عید مبعث و شادی پیرمرد روستایی

ای خداجان
همیشُک عید باشه
یالان بیان مای وَر
خانومان شُلُغ گرده
زُنُکم از ته دل بَخنده...

دریاچه غمیش و بند میراش در طالقان

دریاچه غمیش در شهر طالقان استان البرز واقع است. مراتع سرسبز، جویباران و رودهای جاری در کف دره ها زیبایی وشکوه ویژه ای به این ناحیه می بخشد. دیدار آبادیهای کوچک و بزرگ آن بر فراز تپه ماهورهای رنگارنگ در بهترین زمان بازدید از منطقه یعنی اوایل فروردین ماه هر سال، شورانگیز و فراموش نشدنی است.

هوای پاک صاف و آبی یکدستی در این روزهای آغازین سال بر منطقه حاکم است. نسیم جانبخش بهاری می وزد. از طریق بزرگراه کرج به قزوین در جاده طالقان و از آبادی بزرگ زیاران با وسیله نقلیه و در جاده طالقان و از آبادی بزرگ زیاران با وسیله نقلیه و در جاده ای آسفالته با عبور از دهکده های زیبای صمغ آباد و ابراهیم آباد بتدریج ارتفاع می گیرید. پس از مدت کوتاهی بر گردنه 2700 متری ابراهیم آباد قرار می گیرید.

دورنمای مناظر با شکوه خط الرأس شاه البرز در پس زمینه آبی آسمان بی نظیر است. از گردنه سرازیر شده، وارد دره عظیم آن می گردید. راه آسفالته را پی گرفته، ابتدا به شهرک و آنگاه رو به سوی شمال به آبادی حسن جون در کنار خروشانترین رودخانۀ طالقان می رسید. پس از خروج از وسیله نقلیه تان از کنار مدرسه بزرگ آبادی، مسیری ملایم را در تپه ای به رنگ سرخ به سمت غرب پیش گیرید و آرام آرام به صعود ادامه دهید. در مسیر ماشین رو و خاکی که در آن ترددی انجام نمی شود. بالا بروید و سرانجام پس از یک ساعت به گردنۀ کوتاهی می رسید. دورنمای چندین درخت و گنبد سبز و جذاب امامزاده قاضی سعید در شمال به صورتی رؤیایی و مسحور کننده خودنمایی می کند. تا افقهای دوردست غربی تپه ماهورها ادامه دارند. از گردنه سرازیر شوید، پس از نیم ساعت به امامزاده و چشمۀ گوارای آن می رسید.

هنوز درختان را برگ و بری نپوشانده است. هوای پاک و خنکی در منطقه جریان دارد. استراحت کوتاهی کنید و رو به سوی گردنه ای در ورای یک قله خاکی در سمت غرب، از مسیری پاکوب راهتان را ادامه دهید و به گردنه می رسید و از سوی دیگر به طرف آبادی کوچک و بسیار زیبای آرتون پایین بروید. پس از رسیدن به باغهای ده، اندکی به سمت جنوب سرازیر شوید. در حالی که از چمنزارها و درختان گیلاس و سیب می گذرید، خود را روبروی پهنۀ بسیار بزرگ و گستردۀ دریاچه غمیش استخر می یابید. دریاچه در کاسۀ پهناوری از جویباران جاری از کوه و در میان نیزارها قرار دارد. آب آن شفاف است و محیط وسیعی را احاطه کرده است. چادر خود را در این محل برپا کنید. پس از یک کوهپیمایی جذاب و با نشاط سه ساعته از حسن جون تا بدآنجا، دیدار دریاچه خستگی شما را می زداید. غمیش استخر مکان بسیار مناسبی برای یک استراحت شبانه و گردشی در میان باغها و مزارع و لذت بردن از طبیعت جذاب طالقان است.
صبح روز بعد که اولین پرتوهای نور خورشید بر منطقه تابین می گیرد، پس از نرمشی کوتاه در کنار برکۀ زیبای غمیش استخر، از دشت کوچکی در جنوب دریاچل رو به سوی جنوب سرازیر می گردیم . راه با عبور یک سراشیبی و سربالایی مختصر، به تپۀ بزرگی منتهی می شود. با گام نهادن بر فراز این تپۀ، در زیر پایمان با منظره بسیار زیبا و پر کشش دریاچۀ فاقد هرگونه پوشش گیاهی است و آبی نسبتا سرد و به رنگ سبز سیر دارد که از سرچشمه های متعددی در کناره و کف آن تغذیه می شود. این دریاچه در نزدیکی آبادی میراش قرار دارد. با دیداری از این دریاچۀ زیبا به سمت جنوب حرکت کنید. و پس از نیم ساعت به آبادی زیبای میراش می رسید و آز انجا به شهرک مرکز طالقان باز گردید.

