درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

۶۶ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «طالقانی مطبخ» ثبت شده است

یک گیاه و این همه اسم

پنجشنبه, ۲۸ فروردين ۱۳۹۹، ۱۰:۱۴ ق.ظ

#گیاهان_طالقان

وَچه جان مواظب باش زَردِ گُلانِ لَگه ناکِنی!

اینان یه خُجیرِ تره هَستُن، نَنه میخوا اونانی هَمرا پِلو بَپُچه

زمبالک، قمبلیک، چالو، آلاله برفی

 

یکی از اولین گیاهان کوهستانی که در همان روزهای ابتدایی تغییر فصل از زمستان به بهار، سر از خاک می گشاید و چشم روستاییان دامنه نشین را به جمال خود روشن می کند، این سبزی کوتاه قد با گلهای زرد زیباست که چون از کنار برفهای باقیمانده از زمستان، سرک می کشد، به آن آلاله برفی یا آلاله برفزی می گویند.

آری این گیاه از خانواده آلاله هاست و نام علمی آن ficaria kochii می باشد اما نامهای دیگری نیز دارد.

مثلا در همین طالقان خودمان به آن زمبالک یا زومبالیک (بالا طالقان)، قمبلیک یا قمبلکی (میان طالقان)، چالو یا چَلو (پایین طالقان) و کل یا کچل ازقی (صمغ آباد) می گویند.

در گیلان و مازندران به نامهای کولوک، ماس گول، برف لیم (یا وَرف لیم) و مگسبارک خوانده می شود.

در حالیکه در مناطق دیگر به برف نمک و مرغی هم مشهور است، شمرونی ها به آن زرد مرغک می گویند.
نام ترکی آن هم قار تره سی است.

این گیاه با آب شدن برفها در دامنه کوه و حتی زمینهای مسطح باغی، می روید و مصرف خوراکی دارد چون بسیار خوشمزه و خوش طعم است.
از آن در تهیه پلو، آش، کوکو و تره (بورانی) استفاده می شود.

در مورد خواص آن اطلاعات زیادی در دست نیست و گفته شده که خاصیت میکروب کُشی دارد اما افراط در مصرف آن مجاز نمی باشد.
همچنین گلهای اون مولد گرده با شهد متوسط است که جذابیت خوبی برای زنبورهای عسل دارد.

 

   🍃🙏  با تشکر از آقایان روزبه اجلالی، ابراهیم صابری و خانمها پروانه جوکار، رقیه صفی، مریم قادری و شهناز سلطانیان که در تهیه این مطلب مشارکت نموده اند.

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۸ فروردين ۹۹ ، ۱۰:۱۴
درجی طالقانی

انواع نان در طالقان

سه شنبه, ۵ فروردين ۱۳۹۹، ۰۸:۳۰ ق.ظ

کُولاس،   کُلانُک (یا کالنُک)،   پِنجه کَش (یا پِنجی کَش)

گاگِلی (یا گِگالی)،    بُن کلاش،   بالی نان

توتُک،   گِرت،   شیرمال،   تخمه این

اگردُک،   گُردُک،   فَتیر

تَر کُولاس،   جو کُولاس،   شیر کُولاس،   اَهرُک کُولاس

تِلی کُولاس،   پیازک کُولاس،   سون کُولاس،   زینجیفیلی

و یک نان دیگه با اینکه اصالتاً طالقانی نی، اما در طالقان به وفور یافت میبو، مشهور به تُورککُوش نان

و فقط یه طالقانی اصیل می‌دانه چه نانی هسته!

شمایی مَح‌له‌ای میان، چه نان‌های دیگه دَره؟

 

 

عکس از: بانو بهار

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۵ فروردين ۹۹ ، ۰۸:۳۰
درجی طالقانی

طرز تهیه چِندرپلو (چغندرپلو)

شنبه, ۲۸ دی ۱۳۹۸، ۰۷:۵۸ ق.ظ

سلام
قشنگه صبحتان بخیر، دی پایِستین، دیمتانه بشورین و ننه رِ کمک کنین که ایمروز ناهاری واستان، چِندرپلو داریم
(chender pelo)

طرز تهیه چندرپلو (چغندرپلو)

برای سهولت و استفاده همه ی هم میهنانِ عزیزمان، پستهای آشپزی، به زبان و لهجه ی فارسی، تقدیم می گردد.

