یه پیالَه تِشی چای
کَله‌ای وَر سیاه کیتیری و هیمه‌ای هَمرا تقدیم شما خُجیران
اگه بگوتین کُجاهان این تشی چایی خیلی می‌چَسبَه؟
با سپاس از آقای شهرام صادقیان (شهرک) بابت متن و آقای مسعود صفاری (زیدشت) بابت عکس
چشمه تروزان
چشمه تروزان که در مسیر صعود به قله سات قرارداد، معروف است که یکی از سردترین چشمه‌های منطقه طالقان می‌باشد. البته قله سات مسیرهای صعود مختلفی دارد و این چشمه در مسیر یکی از آنهاست.
آب این چشمه به قدری سرد هست که بیش از چند ثانیه نمی‌توان دست را در آن غوطه ور کرد. از گذشته بومیها شرط داشتند که چه کسی تحمل جمع کردن ٧ سنگ ریزه از درون چشمه را در یک نوبت غوطه ور کردن دستانش دارد.
متن از: آقای سبحان زمانی (روستایِ سِگران)
عکس از: آقای علی محمودی (روستایِ کَرکَبود)
منبع: کانال طالقانی‌ها
توضیحات درجی:
قله سات به ارتفاع 4،015 متر در منطقه طالقان واقع شده است و قله‌های شاه البرز در شرق، سیالان در شمال و منطقه تخت سلیمان (عَلَم کوه) در غرب این قله قرار دارند. پوشش گیاهی این کوه شامل انواع درختان میوه در ابتدای مسیر و در طول راه، بوته‌های گزنه و آویشن و کنار مسیر چشمه پونه و گیاهان وحشی است.
در ذکر پوشش جانوری آن می‌توان به گرگ، شغال، خرس، روباه، خرگوش و برخی از انواع حشرات و خزندگان اشاره کرد.
این قله از مسیرهای مختلفی قابل صعود است که مهمترین مسیر آن از روستای کَرکَبود، گِزینان، بُزَج و نَویز می‌باشد.
رسمه اول بهار که میبو و گُل محمدیان (سُرخه گلان) در میان، وچه ای که هنو یک سالُش نگردیه (یعنی در اولین بهارِ عمرِ نوزاد) رِ گُل غَلت مینُن. این کار باعث میبو که نوزادی پوست، شاداب و باطراوت گرده و وقتی دی گَت گِردی، از حساسیت فصل بُهار به گَرته‌ی گُل و گیاهان، مَصون بُمانه. همینطور بعضیان باوُر دارُن که این کار، یالشانِ خنده رو و خوش اِخلاق مینه.
برای این کار، یه روزی ر انتخاب مینُن و همه زُناکان فامیل جمع میبُن. گته ننه (پیلا ننه) وَچه ر حَمُوم میبَره و زُناکان، گُلانِ تازه بِچی رِ میجورُن و اونی تیغ و آلاشغالانه ومیگیرُن و یه سیفیده ملافه‌ای میان، گلانِ پَرپَر مینُن. بَعد نوزادِ که از حَمُوم بیومیه، خُشک مینُن و همانطور لُخت، میخوسانُن ملافه و گُلانی سر و زُناکان دی هر کدام یه گوشه‌ی ملافه ر میگیرُن و وَچه ر غلت میدیَن. آن شو دی می‌یَلُن وَچه، گلانی میان باخوسه. بعضی نَنانِ با سلیقه، این پَرپَرِ گلانِ خشک مینُن و یادگاری نگه می‌دارُن تا وَقتِ زاماگردیَن یا عروس گردیَن وَچه، این گلانِ لایِ لباسانِ عروسی و سجاده‌ی جاهازشان مینگَنُن.
در طی این مراسم، علاوه بر ذکر صلوات، زُناکان به شعرخوانی و شادی و دست افشانی می‌پردازن و صابخانه دی از اوشان پذیرایی شایسته‌ای به عمل میوره. البت گاهی دی این مراسم به صورت خیلی خانوادگی و جمع و جور برگزار میبو.
این رسم که در واقع بیمه کُردُن نوزاد در مقابل حساسیت و آلرژی فصل بُهاره، این روزان کمرنگ گردیه و جای خودشه به جشن‌های بی سرو تهی چون پوشک پارتی! و تولدانِ تم دار بُدایه که آرزو مینیم خانواده‌های خوشفکر طالقانی با احیای مجدد این رسم، علاوه بر سلامتی وَچکانشان، از آداب و رسوم ارزشمندمان، دی حفاظت کنن. در هر حال، مقصود اصلی از این رسم، هامون شادابی و سلامتی نوزاده که ان شاءالله حاصل میبو.
