مصیبتِ دبُستنِ نانِ کُولاس

- فُرقانه بَبَر بشو آرد هاگیر

- خا...

آردِ بیوردیم، دَبّه بنگتون مایی پیش، بشو شیر هاگیر

شیر هاگیتیم، بَتُن بشو خالُکتی خانه خمیر مضا هاگیر

خمیر هاگیتیم، دُواره یه تَشت بُندان مایی پیش: آرد تَر کن

نمد مالانی جور، دو ساعت خمیری همرا کوشتی بیگیتیم آرد تر گرده

بشو هیمانه بنجن تنورِ تشا کن

بشو جوز مغز دَکن لاکی دل بِسّـو

بشو نان دَبند

دو ساعت مونی کمر به جوعَر تنوری میان دبه

گردُن وَل گِردی، کمر پیت باخورد، رگ سیاتیک بیست سانت کِش بیومی، او رِه گُرَه بزی یَم زیر پا نشو

اینهمه طوفان کوردیم، فتورات و فتوحات کوردیم، بیست تا کُولاس گِردی

اینان نان نیه گو ، عمر و جوانی بنگتوم اویی سر

دو هفته دوشوکی سَر، تیر کوردی یم کمر صاف نیمبو

الان مونی اعضا جمع دریمی ین میخوا بشون بیمه تامین اجتماعی شکایت، مُن دِ عارض گَردُن، حق ماموریت و سختی کار هاگیرون

دو کَش نان کلاس دبندی هرجا بشی پناهندگی هامیدی ینت

نانوایی نیه گو، جنایت علیه بشریته

هرکی بگت کار در معدن سخته بگید خفه گرد، نان کلاس دَنِبَسای بِینی کار چیه!!!

خدا بخوا زنده درشی یم این سفلا طالقان خواس بِشیم، اول میشوم کوچه ای سر چهارصد پونصد تا تافتون هامیگیروم نانی غصه نباشه

امید به خدا

 

به قلم: حامد نجاری، اهل آبادیِ گوران طالقان

 

از هسته میوه، تا درخت میوه

سلام و درود، به زودی فصل میوه‌های هسته‌دار می‌رسد. میوه‌هایی مانند هلو، آلو، زرآلو، گیلاس و آلبالو...
درخواستم اینه که هسته این میوه ها را دور نیندازید.
هسته‌ها را بشورید و خشک کنید و اونها را توی یه دستمال نگه دارید و داخل ماشین‌تون بگذارید.

هر وقت که به گردش و یا سفر میرید، اگه بشه ۷ الی ۱۰ سانت زمین را کنده و دانه‌ها رو چال کنید. بهتره مکان چاله، نزدیک به آب باشه. اگر هم آب در نزدیکی نبود مهم نیست. شما فقط اونها رو به طبیعت تحویل بدین، نگهداری اون با خودش.
دولت تایلند در سال‌های اخیر بین شهروندانش، این عملیات را به این صورت هدایت کرده و موفقیت‌های زیادی هم کسب کرده‌اند. شمار درختان میوه در طبیعت به این صورت افزایش  پیدا کرده.
مالزیائی‌ها هم در این ابتکار عمل به تایلندی‌ها پیوسته‌اند!  پویش‌های مردمی، به این شکل بی‌نهایت موثره.

ایجاد و تکثیر درخت در طبیعت با این روش ساده از فرسایش خاک، جاری شدن سیل، تغییر اقلیم، خشک شدن هوا، آلودگی هوا و انتشار ریزگردها و... جلوگیری می‌کنه.

همینطور یه یادگاری به درد بخور از ما برای طبیعت و آیندگان به جا می‌مونه.

 

از چشمه آب خوردن

تا به حال، سَرِ چشمه، اینجوری آب خوردی؟!

 

#چُوشمه­_قُل‌قُل_مینه_اُِو

زندگی روستایی: شانمیک

🎑 زندگی روستایی


چُل و شانمیک، از ابزارهای ریسندگی و بافندگی قدیمی است که در زندگی روستاییان طالقان، از آنها به وفور استفاده می شود. تقریباً اکثر طالقانیان، تصویری از مادربزرگ یا زنان میان سال فامیل را در ذهن دارند که در حال نخ ریسی با چُل یا وِشکالیدن پشم با شانمیک هستند.