 

 

مواد لازم:
برنج چهار پیمانه
اسفناج یک کیلو
چغندر خام سه یا چهار عدد متوسط
پیاز یک عدد
زرد چوبه و نمک به میزان لازم

دستور پخت:
ابتدا یک عدد پیاز رو نگینی خرد و سرخ می کنیم و آخر کار به اون زرد چوبه می زنیم.

بعد یک کیلو اسفناج پاک کرده و تمیز شسته شده رو خرد می کنیم و با پیاز، کمی تفت می دهیم تا آب اون کشیده بشه.
اگه این کارو نکنیم موقعی که برنج رو اضافه می کنیم، باعث شفته شدن پلو میشه.

بعد که اسفناج ها کمی تفت خورد، برنج و آب رو اضافه می کنیم.
آب برای کته معمولا یک بند انگشت بیشتر از برنجه ولی برای این غذا، آب رو کمتر از حد معمول کته ها بریزید.

بعد که آب پلو قشنگ کشیده شد، چغندر خام رو نازک برش میزنیم و لای پلو میزاریم تا این حالت رنگی رنگی پلو ایجاد بشه.
دقت کنید آب برنج کاملاً کشیده شده باشه وگرنه برنجتون قرمز میشه و شکل خوبی نخواهد داشت.

دست آخر غذا رو دم میگذارید و بعد یک ساعت، آماده است.

میتونید پلوتون رو با مرغ یا گوشت سرو کنید اما اصلش اینجوریه که فقط روش کمی روغن محلی می ریزند و با ماست یا ترشی می خورند.

نوش جونتون.

آشپز امروز ما سرکار خانم رویا ملک محمدی بودند.

 

با مطبخ طالقانی همراه باشید

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۸ دی ۹۸ ، ۰۷:۵۸
درجی طالقانی

 

سلام

امروز خدمتتون هستیم با یه غذای اصیل و سنتی البرزی که از طالقان تا روستاهای حاشیه رودخانه کرج، اونو درست می‌کنند اما نکته مهمش اینجاست که این غذای سنتی طالقانی‌ها در شب‌های چله یا همون شب یلدا بوده و اسمش «کله پلو» هست.

در قدیم، کله پاچه رو با مقداری پیاز و سیر و نمک می‌ریختند توی ظرف سفالی و اونو توی تنور می‌گذاشتند تا آروم آروم بپزه. بعد، پیاز داغ فراوان با زردچوبه و فلفل سیاه و دارچین درست کرده و بهش آبِ کله پاچه رو اضافه می‌کردند و دم می‌گذاشتند. در آخر کار هم، پلو رو در کنارِ گوشتهای کله پاچه، سِرو کرده و دورهمی می‌خوردند.

شاید برای خیلی‌ها عجیب باشه که مگه کله پاچه رو میشه با برنج خورد ولی مطمئناً اگه معذوریتی در خوردن کله پاچه ندارید، عاشق این پلو خواهید شد. طعمش شبیه یه چلوگوشت واقعیه. دیگه براتون نگم از ته‌دیگِ این غذا که بی‌نظیرترین ته‌دیگِ دنیاست به شرط اینکه در استفاده از روغن حیوانی، دست و دلباز باشید.

خوردن سیرترشی در کنار این غذا به شدت پیشنهاد می‌شه.

ضمناً می‌تونید از سبزی‌های محلی، مثل شورک هم برای داخل برنج، استفاده کنید.