تهیه کننده: سیده مریم قادری
گروه تولید محتوای درجی
چه خوب که دوستان، امتحانِ پستِ قبل رو جدی گرفتند. چند بازخوردِ رسیده را با هم می‌بینیم:
این سُوالان چِندی سخته! مُنَ حالی نیمیبُـو!!
فرشید فلاحی، کولج حسنجونی وَچه
ورقه ایمتحانی زرنگه وَچه
جواب سوال ۱: چون بشورد دیمه هانمیدین ما ماچ کنیم.
جواب سوال ۲: .... کین وهانه جو کلاسه.
جواب سوال ۳: سیاروز هیچی نُداره. عقلش مهباد ببردی!
جواب ۴: مال بد به ریش صحبش.
جواب ۵: قاطری نمی دانم ولی خری ... بشین میدانم بده.
جواب ۶: دمر گرد و بخور مثل گو او.
جواب ۷: مایی شاعر میگوت: پرورده‌ی الرگ و زرد ریشی، با بربریان نموده خویشی.
پاسوخ بقیه سوالات در پشت امتحانی ورقه آمده است.
جواب 8: چرا؟ وَله خیکُت درآ.
جواب 9: رودباری خر گرگ وزراندی.
جواب 10: سیا بترکی!
مهدی رضاخانی، دنبلیدی وَچه
یادداشت ادمین:
دوستان نام برده شده، همگی از اساتید هستند. اگر میگیم کجایی وَچه هستند برای ذکر نام آبادی ایشان است و تأکید بر اینکه همگی جوان و زنده دل هستند.
این وَرَقه ایمتحانیان یادُتانه؟
قیمتُش دو تومُن (بیست ریال) بَ. یه دَه تومُنی (مُدَرِس نُشان) هامیدایم پِنش تا شو میخَری‌یِیم ایمتحاناتی بَ. البت گاهی اوضاعِ مالی مدرسه خوب بَ، خودُشان هامیدان. برا بعضی‌ها هِمین ورقه، حُکمِ ایعدامِ داشت. مایی بِ برعکس، حُکمِ آزادی... چون اونی پِی سَر، طالقان بِشیَن بَ و سُ ماهِ تُمام خوشی‌هایِ تابُستانی با وَچان.
ایسه الان که ایامِ ایمتحاناته، با آرزوی موفقیت برایِ تمامِ دانش آموزان و دانشجویانی که اسیر این ایمتحانات گِردیَن، ما دی یه امتحان برگزار مینیم تا ضمنِ مرورِ ادبیاتِ طالقانی، خنده دی تُکِ لبانمان بنیشه.
📌 سوالات پایان ترم سطح تخصصی زبان طالقانی
📝 درس مثلها و کنایات
1- چرا باید نَشورده دیمو ماچ کورد؟
الف) چون نَشورده دیم قشنگ‌تره. ب) چون ناراحت میبو اگه ماچ ناکُنی.
ج) چون بَشورده دیمو همه ماچ مینُن. د) اصلُن چون کرونا بیومیه هیچ ماچ ناکُنین.
2- این فورتوک به چی دَر؟
الف) به آن کُش. ب) به آن فورتُک.
ج) به این چُر. د) به شَهرویی گُلِ اِو.
3- نگار نازنین چی داره؟ یک مورد از مشخصات آن چیزی که دارد را بیان کنید.
الف) نو گیوه داره، پا نا کورده پُشتُش پینه داره. ب) کُرونا داره، تب و لرز و اُستُفراغ مشخصاتشه.
ج) یه کیلو شیلانُک بَلگه داره، همه دی کُرم بِزی. د) یه وَره، لاغر و مُردال.
4- خر اگر کار زشتی کند چه اتفاقی می افتد؟
الف) خُجیرِ بو بلند میبو. ب) صاب مال خوشحال میبو!
ج) کورایه پامال میبو. د) سوال گُنگه، منظور چه کارِ زشتی؟
5- در راستای سوال قبلی، قاطری کین دَم بیشیَن چه عواقبی دارد؟
الف) اُستُشمامِ بَدِ بو. ب) صُدای ناخوشایندِ دُرت!
ج) خطرِ جفتک. د) همه موارد.
6- مصرع دوم این شعر چیست؟ اگر خواهی بدانی لذت خِو....