راههای دیگر دستیابی به دریاچه: طالقان، زیدشت، پل دنبلید، روستای میراش در جادۀ آسفالت.

آبشارهای طالقان

آب در طالقان قداست و حُرمت فراوان دارد. این مایه حیات و آبادانی، عزیز جانِ طالقانیان است. به حمدالله، طالقان، منطقه ای پر آب و آبادان نیز هست و در آن، آبشارهای زیبایی واقع شده که به طور اجمالی به معرفی برخی از مشهورترین های آن، می پردازیم:

آبشار آسکان

آبشار آسکان طالقان در موقعیت جغرافیایی E5104 N3611 در استان البرز واقع است. در مسیر گردشگری که به روستای گته ده منتهی می‌شود سه راهی است که راهی به روستای گراب و درانتها به روستای آسکان دارد. اگر بخواهید به کنار آبشار بروید پس از عبور از میان درختانی که در کنار هم روییده‌اند به آبشار آسکان می‌رسید. این آبشار در فصول سرد حالتی یخ زده به خود میگیرد که بر جذابیتهای آن می افزاید. در این منطقه زیبا مسیرهای پیاده روی موجود است که گردشگران علاقه وافری به گذر از آن دارند. راه کندوان جاده چالوس به آزادبر، گردنه عسلک، گراب، گته ده، راه های مناسب برای پیاده روی اواخر بهار تا اوایل پائیز است. در شرقی ترین نقطه دره طالقان و درمیان کوه هایی عظیم، آبشار زیبای آسکان پذیرای عاشقان طبیعت است. روستای آسکان در 43 کیلومتری شرق شهرک طالقان واقع است. سراسر این آبشار در زمستان پر از قندیل های یخی بسیار زیبا می شود که جلوه خاصی از طبیعت به خود می گیرد. مسیر دسترسی به این آبشار ناهموار بوده و همراه داشتن امکانات کوهنوردی الزامی است. علاوه بر آبشار آسکان در دره های اطراف روستای جوستان نیز آبشارهای فصلی جوستان گزارش شده که در دسترسی به آن ها وسایل مناسب کوهنوردی را می طلبد.

آبشار اورازان

آبشار اورازان در موقعیت جغرافیایی E5052 و N3608 در استان البرز واقع است. روستایی واقع در دل کوههای البرز مرکزی 90 کیلومتری کرج و 12کیلومتری مرکز طالقان است. در شرق روستای اورازان و در پانزده کیلومتری شرق شهرک طالقان و در دامنه های شمالی رشته کوه طالقان واقع است. این روستا در مسیر گوران و گلیرد قرار گرفته است و مناظری بکر و زیبا دارد. اورازان از جمله روستاهای پر آب منطقه طالقان است و به واسطه چشمه های جوشان که حتی در سال های خشکی نیز پر آب بوده اند باغات وسیع گردو دارد. ر قسمت ورودی این روستا تپه ای واقع شده که با قدمت 4 هزار ساله نشان از سابقه طولانی این روستا دارد. در مرکز این روستا و در ضلع شمالی مسجد روستا چشمه آب گوارایی از زمین می جوشد که اهالی به آن اعتقاد زیادی دارند و آن را گرامی می شمارند. از کرامات چشمه این است که در سالهای خشکسالی شدید چشمه جوشان و جاری میباشد. معنای نام این روستا آب ریزان است.