نوش جان

  سرآشپز هنرمند: خانم رویا ملک محمدی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ آذر ۹۸ ، ۰۸:۲۳
درجی طالقانی

گزنه

چهارشنبه, ۲۶ تیر ۱۳۹۸، ۰۳:۲۴ ب.ظ


این گیاهی که در عکس مِینین، گَزنه نام داره

این گیاه، خواص بیشمارِ دارویی داره در درمان و پیشگیری از بیماریها

نظیر دیابت و رویش مو

همینطور اونی هَمرا یه خُجیره غذا بَپُت میبو به نام: تَره گزنه که هامون بورانی هسته

علاوه بر اینها یکی از موثرین ابزار در دست گت تران برای تربیت طالقانی وَچکان هسته که نقش بسیار مهمی در درس بُخواندن اوشان ایفا نموده است!! نیشخندزبان


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۶ تیر ۹۸ ، ۱۵:۲۴
درجی طالقانی

یک نان و حلوای اصیلِ طالقانی

چهارشنبه, ۲۱ شهریور ۱۳۹۷، ۰۸:۵۱ ق.ظ

حلوای توک و نان کولاس

    حلوای توک یک حلوای مختص به ناحیه طالقان هست که بسیار لذیذ و در عین حال مقویه.
این حلوا با خامه ترش درست میشه و به جای شربت شکر که در حلواهای معمولی از اون استفاده میشه، تو این حلوا شکر خالی به همراه شیر میریزند.
البته باید خامه و شیر از نوع گوسفندی باشه نه گاوی.


   نان کولاس هم یکی از انواع نان محلی طالقانه که بسیار خوشمزه است و برای وعده افطار و یا صبحانه مناسبه.
از خمیر مانده شده ی این نان، نان دیگری به اسم ونکلاش درست میشه که ضخیم و سفته و قبل از مصرف باید در شیر خیسانده شود.
ونکلاش یک نان مناسب برای افرادی است که برای چوپانی یا اصطلاحا چوب داری به کوه می روند.

◀️ عکس و متن: خانم پریسا


TaleghaniDarji

تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی



۲ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۱ شهریور ۹۷ ، ۰۸:۵۱
درجی طالقانی

طالقانی غذا: سنگ پَت

دوشنبه, ۲۹ مرداد ۱۳۹۷، ۱۱:۳۹ ق.ظ


غذایی دهقانی و صحرایی است که معنی آن سنگ پز می شود زیرا برای تدارک آن، چند تکه سنگ سرخ را به مرکز آتش می‌گذارند و بعد از گداختن از آتش بیرون می‌کشند و به داخل ظرف حاوی شیر تازه دوشیده شده می‌اندازند.
شیر سرد از حرارت سنگ‌ها شروع به جوشیدن می‌کند.
بعد از چند دقیقه قل زدن با آن صدای جذاب، سنگ‌ها را بیرون می‌آورند و نان‌ ضخیم و تازه‌ را به شکل تکه‌های کوچک در شیر غرق می‌کنند تا به جان نان برود.

آقای هاشمی درخصوص این خوراک اصیل طالقانی می نویسد:
''سنگ پت، خوش‌ترین خوراکی است که در چند روز گذشته و در جریان سفر گروهی‌مان به روستای #اورازان #طالقان خوردم''

شما هم اگر به طبیعت البرز رفتید و شیر تازه یافتید، از تدارک و تناول این خوراک خوش و سالم، غافل نمانید.
نوش جان


📸 عکس از: حبیب هاشمی

TaleghaniDarji

تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی

۲ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۹ مرداد ۹۷ ، ۱۱:۳۹
درجی طالقانی

لُور

پنجشنبه, ۶ ارديبهشت ۱۳۹۷، ۰۸:۵۱ ق.ظ

لُور یا لورک، پنیری است که با حرارت دادن آب‌ پنیر و انعقاد پروتئین‌های آن تولید می‌شود. برای تهیه لور به آب ‌پنیر، مایه پنیر زده و سپس آب آن را نیز خارج می‌کنند.

معمولاً اگر شیر گوسفند یا گاو، جوشانده شود، مایعی سفیدرنگ مانند پنیر به دست می‌آید که آن را لور گویند. حرارت استفاده شده باید تند باشد که آب زود جوش بیاید و ته نگیرد، و به محض جوش آمدن مقداری آب سرد در آن می‌ریزیم تا کل لور موجود در آب پنیر به دست بیاید و از بین نرود.

پنیر لور یک پنیر کم نمک و کم چربی است که به خاطر بالا بودن میزان اسیدهای آمینه ضروری درآن، از نظر ارزش تغذیه‌ای منحصر به فرد است.

