درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

داستان رویای سفر طالقان - قسمت اول

جمعه, ۱۷ شهریور ۱۳۹۶، ۰۲:۱۱ ب.ظ


پییَرومی اوقات تَل بَ همه منتظر بییم...
ببخشید معرفی نکوردوم! من سعید هستوم چهارده ساله، ما میخا بَشیم طالقان، یَهنی من و پییَر و ماهاروم و خاله و شوهر خاله. الان یک ساهت هسته که شوهر خاله ای معطلیم اما خبری نی.

پییَروم خالکمه بگوت:راضیه خانم نمیدانی اکبر کوجه بماندیه؟ ترافیکی میان اسیر میبیما!
خالکوم بگووت: نمیدانوم ولی این خیکِن مَردَک دِ همه چی بر میا. سعید جان بَشو سر کوچه ای ساندویچی شاید اوجه دِ باشه.
پایسام راه کَتوم بَرِسیوم. یواشی ساندویچی رِ نگاه کوردوم. بله اکبر آقا هموجه دَ بَ.

از آت آشغالی که میزِشی سر دَ بَ مهلوم بَ که ساندویچ دومش هسته. دومین ساندویچ دی تُمان گردی. اکبر آقا یه تکانی خودشِ هادا، کمربندشِ شُل کرد به صندلی تکیه هادا و بَگوت: همبرگر آماده نگردی؟
منی دهن دی او کَتی بَ، ولی نمیتانِستوم چیزی باخوروم. آخر ساندویچ نگرد چندی اون خیکی میان پر مینی؟ همبرگر دی باخورد. ساندویچی مردک بگوت چیزی میخا تیی بِ بیاروم؟
اکبر آقا بگووت: نه دی وقت نداروم، میخا بَشوم شهرستان.
پول که حساب کورد بَشیوم اونی وَر. سلام کوردوم
بگووت: سلام سعید جان، بگوم تیی بِ ساندویچ بیارن؟ بگوتوم نه. پایس بَشیم دیر گردی همه شمایی منتظرن.
به زور پایسا، اکبر آقایی وزن صد و بیست کیلو بَ. به زور راه میامه بَرسییم خانه ای دری دم همه ماشینی میان دَبین. اکبر آقا دی سوار گردی.
خالکمه کارد میزیی خونش در نمیامه رو به اکبر آقا بگووت: باز بَشیی اون کفنِ خیک پر کنی؟
شوهر خالکوم بیخیال آدوم ب، همینجور میخندی.
بگووت: زن حسابی یه ته بندی کوردوم تا طالقان ماهارتی خانه شام باخوریم.
بعد روشِ کورد پییَرومی طروف و بگووت: جان مسعود یک ساعت قبل بیامیوم کوچه ای سر دَبوم بیام خانه، خیکوم آهنربایی شارین منِ بَبرد ساندویچی.
پییَروم بگووت خا حلا سیر گردیی یا من دی میخا باخوری؟
اکبر آقا بگووت: سیر که نه اما گرسنه دی نیوم.

تقریبا غروب گردی بَ که اتوبان دِ بَشییم طالقانی میان. نسیم و عطر طالقان آدمِ مست میکورد. سر بَبردوم میدان. همیجور لذت میبردوم که ماهارومی فریادی همرا هوشیار گردیوم.
ماهاروم بگووت: سرت بیرون نکن یه ماشین میا تِ رِ بی سر مینه و من دی بی پسر!

بَرسییم شهرک
خریدانمانِ کوردیم و راه کتیم ساهت ٩ بَ که بَرسییم گته ماهارومی دَری دَم.

گته ماهاروم بیامِه مایی استقبال، گته پییَروم چند سال پیش موقوف گردی بَ
بَشییم خانه ای دِله، شام باخوردیم باخوتیم
تاریک صبح گته ماهاروم منِ بیدار کورد صداش هنوز منی گوشی میان صدا مینه که بگوت: پایَس قَدِتی قربان پایَس شیر تمان میبو

پایَسام بگوتوم: بِیس باخوسوم حالا امروز شیر ناخوریم چی میبو
گته ماهاروم بگووت: پایَس بشو آقا رضایی دری دَم شیر، هاگیر بیا پایَِس..
پایَسام بَشیوم حیاطی میان، صورتم بشوردوم، بیامیوم گته ماهارومی وَر
اُفتو رِ هادا مِنه بگووت همینی میان، شیر بخر زودتَرک دی بیا، وِشیل وِشیلی نکنی راهی میان! بَشو خدا تیی همراه.

راه کَتوم یکی یکی خانه ان رد کوردوم تا بَرسیوم امین عمویی خانه. زنگ بَزیوم، در کسی باز نکورد، در دی بَزیوم اماخبری نگردی، بَنیشتوم درِشانی دم، اندی زنگ بزیوم همسایه سرش پنجره دِ بیرون بیارد بَگوت پسر جان، امین عمو دَنی شوکی بَش تهران پسرش تصادف کوردیه بیمارستان درَ دیشو بَشیِن تهران.