آبشار سوهان

آبشار سوهان یکی از آبشارهای استان البرز است که در 25 کیلومتری غرب شهرک طالقان و 4 کیلومتری شمال غربی روستای سوهان قرار دارد. این آبشار در میان اهالی روستا به «چُره» معروف است زیرا در گویش مردم روستای سوهان واژه چُره به معنای آبشار و محلی است که آب از بالا به پایین می‌ریزد. البته اگر ارتفاع آب کم باشد، به آن چُرنا می‌گویند.

آبشار حیاط

این آبشار در ارتفاعات روستای سوهان طالقان قرار دارد. آبشار فصلی حیاط، در فاصله حدود 6 کیلومتری، شمال تا شمال شرقی روستای سوهان و در جنوب شرقی کوه بزرگ کله سنگ، قرار دارد. مسیر دسترسی، در ادامه مسیر آبشار سرخ بند، به سمت شمال حرکت می شود، تا به منطقه زمینکان، به صورت یک قطعه زمین دراز و مسطح، مشاهده شود. سپس در سمت دره شمال شرقی زمینکان، به سمت شمال و در پائین و سمت راست، کوه کله سنگ، در منطقه موسوم به حیاط، به خصوص فصل بهار، آبشار حیاط، به زیبائی، قابل مشاهده است. در حدود 3 ساعت، پیاده روی برای افراد متوسط، مورد نیاز است. آبشار حیاط، از سه وضعیت جداگانه، تشکیل شده است. ابتدا در حدود 3 متر، به صورت دو آبشار کوچک و هفت مانند و سپس در حدود 7 متر، دو آبشار در کنار هم و حدود 3 متر، به صورت آبشار یک پارچه، مشاهده میشود. آبشار در اواسط تابستان، خشک می شود.

آبشار خشکه چال

آبشار خشکه چال (سیاه چره) در ارتفاعات روستای سوهان طالقان قرار دارد. آبشار فصلی خشکه چال، بر روی سنگ های سیاه رنگ، که به آن سیاه چره گفته می شود، در فاصله تقریبی 7 کیلومتری شمال، روستای سوهان قرار دارد. مسیر دسترسیبه آبشار از طریق حله اوبار در شمال روستا و از مسیر راه مالرو، به بالای تپه روبا پشته و به سمت شمال، تا دره دانه خانی و گذر از گردنه گوشانی، و عبور از جیر خشکه چال و به سمت جر خشکه چال، در سمت شرق و پائین یال های غربی کوه کله سنگ، آبشار خشکه چال، در فصل بهار، خود نمائی می کند. در حدود 3 ساعت پیاده روی، برای افراد متوسط، مورد نیاز است. آبشار خشکه چال، در حدود 12 متر ارتفاع دارد و در فصل تابستان، خشک می شود.

آبشار سرخ بند

آبشار سرخ بند یا گرگ واز در ارتفاعات روستای سوهان طالقان قرار دارد. آبشار سرخ بند چره، در فاصله حدود 3 کیلومتری شمال شرق روستای سوهان قرار دارد، که نام دیگر آن آبشار گرگ واز است. مسیر دسترسی، در شرق روستای سوهان به سمت منطقه و نهر میان راه است. سپس از مسیر دره به سمت شمال و سرچشمه نهر جاری دارای مسیر پاکوب و راه مالرو است. بعد از حدود یک و نیم ساعت، پیاده روی، تپه ای با خاک قرمز مشاهده میشود. سپس در دو طرف دره، به صورت صخره ای بلند و سرخ رنگ، آبشار سرخ بند، مشاهده میشود. آبشارسرخ بند، در حدود 10 متر ارتفاع دارد و در تابستان کم آب است.

آبشار وری ید

آبشار وری ید دراستان البرز واقع است. آبشار وری ید یا به گویش محلی، وریدی چره، در فاصله حدود 5/4 کیلومتری، شمال روستای سوهان، قراردارد. مسیر دسترسی، در ادامه راه آبشار سیاه بند، به سمت شمال دره و نهر جاری در آن، حرکت می شود. از آبشار وری ید، در حدود یک تا یک و نیم ساعت، زمان برای رسیدن به آن، برای افراد متوسط، مورد نیاز است. آبشار وری ید، در حدود 7 متر ارتفاع دارد و در تابستان، بسیار کم آب می شود.