لور، کم کالری بوده و چربی آن از خامه و سرشیر بسیار کمتر است، لذا می‌تواند جایگزین این محصولات شود و افرادی که از چربی پرهیزی دارند می‌توانند آن را به جای فراورده‌های چرب شیر مصرف نمایند.

لور سرشار از پروتئین و کلسیم است و به همین دلیل مصرف آن می‌تواند تا مدت‌ها شما را سیر نگه دارد. اگر پنیر لور را با میوه‌های تازه فصل ترکیب کنید، یک غذای بسیار مغذی و پرانرژی برای وعده صبحانه‌تان خواهید داشت.

پنیر لور یک پنیر ارزان است و در دسرها و شیرینی نیز استفاده می‌شود. لور حاوی مقدار زیادی مواد مغذی مانند لاکتوز، چربی و پروتئین‌های محلول در آب پنیر بوده و به دلیل حضور مقادیر قابل ملاحظه‌ای از پروتئینها، یک ماده مغذی و سهل الهضم است. همچنین وجود مقادیر زیادی از اسیدهای آمینه ترئونین، والین، لوسین، ایزولوسین و سیستئین، آن را از نظر ترکیب با آلبومین تخم مرغ قابل مقایسه می‌نماید.

طالقانیان از دیرباز به تولید و مصرف لور علاقه داشته و این محصول، یکی از اقلام مهم در سبد غذایی آنها می باشد.

متن برگرفته از دانشنامه آزاد (ویکی پدیا)
📸 عکس: مسلم گرشاسبی #کش طالقان


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ ارديبهشت ۹۷ ، ۰۸:۵۱
درجی طالقانی

انواع غذاها با کنگر

چهارشنبه, ۲۹ فروردين ۱۳۹۷، ۱۲:۱۱ ب.ظ

فصل بهار، موسم انواع سبزیهای کوهی است که با آنها می توان خوراکها و غذاهای خوشمزه و سالمی تهیه کرد.
یکی از این سبزیها، کنگر است و درباره خواص آن، قبلاً صحبت کردیم.
حال می خواهیم چند نمونه از غذاهایی که با این سبزی پر خاصیت درست می شود را معرفی کنیم.




🍲 خورشت کنگر
با سبزی خورشتی (نعناع و جعفری)، گوشت، کنگر، پیاز و ادویه و چاشنی های ترش، طبخ می شود و طعمی شبیه خورشت کرفس یا قرمه سبزی دارد.



🍲 خورشت قیمه کنگر
شبیه خورشته قیمه بادمجان است.
یعنی یک خورشت قیمه (با گوشت و لپه و پیاز و ادویه و رب گوجه فرنگی) درست کرده و در آخر، کنگرهایی که از قبل تفت داده اید را به آن اضافه می کنید.



🍛 کنگر پلو
در این پلو از والک هم استفاده می شود.
کنگرها را بعد از پاک کردن و شستن، با کمی آب بخارپز می کنند و همراه با والکهای خرد شده، لابلای برنج سفید آبکشی شده می ریزند و برای مدت یک ساعت دم می کنند.
برای خوش طعم شدن این پلو، حتماً از کره یا روغن حیوانی استفاده کنید.
همچنین می توانید به جای والک یا همراه با آن، از تره فرنگی استفاده نمایید.



🍵 آش کنگر
حبوبات آن می تواند نخود، لپه، برنج و یا بلغور گندم باشد. بعد از پختن حبوبات، کنگرهای خرد شده را همراه با کمی سبزی آش به آن اضافه می کنید. استفاده از سبزی، الزامی نیست.
در آخر، یکی از چاشنی های مورد علاقه خود را به آن می زنید. (کشک، دوغ یا سرکه)
این آش را با پیاز داغ فراوان سِرو می شود.
در بعضی شهرها به آن آب قلم و تخم مرغ هم اضافه می کنند.



🍜 سوپ کنگر
مثل سوپ شیر، با کره، سینه مرغ، پیاز، آرد گندم، شیر و کنگر درست می شود.
کنگرها باید خرد و با کره تفت داده شود و در آخر به سوپ اضافه گردد.