بگوتوم خا   سرم جیر اَنگتوم راه کتوم تا وگردوم خانه
همینجور که میامیوم، عزت الله عمویی دری دم دِ رد گردیوم. صدا میامه یکی شور میکورد. گپ گپ بَ
تعجب کوردوم! آخه عزت الله آداشی خانه متروکه بَ، درش دی همیشه نیمه باز بَ
تعجب کوردوم بَشیوم دری دم، قبلا چندین بار این در وا کوردوم، یه خانه مخروبه که یه طویله
اونی میان دَبَ، هر دو خراب گردی بَ.
کوچکتر که بییم وَچکانی همرا میامییم ایجه وازی میکوردیم.
هیچی دَنه بَ، هیچوقت، اما الان اوجه دِ صدا میومه.
بَشیوم عزت الله عمویی دری دم. در نیمه باز بَ، درِ فشار هادام در باز گردی...

در وا کوردوم خانه ای دلِ گو بدیوم
تهجب کوردوم ما وچگی د ِ میامییم ایجه وازی میکوردیم ایجه همیشه متروکه بَ، یه خانه و یه طویله مخروبه. اما الان همه چی مرتب بَ، خانه و طویله هر دوشان سالم بِیِن، تعجبی بِ
جُغدی شارین خانه ای ایوان نگاه میکوردوم
خیره خیره
خداجان ایجه گو خراب بِ چی گردی!
چوشمانوم بمالستوم، خودومِ سوقولمه بزیوم ، منِ بیدار بیوم و خانه ای که تا دیروز خراب بِ و وچگی دِ اونی میان وازی میکوردیم حالا سالم و خجیر ب!
همیجور داشتوم خودومی همرا فکر میکوردوم که یه دفعه خانه ای میان د صدا بیامه،
انگار یکی داد و بیداد میکورد، صدا اندی بلند بِ که من بترسیوم.
صدای یه زنک بِ که شور میکورد و میگوت: بی تکلیف سبک مغز، پسرکِ خُل وضعِ والِه، عبداللهی گیجه وره ت ِ دِ بیشتر میفَهمَ!
صدا هر لحظه بلندتر میگردی

یه دفه یه کالِ جوان ایوان د بپُرِس پایین، یه زنک دی اونی دومال، زنک همیجور شور میکورد و فاش ها میدا
کال جوان دی منی طَروف میامه چون میخاس فرار کنه منی دی دری دَم وایستا بیوم.
منِ میدی اما انگار منِ حساب نمیکورد.
همینجور بیامه انگار میخواس من دِ رد گرده بدون اینکه مسیرِشِ منحرف کُنَ، به خیالش من هستوم اما مانع نیوم.
من دی انقد تعجب کوردی بیوم نمیتانستوم تکان باخوروم انگار لنگانِمه زمینی میان چال کوردی بییِن.
پسرک بیامه و روبرو د باخوردیم ب هم، پرتاب گردی عقب انگار انتظارشِ نداشت.
سرخور پایسا دوباره امتحان کنه دوباره باخورد.

پایسا ماهارش نگاه کورد
زنک گو تا به حال کال جوان فحش هامیدا حَلا حالانِ والان پسرک نگا میکورد
منی سر دی گیج ب ، سرنگونِ پسرک دو مرتبه تاخت بیامه منِ داغان کورد، همینجور که سرگیجه داشتوم، کال جوان میدیوم گو ماهارشی همرا نجوا کورد و منی ور بیامه بگووووت: تو منِ مینی؟؟ تو ماهارومه مینی؟؟؟
سوالِش د تعجُب کوردوم اما سرم تکان هادام که آها مینوم
آخرین صدایی که بشنووستوم این ب که پسرک مادرِشِ میگوووت: ماهار پسرک ما رِ مینه!
و هموجه بکتوم و بیهوش گردیوم.

ماهار و پییرومی گپ گپی همرا ، چوشمانومه واکوردوم
ماهاروم یه دفعه بگوت قدتی قربان گردوم چوشمانتِ وا کوردی؟
پییروم دی بیامه منی سریندان، بگوووت بهتری؟ حالت خجیر گردی؟
خودومه جمع و جور کوردوم و بنیشتوم، یه نگاه ماهارومه کوردوم و بگوتوم: من چه بِ خو دبیوم؟ ماهاروم بگوووت: تو بگو چه ب؟ گته ماهارت تِ ر برساند شیر بخری و بیای، دو ساهت معطل کوردی آخر دی دری دم بیهوش بکتی بیی،  تو بگو چی گردی؟ حالت دری دم به هم باخورد؟؟ ما خانه ای میان دبییم دی نگران گردی بییم، پییرت میخاس بیا تیی دومال، یه دفعه بدییم یکی در میزَنَ، بیامییم دری دم کسی دنبَ، فخط خودت دَبیی، اون دی بیهوش
حلا تو بگوووو چی گردی پسر؟
مگه نشیی شیر بخری پس چی گردی؟ شیر گو نخرستی!
الان دی بعد از دوساعت بیهوش دری دم

خودومه جمع وری کوردوم و بگوتوم: بشیوم شیر بخروم اما امین عمو دنه ب. وگردیوم بیام خانه
(میخاسوم بگوم چی گردی که یه دفعه یادوم کت اگه اینانی ب بگوم باور نمینن گرچه خودوم دی هنوز گیج بیوم مجبور گردیوم دروغ بگوتوم)

بگوتوم نمیدانوم چی گردی بیامیوم دری دم سروم گیج باخورد بکتوم.

