معرفی روستاهای طالقان: دُنبلید
دنبلید یکی از بزرگترین روستاهای طالقان است، که در فاصله 12 کیلومتری شمال غرب شهر طالقان، در مجاورت روستاهای آردکان، آرتون و حسنجون و در موقعیت جغرافیایی 36درجه و12دقیقه و37.1 ثانیه عرض جغرافیایی و 50درجه و42دقیقه و38.7ثانیه طول جغرافیایی و ارتفاع 2114 متری سطح دریا واقع شده است.
دلایل نامگذاری دنبلید بسیار است، یکی اینکه گفته اند چون از بالای کوه به شکل اردک دیده میشود و به زبان محلی، به اردک دُمبلی میگفتند، این اسم به آن اطلاق شده است.
دوم اینکه چون در زمان جنگ جهانی تنها راه ارتباطی به شمال کشور بوده، برای عبور از آن بلیط ارائه میشد، به دم بلیط معروف که بعدها دمبلیط یا دنبلید نامیده شد.
سوم اینکه انتهای ده، تپه قطع میشود، به همین دلیل به آن دم بریده یا دم برید و درنهایت دنبلید گفته اند.
از میان این سه وجه تسمیه، مورد اول، مقبولتر و به یقین نزدیکتر است.
در گذشته این روستای بزرگ، بسیار سرسبز و آباد بوده ولی به دلیل ساخت و سازهای زیاد، بیشتر باغها به خانه های مسکونی تبدیل شده واز آن همه درخت و سرسبزی، کمتر اثری باقی مانده است.
آب این روستا از چند چشمه که دورترین آنها در سفیداب و سیف بنه قرار دارند، تامین میشود اماچشمه های دیلمان و جیرباغ، درداخل ده، هم تأمین کننده ی آب اهالی هستند.
قدمت بعضی از خانه های ده، به دوره ی قاجار و قبل از آن میرسد از جمله منزل انیس خانم، خواهر دکتر حشمت، یار و همراه میرزاکوچک خان و منزل مسکونی مرحوم عبادالله عطایی که به همان صورت حفظ ونگهداری می شوند.
دنبلید هم مانند دیگر روستاهای طالقان، شهدای بزرگی را برای آبادی و آزادی ایران عزیز تقدیم کرده است .
دانشمندان بسیاری هم دراین روستا پرورش یافته اند که بی شک جزء ارزشمندترین انسانهای عرصه ی علم و دانش ایران هستند که فقط به یک نام بسنده میکنم: دکتراسماعیل ذوقی که تلاش ایشان درکشف واکسن تب مالت کسب جوایز جهانی را به خود اختصاص داده است.
شاید بتوان گفت دنبلید، خود مهد علم ودانش بوده، و جزء معدود روستاهایی است که ازقدیم، معلم پرور و دارای دبیرستان می باشد که از روستاهای دیگر، برای کسب علم به آنجا روانه می شدند.کتاب عزیز و نگار، شاهکار عاشقانه خطه طالقان توسط مرحوم الله بداشت سردشتی، که یکی از شاعران و ادیبان دنبلیدی است به شعر درآمده و به چاپ رسیده است.
اطراف روستا جاهای تفریحی و دیدنی بسیاردارد ازجمله میاندشت که بسیارسرسبزوزیباست، یاه دره، جیرباغ، بندگاه، سیف بنه، مالخانی، نفت کمر، کوگهره، منداچال و... که هرکدام زیبای و جذابیت خاص خود را دارد.
اشتغال مردم این روستا، از طریق دامداری وکشاورزیست. بیشترین محصول باغات، گردو است که اگرچه در نوع بومی ریز و پوست کلفت است اما بسیارمرغوب وخوشمزه می باشد. دیگر محصولات: سیب و شلانک محلی است که آن هم بسیار خوشمزه و خوشرنگ می باشد.
در جیرباغِ این روستا، درخت گردویی با قدمت تقریبی چهارصد سال وجود دارد که بسیارگشن و پرشاخ و برگ وزیبا و پربار است.
فامیلی های شاخص دنبلید عبارتنداز: شجاعی، رضاخانی، صمیمی، ذوقی، سردشتی، فهیمی، شرافتی، وفایی، اشتیاقی و عطایی
از قدیم الایام، اهالی، با عبور از کوههای بلندِ پشتِ روستا، به شهسوار تردد داشتند و همین فاصله که معمولاً سه یا چهار روز طی طریق، در پی داشت، باعث مبادلات بازرگانی بین طالقان و شمال ایران، به خصوص شهسوار میشد و به همین دلیل، خیلی از اهالی، برای زندگی به آن دیار رفته و ساکن شمال شدند و هنوز با دنبلید مراوده و رابطه دارند.
درقدیم این روستا مرکز تجارت بوده وهنوز هم از دیگرروستاهای منطقه تجاری تر است. اهالی، نسبت به زمینهای آبا واجدادیشان حساس بوده وراضی به فروش آنها به غریبه نیستند اما به خاطر ازدواجهای غیربومی، غریبه های زیادی به این روستا آمده و رحل اقامت افکنده اند.
دنبلید در فصلهای بهار و تابستان بسیار پرجمعیت است (براساس سال 85، جمعیت آن ۷۶۶ نفر (۲۳۲خانوار) است) اما مثل بقیه ی دهات در فصلهای سرد سال تعداد محدودی در آن ساکن هستند.
دنبلید روستایی تاریخی است و از آثار باستانی آن می توان به قبرستان تاریخی متعلق به سده های 4 و 5 (1100 سال پیش)، محوطه تاریخی مرغ استل مربوط به دوران اولیه اسلامی (1400 سال پیش)، غار کولی گردن تیخ چال (تیغ چال) (زاغه سنگی) و محوطه تاریخی خانه مالان مربوط به قرون 8 و 9 اشاره کرد.
در این مجال لازمست تا به وضعیت نابسامان جاده و کوچه های ده هم اشاره کنم. که با اینکه خانه ها و ویلاهای چندمیلیاردی در روستا ساخته شده، اما راه و جاده آن بسیارخراب و نابسامان است و برای آبادی و تعمیر، عزم همگانی میطلبد.
این دوبیتی بومی به عنوان حُسن ختام تقدیمتان می شود:
کبوتر بچه ای اور دوم از کوه
شاید از بچگی باما کند خو
ندانستم کبوتر بی وفا بو
پشتش بر ما کند رو به همان کوه
نویسنده متن: آزیتا عطایی