آبشار سیاه بند

آبشار سیاه بند یا به گویش محلی، سیاه بندی چُره، در فاصله حدود 2 کیلومتری، شمال روستای سوهان واقع شده است. مسیر دسترسی، محله اوبار در شمال روستا، سپس از جاده شنی و خاکی به سمت هفت چشمه، طی مسیر میشود. آنگاه از مسیر نهر جاری در هفت چشمه، به سمت شمال و سرچشمه آن، حرکت می شود. برای دسترسی به این آبشار در حدود یک ساعت، پیاده روی، برای افراد متوسط، مورد نیاز است. با رسیدن به منطقه ای که خاک و سنگ های آن، قرمز رنگ است، در ادامه، آبشار سیاه بند، مشاهده میشود. آبشار سیاه بند، در حدود 8 متر ارتفاع و در تابستان، بسیار کم آب می شود.

آبشار کرکبود

آبشار کرکبود که با نام آبشار کر نیز خوانده می‌شود، یکی از آبشارهای استان البرز است که در شمال شرقی روستای کرکبود در شهرستان طالقان قرار دارد (فاصله روستا تا آبشار در حدود 30 دقیقه است). این آبشار ارتفاع زیادی ندارد اما قدرت و حجم آب عبوری از آن که از دهانه‌ای باریک می‌گذرد، بسیار باشکوه جلوه می‌کند. این آبشار و رود خروشان آن از ارتفاعات حصارچال سرچشمه می‌گیرد. در مجاورت آبشار و در زیر صخره‌های کوه، حفره‌هایی وجود دارند که در نتیجه پیچیده شدن صدای آب در این فضاهای بسته امکان شنیدن صداهای دیگری وجود ندارد. روستای کرکبود در بخش بالا طالقان شهرستان طالقان واقع شده است.

آبشار تونو (ترنو) گزینان

آبشار تونو یا قره نو در شرق روستای جزینان (گزینان) دربند، واقع در هفت کیلومتری شمال شهرک طالقان و در نزدیکی رودخانه خُسبان واقع است.این آبشار از مسیر روستای بزج نیز قابل دسترسی می باشد. ارتفاع این آبشار دو پله ای و زیبا در حدود پنجاه متر است. آثار گسل بزرگی در صخره های اطراف آبشار به خوبی مشهود می باشد.

آبشار شله بن

آبشار شله بن که یکی از زیباترین آبشار های طالقان است و دارای طبیعتی بکر و ناب است. این آبشار از قلل خسبان سرچشمه گرفته و سپس رودخانه خسبان رود را تشکیل میدهد. آبشار شلبن(شله بن) در غرب روستای بزج در 10 کیلومتری شمال شهرک طالقان واقع شده است و مناظر طبیعی اطراف آن بسیار زیباست. این آبشار از سه طبقه تشکیل شده و در مسیر دسترسی به آن می توان از کوچه باغ های قدیمی روستای خُسبان و بُزَج نیز دیدن کرد.

آبشار کلارود

این آبشار در ارتفاعات روستای کلارود طالقان قرار دارد. کلارود، در 30 کیلومتری غرب شهرک طالقان و 3 کیلومتری شمال راه مالروی قزوین به طالقان قرار گرفته است. آبشار کلارود در میان دره ای پر از درختان سر سبز و شاداب قرار گرفته و در طول سال دارای طراوت خاصی است. این آبشار ارتفاعی در حدود 15 متر دارد. روستای کلارود یکی از روستاهای پایین طالقان است که در ضلع جنوبی رودخانه شاهرود در دو طرف دره بزرگی که از جنوب به طرف شمال آبخیز آن قرار دارد بنا شده است. این روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی وارتفاع، آب‌های جاری اطراف آن از بخش‌های مرتفع به صورت آبشار جریان دارد.

آبشار دربند گته ده

این آبشار در 2 کیلومتری جنوب روستای گته ده، در دره ای سرسبز و در میان تخته سنگهای عظیم قرار گرفته است. روستای گته ده با ارتفاع 2340 متر از سطح دریا از روستاهای بخش بالا طالقان از شهر طالقان بوده و از سمت شمال با روستاهای آسکان و دهدر از سمت شرق با روستای دراپی از سمت جنوب با کوه کهار و از سمت غرب با روستا ی جوستان همجوار میباشد. یکی از دو شاخه اصلی رودخانه طالقان که از این روستا می گذرد به نام همین روستا بایزرود نامیده می شود. شاخه دیگر به نام روستای باستانی و مخروبه عالی زن نامیده می شود که نشان از بسیار قدیمی بودن گته دارد. مسیر دره جنوبی روستا به آبشار دربند و قله کهار منتهی می گردد.

