ما کو وَچه بیم، نمیدانُم ماره بوگوتی بیَن یا خودمان بشنوستی بیَم کو زَرچی ایزی بدی، اوره چُر بَزن .
زرچ جاش ده تکان نمیخوره. میتانی بِشی اویی گردنُ بگیری و اوره شکار کنی.
ما دی این سرلوحه زندگیمان گردی بَه.
این دی اویی داستان کو شما ی به میگو اَم.
راوی: پدرام سوداگری
فایل صوتی این خاطره، با صدای پدرام سوداگری تقدیم به شما
_____________
زَرُچ: کبک
ایز: جای پا
چُر: ادرار
نُماشان: شب
مینی گوشی ای چراغ قوه می اَرزه به همه چی...
اما به خاطر دانشگاه که باید بَشُم اینتُرنُتی میان، چِنگ داکُنُم، مجبور گردیَم یه گوشی جدید هاگیرُم....
این خاطره زیبا با صدای آقای فرشید فلاحی تقدیم به شما
قدیمی داستانان: این داستان: عَسک بیگیتُن!
قدیم اینجور گوشی وُ دوربینُ این کاران دَنَبَه،خیلی هُنَر داشتیم ای سالی یه بار یه عکّاس میامَه همه جَم می گِردیَن یه جا مثلاَ مدرِسه ای دَم، عکاس دی دوربینی پایُه رَ زمین چال می گیت.
زناکان دی آرایش و ُ رنگَ موُ ماتیک وُ عینُک دودی وُ این قرِتی وازیانَ نُداشتُن، اِندی بیابان دِبیَن بُسوتَه کُلاسی جور بیَن، یه گَتَه چارقَد سر می کُردُن، عکاسی پیش می نیشتُن، نَفس دی نیمیکِشیَن، دُو چُشم دوربینَ نیگا می کُردُن، تا خَبَرَ مرگُش عکاس بیگیرَ.
اون دی کَلُّشَ دِمی کُرد شلوار لِنگی میان که دوربینی دیم اُزان بَ عسک می گیت.
همَه دی لُوچ دِمی کَتُن هیشکی هیچی نیمیگُوت قدیم حُجبُ جِه زیاد بَ......
نویسنده و راوی: فرشید فلاحی
فایل صوتی این متن، با صدای استاد فلاحی تقدیمتان.
چند عکس قدیمی از اهالی روستای اورازان طالقان
با تشکر از کانون فرهنگی اورازان
شمایی بَ یه خاطُره تعریف کُنُم، یکی از مَیی فامیلانی نامزدی بَ، پُسره طالقانی و عروس دی غریبه، ما دُتَرکان دور هم جمع بییم و گپ میزییم و میگوتیم: یالان عروس غریبیه، اویی خانه میشیم دهاتی بازی درنیارینا، آرام و معقول و بِقولی باکلاس باشین، مَیی آبرو نَشَ.
خلاصه بِشییم عروسی خانه و بِزن و برقصو، آخُرُش دی عروسی دستو بیگیتن بیوردین وسط و ما دترکان دی دورش دِبییم.
آهنگ تند گردی و عروس دی شاد و شنگول میرَخصی، یِهو همانطوری که عروس وسط دَبه و گویی با ما زامایی فامیلان احساس صمیمیت کُرد و داد بزنی: یالان، یک دو سه شووووووووووووووول
مارو میگوئی، چارچشم گردییم و بعد دی بزییم زیر خنده، اما آی شُول بَکشییم دبه خفه گردیم.
نگو این صغیر، زامایی همراه چند سالی دوست بیه، آن جوان نَمُرد دی کل طالقانو اوره نشان بدی بَه، کلاً با فرهنگ و رسوم علی الخصوص عروسی ئی شول بَکشیُن آشنا بَه.
نقل از: سیده مریم قادری
این متن با صدای خانم قادری تقدیم به شما (دریافت کنید)
-------
یالان = وَچان: بچه ها
شوُل: هلهله، کِل، فریاد از سر خوشی
درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۲۲.۱۱.۱۵ ۱۳:۳۹]
این یکی از خنده دارترین خاطرات صوتی درجی است که تقدیم شما می گردد.
؟Can you speak Lateghani
این متن با صدای آقای فرشید فلاحی تقدیم به شما (دریافت کنید)
پارسال بَه یا پیلار سال، نمیدونم، همکاری همرا قرار هانام متروی شریف، دِبیَم بیام کو میدان تیموری یی نزدیک بیَم، جوز وَلگ زمین پُر. دیشو دی باران بِزی بَه، مینی شصت بِزی کو الان جوزان همه جیر کتیَن.
اصلا قرار یادُم دَرش، پایی همرا ولگان تکان هامیدام، جوزی پی، کرگی چانی دولا راست میگردیَم، پونزده بیستا دی پیدا کُردم.
یهو ناغافل بِدیَم یکی بیامه منی ورَ بوگوت: آخی گُم کُردی؟
مای دهن وا گردی تعجب ده چیه گُم کُردیَم؟؟
مردک بوگوت اگر پیدا نگردی، بیا خودم توره میروشُم.
تازه منی دوزاری بَکَت یارو فکر کُردیه منی جُنس، گُم گِردیه، دِبیَم اوی بِه توضیح هادیَم کو جنس کجه دبه، جوزی پی میگردم،یه ماشین پلیس دی بیامه. یکی اون ده پیاده گردی، مای خِرِ بیگیت کو چی مینین، ماره دُل کُرد ماشینی میان.