برای به دست آوردن نخ، روستاییان ابتدا پشم گوسفندان را خوب شسته و سپس بر روی شاخه های درختان، طناب یا چوب، پهن می کنند تا در مقابل نور آفتاب خشک شوند.

بعد از این کار پشمها را با شانمیک کاملاً حلاجی می کنند و خُرده آشغالهای به جا مانده در آن را می گیرند و گره های پشم را باز می کنند. 

سپس پشمها با استفاده از دوک نخ ریسی که به آن چُل می گوییند، ریسیده شده و به صورت نخ در می آید.

بعد از این مراحل، نخی کاملاَ سالم، طبیعی و مقاوم به دست می آید که برای بافت جوراب پشمی، ژاکت، بالا پوشش، کلاه و دستکش از آن استفاده می شود.

بافت پشمی به وسیله ی 2 تا 5 میل کوچک، به دست زنان هنرمند و مهربان طالقانی صورت می گیرد و دست بافته های محکم و گرم که در لابلای تار و پود آن عشق بافته شده، محافظ اهالی خانواده از گزند سرما و سوز زمستان خواهد بود.

جالبه بدونید، دوک نخ ریسی اولین وسیله پارچه بافی است که الیاف را به نخ تبدیل می کند. تکامل این وسیله نقش مهمی درپیشرفت فن نساجی داشته و مقدمه پیدایش چرخ نخ ریسی است.

یافته های باستان شناسی نشان دهنده استفاده دوک از دوره نوسنگی است. در بسیاری از محوطه های باستانی عصر نوسنگی ایران دوکهای متعددی یافت شده اند.
مُهری از محوطه چغامیشِ خوزستان متعلق به 3300 قبل از میلاد، زنی را در حال نخ ریسی نشان می دهد. (عکس سمت چپ - پایین)


🍃🐎🍃🐏🍃🐣 ____ 🌾

شانمیک: شانه فلزی مانندی برای حلاجی پشم ریسندگی (عکس سمت راست)
چُل: دوک نخ ریسی (عکس سمت چپ)
وِشکالیدن: بازکردن و حلاجی کردن پشم


عکس چُل و شانمیک از : خانم زینب امانی
عکس مهر باستانی از: بیتوته
تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی

مُهری از محوطه چغامیشِ خوزستان متعلق به 3300 قبل از میلاد، زنی در حال نخ ریسی

آبیاری (اویاری) در طالقان

واژه های مخصوص اوُیاری: 

بندگاه،   بندی سر،   ورگه،    جو پی،    کرت،   بیل،   فانوس،   چکمه،   وارانی،   گونی،   گته سنگ،   او دزدی،   آب دزدک،   پا واز او،   آجین،   میراب،   اُو نوبَه،   خاک اُو،   جو درکُنی،   بَلم،   نِو،   مردمی باغان دَلَه خیکی،   او پی،   دعوا اوی سَر،   بندگاه خراب کردنُ،   سرجو،   یخ اِوُ یا پاییز اِوُ

برای دانستن معانی و تعاریف آنها، فایل زیر را دانلود کرده و گوش کنید.

دریافت فایل صوتی

ابزار آلات: قیاسه

این که مِینین نامش "قیـاسـه" هسته
اینه ی همراه، واشانَ کوله بار یا خری سر، بار میکردیم.
البت، یه بندِ چرمی دی داره و بیشتر کشینی همراه استفاده میبو!
ارسالی: سیدمجید سیدعلیخانی، سنگبُن

معرفی یک ابزار قدیمی: دهر

قدیم که نیروی کار طالقان ده میشه شمال یکی از مشاغل برنج چینی به. شمال این وسیله رَ  که او اِی. همرا. بُجْ(ساقه های برنج رسیده). میچینن. که همین شیء. مورد نظرَ
اسمُش  دَهْرِ هسته. هنوز هم در خیلی از خانه های قدیم طالقان این وسیله به یادگار از اون ایام.واقعا گتران خیلی زحمت کش بین.طالقان ده پیاده راه میکتن بشن شمال برنج چینی و کارگری یه لقمه نان حلال زن و وچه به بیارن.گترانی نه دیمه بلکه دستشانه باید ماچ کرد‌.

عکس متن: سید عباس افتخاری، پراچان