آبشار اوچان

آبشار اوچان یکی از آبشارهای روستای اوچان از توابع دهستان پایین طالقان شهرستان طالقان استان البرز می‌باشد.

سنگ نوشته (کتیبه) عسلک طالقان

سنگ نوشته عسلک طالقان - عکس ارسالی از سید داود سیدعلیخانی - سنگبُن

موقعیت جغرافیایی: 3200 متری جنوب غرب گردنه عسلک و در دامنه ارتفاعات یخچال و میش چال

قدمت: قاجاریه
در بدنه شمالی سنگ یاد شده کتیبه‌ای به ابعاد 100 سانتی‌متر طول و 85 سانتی‌متر عرض وجود دارد که روی آن در چهار سطر مطالبی به صورت برجسته نوشته شده است.

متن نوشته شده روی سگ به علت فرسایش بیش از حد آن به سختی قابل خواندن بود .

« در سطح اول و در وسط کادر آمده است :نصر من‌الله و فتح‌ قریب و زیر آن نوشته شده از تو مدد در سطر دوم: بعهد ناصرالدین شاه شاهان / که با امیران تورانش بچنگ است .در سطر سوم: به حکم میرزا ایوب میر دفتر / که از بهر رعیت به ز گنج است .در سطر چهارم نیز نوشته شده بود ، رضی بیک کرده جاری آب این نهر / هزار دویست به هشتاد پنج است (1285)»

کارشناسان معتقدند :« هر چند مضامین و معنی کلمات این سنگ نوشته واضح و روشن است اما مفهوم کلی آن یا موضوع نوشته برای هیچ کس روشن نیست.»

به نظر می رسد که که در زمان ناصرالدین شاه بفرمان فردی بنام ایوب میردفتر، دستور ایجاد نهری صادر می‌شود که در سال 1285 هجری به مرحله اجرا گذاشته می‌شود.

حال این نهر آب کدام چشمه را به کجا می‌خواسته منتقل کند و چه اتفاقاتی به وقوع پیوسته است برای کسی به درستی و مستند نمی داند اما برخی از کهنسالان روستای گراب نقل می‌کنند که می‌خواستند آب دو چشمه را که از زیر کوه یخچال سرچشمه می‌گرفته به سمت کرج جاری کنند که این اقدام با مخالفت اهالی طالقان مواجه شد و درگیری نیز بین دو طرف صورت گرفته و چند نفر کشته شدند، در نتیجه کار ایجاد نهر نیمه تمام رها می شود.

اعضای هیات در بررسی منطقه پیرامون سنگ نوشته موفق به یافتن نهری شدند که دارای حدود 97 متر طول و 30/1 متر عرض بوده و دیوار دو طرف نهر با سنگ مالون چیده شده و کف آن نیز به صورت پراکنده سنگفرش شده بود.

این نهر در فاصله 3300 متری سنگ نوشته و در جهت شرقی، غربی احداث شده و در موقعیت جغرافیایی 36 درجه و 8 دقیقه و 38.3 ثانیه عرض جغرافیایی و 51 درجه و 12 دقیقه و 007 ثانیه طول جغرافیایی و در ارتفاع 3172 متر از سطح دریا و در جبهه شمال شرق سنگ نوشته واقع شده است.

متأسفانه سنگ نوشته قاجاری گردنه عسلک روستای گراب طالقان بدون حفاظت های لازم ‌آثار و کتیبه های تاریخی رها شده است .این درحالی است که سنگ نوشته قاجاری گردنه عسلک و نهر تاریخی آن به شماره 7047 در تاریخ 12 بهمن81 در زمره آثار ملی این قرار گرفته اند تا در پناه قوانین میراث برای همیشه در تاریخ روستای گراب ماندگار شوند.