامش دبه٬ یه دانه دی استکان نشکن (استیلی یا لعابی)
خا اینه خیکه بار بَ که گسنه نُمانی، حلا بسته به وضع و اوضاع جیب این بار کم و زیاد میبو. مثلاً بعضیان خرما و شکلات و بیسکوئیت و کمی مغز آجیل دی ومیگیرُن.
سنگین بار نبرین که وگرد با تره میمانین.
۲- ایسه میشیم سرِ وقتِ خود تره. یه کول توبره٬ چادر شب٬ پیش٬ کارد٬ دس چو، چندتایی گته مُشما و گونی.
قدیمان گو این همه دنگ و فنگ نداشت، کول توبره های آن چنانی داشته باشن. یه کنفی گونی رو وِمیگیتون این گوش و آن گوشُشَ یه دانه جوز مینگیَن و یه سره طنافَ این ور دِمبستان آن سرش آن ور دمبستان تا طناف در نشواَ میانش دی گونیِی درَ دمبستان.
چادر شب یا هر پارچه چهار گوش بزرگ که هم در مواقع لازم ازش استفاده کنین و هم اینکه اگه یه وَخت اندی تره بچین که کول توبره تان جا نُداشت یا سنگین گردی، بریزین اونِی میان.
پیش، پارچه ای هسته مثل پیش بند، پیشتان دمبستین امبا عوض اینکه اوزان باشه آن دو گوشش دمبستین گردنتان. حلا پیش به چه دردی می خوره؟ وختی درین تره میچینین، بجای اینکه دم بِ دِیقه، کول توبره تان وا کنین، ترانتانه دمینین پیشتان، بعد دمینین کول توبرتانی دُل. اینجوری وختتان ویشتره و ویشتر تره میچینین.
کاردم کو معلومه چیه. 🔪
دست چو٬ وختی میخین دست چو ویگیرین، چویی انتخاب کنین که خیلی کلفت نباشه، خیلیم نازک نبو٬ جنسشم طوری باشی اگه یجا مثلا وَهمنی سر (بهمن) بخواستین خوتانه حَییل کننین روش، وزمتانه تحمل کنه. بعدم اگه جک و جانور بیومه سمتتان، بتانین راست کنین و او رِ رد کنین و فراری بدین.
اینان فقط لوازم تره بچین ب تا بعد که قوانین تره بچین شمی ب بگوام.


✍ متن: سیده فاطمه میرتقی، اُورازان
📝 تنظیم و ویرایش: سیده مریم قادری، اُورازان
🎤 با صدای: پوریا فرامرزی، خُسبان
 عکس: مینا قادری، اُورازان
    تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی

هرگونه کپی برداری، تنها با ذکر منبع مجاز است.

این متن ارزشمند با صدای پوریا فرامرزی تقدیم به شما (دریافت کنید)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ خرداد ۹۵ ، ۰۹:۳۱
درجی طالقانی

مقدمه ی کوه بشیَن

چهارشنبه, ۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۵، ۰۲:۱۳ ب.ظ


دوستان با توجه به اینکه الان فصل سرسبز بهار هسته، ما طالقانیان دی گو اَندی عشق طالقانیم، اگه کُچیک ترین  فرصتی گیراریم، کیشی جور سمت طالقان در میشیم، که هم از هواش استفاده کنیم هم اینکه دکوئیم کو کَتَلی میان، لازمه که حساب آمادگی جسمانیُ و وزن خودمانَه داشته باشیم.

بعضیان اندی چاقن، راه بشیَنشان حالت ویبرِه دارَه. ایسه حساب کنین یه گروهی همراه میخوایم بشیم کوه، یکی دو نفر از اینان دی مای همراه باشن، دوصد رحمت به اتوبوسهای داخل شهر، اندی این راهی میان مینیشن که یه نفس هاکنن، صحرا بشیَن آدُمَ کُفت میبو.
این گو هیچی نی، وسط راه متوجه میگردی که یکیشان دنی، نگران میبی یه کم ومیگردی عقب، یه دفه یه صحنه ای همراه روبرو میبی😳😳😂آقا نیشتَه سنگی پُشت، درَه خودشَه روغُنکاری مینَه😂😂چون عرق سوج گردیه.
تازه ایجه گو صافِ جا بی، اندی بلا بکوشت،کوهی جوَر شیَنِ بگو، اون دَسچویی که بیتی که راحت کوه دَ جوَر شی دی خودتی بدردنمیخورَه. باید یه سرِچورَ هادی یی اوی دس، تا بتانَه جوَر بیا. اون سَرکه میرسی اُزمُ جانت خوردَه.

آقا تو رو خدا این وزنتانَه کنترل کنین. تازه وگردستنی موقع، اگه چیزی دی بچّی باشیم باید هم شمارَ دوش گیریم، هم بارتانَه، هم خودمانی سبزیه. آخه خدا اون پیَرِتَ بیامرزَه، وقتی نمیتانی کوه بیای، همون اول بگو ما دی هرچی بچّییم، یه مُشتَک دی تُو رَه هامیدییم، امید است که در وزنتان تجدید نظر فرمایید. 😅

✍ طنز/شکوا نوشته ای از سید مصطفی افتخاری، پراچانی خُجیره کوهنورد
🎤 با صدای خودشان، تقدیمتان

این متن ارزشمند با صدای سید مصطفی افتخاری تقدیم به شما (دریافت کنید)


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ ارديبهشت ۹۵ ، ۱۴:۱۳
درجی طالقانی