الف) باخور در خستگی یک بادیه اِو. ب) سرتو سایه بنگن، کینت به اَفتو.
ج) بشو صحرا دِرو کُن گندم و جِو. د) گته داری سَران بنشین بخور تِءو.
7- شاعر چه صفتی را برای اثبات قوم و خویشی کافی نمی‌داند؟ بیت مذکور را بنویسید.
الف) داشتن ریش قرمز، مگه هرکی قورمُزه ریشه، تی یی قوم و خویشه؟
ب) داشتن سجلد، مگه هر کی سجلد داره، تی یِی همراه کار داره؟
ج) داشتنِ خالِ سیاه، مگه هرکی خالِ سیاه داشت، تی یِی خالُکِ یار داشت؟
د) قوم و خویشی به اینا نی. بَشو رَد گَن.
8- کودکان تهران در جواب «چی» می‌گویند نخودچی، وَچان طالقان در جواب «چرا» چه می‌گویند؟
الف) بَشو خانِتانی دَر سَرا. ب) جان عَم زُنُت دُرا.
ج) چُ بَ میایی این وَرا. د) هرچی دلشان بُخوا می‌گوئَن.
9- در طالقان به جای شلوغ و در هم برهم و وسایل نامرتب چه می‌گویند؟ (راهنمایی: این اصطلاح اختصاصاً به طالقانی تعلق دارد.)
الف) بازارِ شام. ب) عَروسی خانه. ج) سَگ میزنه گُربه میرَخصه. د) کوروکی دُکّان.
10- در طالقان به دختر زشت رو یا غذای بد طعم، به استعاره چه می‌گویند؟
الف) گاگیلی. ب) کُشمُش پِلو. ج) برکت زیاد. د) اُجاره.
و من الله توفیق: سیمرغ ❣
مَرجو خورِشتِ مِینُوم یادِ مَچِّدِ روستامان می‌کوئُوم!
بعضی قَتلی روزان، ناهار مَرجو خورشت هامیدان، با بادیه مِسی و روحی کاسه، خورشتانِ میوردُون و زُناکان، یِگ‌ضَرب خالی میکُردُن پِلُوشانی سَر!! بَعد هَنو یه قاشق ناخوردیه، خالی کاسه رِ دست میگیتُن و بلند داد می‌زی‌یَن: خــوررِشـت! خــوررِشـت!
یعنی زود باشین خورشت بیورین.
این جور وقتان، دلُم می‌خواست بَگوئَم: آخه دَله خیک! هامون پِلویی که آش کوردی (با آن همه خورِشت بریتَن) رِ باخور، بعد هُول بَزَن برا کاسه دُویـُّم!!!
خلاصه که فیلمی بَ... به قول پیرزُناکان گُناه بَ که قَتلی روز، ما رِ خنده میگیت.
هَمُوش دی آخَرُش خورشتی میان، سِنگ دَبَه!
یادُش بخیر
نقل از همراه درجی
«غول» موجودی است افسانه‌ای با جثه بزرگ و قدرت بدنی زیاد که دشمن انسان محسوب می‌شود. با نگاهِ واقعی‌تر، غول موجودی از جنس اجنه و جنیان است که در قابلیت‌هایِ فیزیکی از انسان برتر است اما قوه‌ی فکر، هوشمندی و ادراک انسانی بر او می‌چَربَد.
در زبانِ فارسی صفتِ غول، به چیزی اطلاق می‌گردد که هیکل درشت و زور زیاد دارد و بعضاً خشن است. از اصطلاحات مرسوم در این زبان، «غولِ بی شاخ و دُم» و «غول بیابانی» است لذا این کلمه در فارسی، بارِ معناییِ ترس آوری با خود به همراه دارد.
حالا اگر یک آدمِ انگلیسی زبان، کلمه «غول» را بشنود، فی الفورِ یادِ آرزوهایش می‌افتد، چون این کلمه در ذهن او یادآور غولِ چراغِ آرزوهاست که با اینکه اصل افسانه آن از مشرق زمین است اما انگاری غربیان بیشتر باورش کرده و به آن پر و بال داده‌اند.