اکبر آقا بگوت خا حلا الان خجیری؟
بگوتوم آها
ماهاروم بگوت خاجان حلا استراحت کن

شووکی گردی خوابوم نمیت، خدا خدا میکوردوم زود صبح گرده. صبح پایسام صبحانه رِ که باخوردوم بشیوم میدان. برسیوم عزت الله عمویی دری دم، در همیشه ای شارین، نیم اُزگل بَ، جرات نمیکوردوم درِ فشار هادیوم، بشیوم جلو در فشار هادیوم، دستوم میلرزی انگار نا نداشتوم
اون یکی دستوم دِ دی کمک هایتوم، دو دستی فشار هادام، در تکان باخورد و آرام آرام وا گردی

چوشمانمه دبستا بیوم، میترسیوم نگا کونوم، یهنی همش خواب و خیال بَ یا واقعیت! آرام آرام چوشمانمه وا کوردوم،چوشمانمه آرام آرام وا کوردوم
خواب و خیال نبه
خانه طویله همه همونجوری بَ که دیروز بَدی بییوم.
هم خانه و هم طویله سالم بَ

آرام آرام حرکت کوردوم اما پاهانوم میلرزی حقیقتِ بگوم ترس داشتوم اما کنجکاوی دی مِنِ میخواست بَکوشَ
بشیوم ایوانی سمت، میخاس بینوم ، آدومانی که دیروز بدی بیوم دی دَرِن یا نه.
ایوانی سر چن نفر گپ گپ میکوردن تا منِ بَدییِن اونی که دیروز بَدی بیوم پایسا بیامه منی طَروف،خیلی خوشحال بَ

بگوت: نگوتوم میا
بعد منِ نگاه کورد و بگوت خوش بیومی قدتی قربان.
صدام میلرزی؛ بگوتوم سلام، مزاحم نمیبوم
دستومِ بکشی منِ ببرد بالا. برسییم ایوانی سر
اون دیروزی زنک و دوتا کال جوان دیگر اوجه بنیشتی بِن، منِ که بدییِن پایسان بیامیِن جلو.
همه شان خوشحال بییِن
من هنوز بهت زده بیوم. اصلا نمیدانستوم چجور تا ایجه بیامیوم. هنوز لنگانوم بی حس بَ
همینجور فکری بیوم که کال جوان بگوووت: این دوتا منی برار هستن. اون دی مایی تاج سر منی ماهار هسته

اون دوتایی همرا دست هادام همگی بنیشتیم، قلبوم دبِ دهنوم دِ دَرا

مِن کنجکاوی ایجه کشاندی بَ، اما الان انقدر دلشوره داشتوم گو فقط میخاسوم ایجه دِ دَر شُم. اما سرنگونِ لنگانوم تکان نمیخوردِن
 همین فکرانی میان دبیوم گو همون دیروزی کال جواب ماهارشه دستشی همرا اشاره هادا که یعنی من بگوم که ماهارش یه دفعه شور کورد و سکوتِ بشکست: نه نمیخا تو بگی اون دفه یادت نی بگوتی همه چیز خُراب کوردی! گرمِک تو بَگو

اون یکین شروع کورد و بگوت:منی نام گرمِک هسته این براروم چپاک و اون یکی دی جواک، این دی مایی ماهار صنومبر هسته، حلا تو خودتِ معرفی کن

صدام میلرزی آرام بگوتوم: سعید، منی نام سعید هسته، من نمیخاسوم بیام خانه تانی میان، یهنی ببخشید که بیامیوم، آخه ایجه خُراب بَ این طویله این اتاقان همیشه خُراب بییِن، به خدا مِن فضول نییوم اما ایجه کی درست گردی؟

گرمک بگوت: ایجه هیچ وقت خُراب نبه از اول دی درست بَ! شما نمیتانین بِینین

من بگوتوم اصلا بگو بینوم از کِی ایجه درین؟ کی اثاث بیاردین؟

گرمِک بگوت: ما همیشه ایجه دریم، «ما سه تا سوم شخص هستیم» از وقتی طالقانی گپ شروع گردی ما دی دریم. نشنوستی مایی نامَ؟؟ دونفر که میخا گپ بزنن و یکی دیگر متوجه نگردَ میگون چپاک بیامه یا گرمک یا جواک

بگوتوم آها بشنوستوم


ادامه دارد...

این داستان در کانال طالقانیها منتشر شده است.

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">