درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

جـُوز و جـُوز دار (گردوی طالقان) قسمت سوم

دوشنبه, ۱۲ مهر ۱۳۹۵، ۰۳:۱۵ ب.ظ

🔻ااز ابزار جوز جیر کردن:
المبه
الکی
المبه چوب بلند و نازکی هسته که از قلمه درخت تبریزی میگیرین.
ارتفاع این چوب به ۴ تا ۵ متر میرسه.
المبه ر در پاییز میچنن و بعد از اینکه پوستش بیگیتن و صافش کردن جای خشکی مینگنن تا سال دیگه ای ب آماده گرده.
الکی معمولا۱/۵ تا ۲ متر هسته. پیش کلان با الکی میزنن و تک کلان با المبه.

جوز جیر کن باید وارد باشه که کدام شاخی سر بشوأ که به تمام دار مسلط باشه ‌ تعادل خودش هم حفظ بو. پایین تران هم که معمولا دست چین مینون.

🔻بعد از جیر کوردن و تقسیم جوزان میرسیم به ولوزه.
ولوزه٬ جوزانی که از چشم دور بماندیه و یا جوز بزن نتانستیه جیر کنه بعدا میریزه ر میگن.
ولوزه سهم هر کسی هسته و هیچ کس ایرادی نیمیگره. پای درختی که جوزش بزی گردی باشه ولوزه آزاده.  به شرطی که در حصار باغ نباشه.  این یه رسم کلی در تمام طالقانه.

🔻بعد از جیر کوردن جوز میرسیم به جمع و جور کوردن یا اصطلاحا کورچ کوردن.
جوزانی که داری سر یا موقع جیر کوردن قاقو گردین از بقیه جوزان جدا مینیم‌، بعد آنانی که میشا با چاقو یا ضربه کوچیک سنگ سوآلمش جدا میبو ر قاقو مینیم. ما بقی ر میریزیم گونی ی میان مینگنیم سی ی ( سایه) جا تا چن روز خودش میرسه و پوستش ول میبو.  بعد آنانم قاقو مینیم.

بعد از قاقو کوردن جوزان جای افتو پهن مینیم تا خشک گرده. جایی که از باران دور باشه.  بعد که خوب خشک گردی جمعش مینن و گونی میزنن و آنموقع میشمرن بینن چند تا جوز دارن.

البته الان تمام ساختمانان شیروانی کورد هسته و بهترین و خشک ترین جا برای خشک کوردن جوز هامون شیروانی بیخ.
جوز با پوستش تا ۴ سال بلکم ویشتر دی میشا بداشتن. جوز اگه رطوبت نینه و مورچانه نزنه سالم میمانه.

🔻بهترین روش برای اینکه جوز سالم و کامل مغز کنین اینه که جوز قبلش اویی میان بنگنین به مدت ۲۴ ساعت پوستش که خیس باخورد راحت بشکست میبو و مغز راحت در میا. این روش برای جوزانی که سوزنی هسته با آب نیمگرم و تا ۳ روز.

بعد از مغز کوردن مغز باید جای خشک پهن کنین تا کاملا خشک گرده. و بهتر آنکه چوب وسطش در نیوریم.
البته اگر بتانی همان موقع که میخوای استفاده کنی همان موقع جوزِ مغز کنی، خیلی بهتره چون جوز مغز که چند روزی بمانه، خواصش کم میبو. البته این برای نگهداری طولانی مدت  کاملا درسته.  ولی وقتی میخی هر روز با صبحانه ت مغز باخوری گو نیمیبو صبح به صبح همسادتی کله ی سر بکوب بکوب کنی.😄 پس مجبوری یه کم مغز داشته باشی حداقل خوراک یک ماهته.

🔻بهترین روش روغن گیری به جهت درمان اینه که جوز درسته با پوستش رو حرارت بنگنی بعد از اینکه جوز با پوستش بپت روغن گیری کنین. این روش هم روغن بیشتری هامیدیه هم خاصیت بالاتری داره.

 کرچ آقوز (اصطلاحاً: گردوهای سوزنی) مغز کردنش بابای آدمو درمیاره.  آنقدر که مثل گردیه: هر آدُمی که سفت و خسیس باشه: اوره میگوئن کُچه جوز!

دانش کشاورزی پیشنهاد مینه اون کچه درختان اره کنین، قشنگ گلبر کنین، بدا سال بعد رخ کن، اونوقت خجیر جوزی همرا پیوند کنین تا برای همیشه از کوری بکشین به هنگام جوز مغز کُردُن خلاصی پیدا کنین.

🔻به آقایان عاشق پیشه پیشنهاد مینیم برای عشقتان یه جوز دار بنشانین و بهشان تقدیم کنین. در خیلی از خانواده های طالقانی رسمه که به وقت تولد وچشان، یا عروس بیاردن، یه جوز دار می نشانن و به نام میزنن که بسیار رسم پسندیده و خجیری هسته و همین کوچیک نکته ها هسته کو زندگی ر گرم مینه.


 ___________ پـایـان  ___________

✍تهیه کننده مطلب: سیده فاطمه میرتقی-اورازان
      به همراهی گروه تولید محتوای درجی
    

🔻کپی برداری از این متن، تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرامی درجی) مجاز است و در غیر اینصورت، کپی کننده در دنیا و آخرت، مدیون خواهد بود. 🔺


ایمسالی جوز دی جیر کرده
نیشته میشماره.... مهدی خورانی


موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۵/۰۷/۱۲
درجی طالقانی

جوز

طالقان

طالقانی گپ

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">