🍚 ماست کنگر
یک میان وعده سالم و خوشمزه است. چون ماست، طبعی سرد و کنگر، طبع گرم دارد، مُصلح آن محسوب می شود.
کنگرها را بخارپز کرده، یا به صورت خام و ریزشده در ماست بریزید و با کمی نمک، میل نمایید.



🥗 سالاد کنگر
کنگر خام یا بخارپز شده را با انواع دیگری از سبزیجات دلخواه، مخلوط کرده و با سس مورد نظر، سرو نمایید.



نوش جان، سالم باشید.


تهیه کننده: سیده مریم قادری #اورازان

گروه تولید محتوای درجی



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۹ فروردين ۹۷ ، ۱۲:۱۱
درجی طالقانی

آش در فرهنگ ایران و طالقان --- قسمت سوم

دوشنبه, ۱۶ بهمن ۱۳۹۶، ۱۱:۴۱ ق.ظ

انواع آشهای نذری، در طالقان بسیار است. مثل:

🍵 آش دندونی (نذر به سلامتی دندان درآوردن نوزاد)
🍵 آش باران یا همان چمچه گلین**
🍵 آش پشت پایِ زائر یا مسافر
🍵 آش مراسم های مذهبی مثل چهل و هشتم (آخر ماه صفر)
🍵 آش شیشه برای سلامتی زائو و نوزاد
🍵 آش سیزده بدر و همینطور شیلان کشی**
🍵 آش ویارونه برای مادر تازه باردار
🍵 آش سربازی برای سلامتی سرباز وطن
🍵 آش شفای مریض (آش امام زین العابدین)
🍵 آش سفره حضرت اباالفضل

و انواع دیگری از آشهای نذری که به نیت نذر صاحبخانه طبخ و پخش می گردد.


🔸 حال ببینیم که حکمت این آش نذری چیست؟

در روایات و توصیه های دینی آمده، برای رفع بلایا چند راه موثر وجود دارد که عبارتند از: دعا، صدقه، صله رحم، نیکی به والدین، استغفار و توسل.
نیک که در این توصیه ها بنگریم، می بینیم که در آیین و مراسم طبخ و پخش آش نذری، تمامی این راهها یا بسیاری از آنها، مستتر است.

به عنوان مثال، بانویی با اجازه بزرگ خانه، برای شفایِ فرزند بیمارش، آشی نذر می کند.
او از اقوام و بستگان خود دعوت می کند که در فلان روز، منزل آنها جمع شوند. (صله رحم)

سپس با کمک و همیاری یکدیگر، آش را طبخ و بین دوستان، آشنایان، فامیل، همسایه ها و نیازمندان قسمت می کنند و صدالبته قسمت بزرگ و پروپیمان آش، متعلق به والدین صاحب نذر است. (صدقه و نیکی به والدین)

در زمان طبخ، دعا و نیایش و عرض نیازی هم به درگاه خداوند خوانده می شود. مثلاً دعای توسل یا زیارت عاشورا و با نمِ اشکی، از خطاهای گذشته استغفار و به معصومین و اهل بیت نبوت توسل می جویند و نیاز و حاجت خود را از خداوند درخواست می کنند. (دعا، توسل، استغفار).

و اینگونه است که با رجوع به روایات اسلامی در می یابیم که نیاکان ما چه هوشمندانه، این رسم خوب و اثربخش را برای ما به یادگار گذاشته اند.

ان شاءالله نذرهای همگی قبول حق
و حاجات، روا به خیر باشه 🙏🏻🍃

خلاصه که هروقت نذری آش بَپُتین، مایی سهمِه دی یادا ناکُنین... یه گَته قُزان بَرسانین درجی یی بَه 😜😌😉


TaleghaniDarji
✍🏻 به قلم: سیده مریم قادری
با تشکر از همیاری استاد فرشید فلاحی و بانو میرزکی
تهیه شده در گروه تولید محتوای درجی




💡 برای خواندن بیشتر درخصوص «چمچه گلین» و «شیلان کشی» به لینکهای زیر مراجعه فرمایید:👇🏻👇🏻👇🏻

چمچه گلین                                شیلان کشی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۶ بهمن ۹۶ ، ۱۱:۴۱
درجی طالقانی