و اما مفهوم «غول» در طالقانی، لطیف‌تر شده و جنبه طنزآلود به خود گرفته است. اینجا دیگر آن غولِ بی شاخ و دمِ ترسناک در کار نیست و حتی قدرت برآورده کردن آرزوها نیز به فراموشی سپرده شده بلکه با یک موجودِ هالو، تنبل و ساده طرفیم که علیرغم هیکل درشت و تنومندش، کار زیادی از او برنمی‌آید. موجودی که به راحتی گول می‌خورد و اسباب خنده اطرافیان می‌شود. از این رو وقتی یک طالقانی به کسی می‌گوید غول! طرف نباید به این توهم بیفتد که از هیکل درشت او ترسیده یا چون غربی‌های خوش خیال، امید به جادوگری او بسته، بلکه باید بداند که در طالقانی، به آدمهای ساده لوح و بی فکر، صفت «غول» یا «غولیل» اطلاق می‌گردد. همینطور اصطلاح «غول غولی کردن» یعنی هالوواری زیستن و کارهای ساده لوحانه، از رویِ بی‌فکری کردن. به عبارت دیگر همان خُل خُلی کردن! است.
تهیه کننده متن و پوستر: سیده مریم قادری
نقاشی‌های کارتون از آقایان: رضا باقری شرف (طراح غولیل و غول بی شاخ و دم) و حامد بذرافکن (طراح غول جادو)
نظرات ارزشمند همراهان
آقای مهدی رضاخانی: ترکیباتی مثل «خدا غولی» و «دریا غولی» هم داریم. [که اشاره دارد به زیادی این غول بودن!] وقتی میگن: جوان نمرده دریا غولی، یعنی طرف به اندازه یک دریا غول می‌باشد. 
آقای شهرام صادقیان: ترکیب وُرِ غول هم داریم. [البته این ترکیب در بعضی روستاها به صورت «غولِ وِر» یا «غول و وُر» هم استفاده می‌شود.]
با تشکر فراوان از همراهی دوستان
منتظر دریافت نظرات شما در ذیل پُست‌ها هستیم
دیباز نُوماشانی وَخت گِردی، کَبلایی بیشی زیمینی سَر، ما گِوَ بیارَه.
اونی بَ تازَه واش بیچییه تا شیر بودوشونی وَخت، اونی جِلِو بیریزَه تا شیرُشَه جیر اِنگَنَه.
متن از: آقای شهرام صادقیان
مدیر کانال اصیل طالُقانیان
عکس رِ بِین:
آقا چایی رِ هُورت میکَشه
و ننه یه قشنگه خنده مینه
قیماق و تازه نان و چایی
و گرمای آن بخاری که هیمه میانُش شیلیک شیلیک می‌سُوجه
آی ننه جان، این خنده و... آن ایزارِ ساده و... آن هُورتی صُدا و... گرمایِ خانُتان
مینی بَ ترسیمِ کامُلی از مفهومِ خوشبختیه..!
سلام صبح بخیر عزیزانِ جان
عیدتان مُبارُک و عبادتا قبولِ حق
طنز
سوال امروز: واحد خوراک طالقانیان چیه؟
و اینک جواب دوستان همیشه حاضر در درجی....
1- یه چام ؟؟؟
مثال: یه چام باخوریم، بَعد بشیم کاری سَر.
2- سلام منی نظر کُفت باشه
مثال: چی کُفت کُردی؟
کیِی همراه کُفت کردی؟
چندی کُفت کرد؟
کُجه کُفت کرد؟
چیِی بِه کُفت کرد؟
کُفتُش گرده!
3- واحد قلاب، یا قاشق
مثال: میگوتن یه قلاب چی دَکُن مالانی بَه یا یه قلاب عِو هَدین یا یه قاشق واش دَکُن وَرانی بَه یا یه قاشق عِو هدین.
4- یه مشت
مثال: بُدا راهنمایی کنم، واحد خوراک در طالقان که جنبه طنز دی داره، این لغت وقتی دَرون بشن مردمی باغ دستبرد بزنن دی استفاده میبو. میگواَن بیشیم اوشانی باغ، یه مشت گیلاسک بزنیم!
5- تُک!
مثال: یه تُک بِزی بَش.
6- خیک!
مثال: یه خیک از عزا دوروریم.
7- تا قُرت ناق!
مثال: اَندی باخور تا قُرت ناق.
8- ما کو میگیم یه اُشکم!
مثال: یه اُشکـُم سیر بوخوریم.
9- تا لاب گردین!
مثال: چِندی باخوردیَم دروم لاب گردوم.
10- تا وَزُرُستُن!!!
مثال: آن قدری باخوردیَم کو خیکم دَره وَزره.
باقی اهالی باصفای طالقان، شما چی میگین؟؟؟؟