کو چی میکردی؟ چی یی پی دبی، این مردک همرا چی خرید فروش میکُردی؟
بِدیَم ای دل غافل، الان کو مُنُ بَبُرُن اونجه کو سگ دی نمیشو.
جوزانِ جیفُم دِه دروردُم، بوگوتَم: ایمانی پی دِبیَم. یارو مُنُ نگاه کرد، بوگوت همین بگوتم پس چی.
خلاصه ده دیقه ی دبه ماره بازجویی کنه، وقتی معلوم گِردی کسیو نوکُوشتیَم، مواد دی خرید فروش نکردیَم، مُنُ ول کرد، نصف جوزان دی بیگیت.
اندی مینی کین بَسوت، انگار کو مُنُ دُزد بِزیَه. اما نمیشاست اونانی همرا گلاویز گردیَن کو. اون یکی مردک بیچاره ره بَبُردن.
این دی مای خاطره از تهرانی جوزی پی بِشیَن.
نقل خاطره از: پدرام سوداگری - حسنجون
فایل صوتی این متن، با صدای آقای پدرام سوداگری تقدیم به شما
درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۲۲.۱۱.۱۵ ۱۱:۵۷]
کرگ: مرغ گو: گاو کولی: بزغاله
وَره: بره گوسفند میش: گوسفند ماده
کَل: بز اخته نشده ورزو: گاو نر برا شخم زدن
مارچکول: مارمولک تشی: خارپشت
چَپُش: بز دوساله کشکروت، کشکریک: کلاغ زاغی
گورگودال: عقاب گل خور و کپیش: آبدزدک
قرماچغول: سوسمار بید: بید
زنگو: زنبور سیاه بزرگ با بال بنفش رنگ
گُشک: زنبور وحشی زرد رنگ
چمچه گلینک: بچه غورباقه دم دار
سیسوروت یا سیا سوروت: جیرجیرک
زَرُچ: کبک اوراز: جیرجیرک
رقصندک: آخوندک گومگس: مگس بسیار بزرگ خونخوار
شال: شغال قُلاچ: کلاغ، غراب
سیاگوش: گربه وحشی
دال: لاشخور
خَرتُسنی: سوسک سیاه
توسک
کله: کهار بز نر
تلیسه: گاو ماده ی تا بحال نزاییده
سبزقبا: پرنده با بالهای رنگی
وش: بز نر بالغ اخته نشده در سن جفت گیری
کوکرگ: مرغ کوهی با پرواز کوتاه
کلاه کفن
کارتن: عنکبوت بزرک بت پاهای باریک و کشیده
لَل: پشه ی بسیار بزرگ
غُراب: کلاغ
اوسیکا: یه پرنده که بیشتر روی آب رودخانه یا جو می پره
فایل صوتی این متن، با صدای آقای پدرام سوداگری تقدیم به شما
طالقانی عاروسی
قسمت اوُل: آشُنایی
نحوه آشنایی عاروس و زاما خیلی مهم هسته. این نحوه آشنایی میتانه خیلی نرمال و طبیعی اتفاق دُکوئه. امکان داره خیلی محیرالعقول و غیرمنتظره باشه. میتانه خیلی رمانتیک و عاشقانه یا ساده و صمیمی و بی غَل و غَش باشه.
داستان عروسی میتانه با چند تا برکر قُزان یا به قول بالا طالقانیان لبِ کَله ای سر شروع گَرده.
میتانه به حکایت دلخواه شما یا گترانتان شروع گرده.
میتانه با یه نمای میکروسکوپی از یه جنین شروع گرده. (اینو دیگه از کجاشان دروردیَن مُن نمیدانُم.)
داستان عاروسی میتانه با یه متلک شروع گرده. با اسپس بار، چشمه ای سَری او بیوردُن، اینانُ همه ره بوگوتیم ولی همه میدانیم که اصلُ داستان عاروسی با یک نگاه شروع میبو. با یک تصمیم.
طالقانیان تمامِ تابُستان و بهار و اول پاییز ره کار میکُردن. همون کاری میان، عاشق میگردین، آشنایی پیش میامه، تا زمستان این آشنایی قشنگ پخته و تبدیل به خاطرخواهی می گِردی، اومبا گت تران پا پیش هامینان.
سرده فصلان زمان عاروسی بَه، مردمی سر دی خلوت میگردی، کمتر پیش میامه کاری فصلی دُل، کسی عاروسی بگیره.
زُمُستان، یکی از کارهای معمول طالقانیان نمد مالی بَه. روز، زناکان، مالی پَشمه که تابستان برش کرده بیَن، میشوردُن، تمیز میکُردُن و دستی همراه چنگ میزیَن. شو دی رسم به شب نشینی میگیتن. زناکان یه وَر، کالِ گپ میزیَن، مرداکان دی یه وَر نمد میکوبیَن.
زیرانداز نمدی، شولا چوپانی، کلاه نمدی و غیره. این شب نشینیانی میان، جوانان، پای ثابت بیَن. زناکان دی اوشانو زیر نظر میگیتن. جوانانی ننه دی یه سری دخترکانه زیر نظر میگیتن. وقتی پسندشان میگردی، با خنده و شوخی میگوتُن: آها فلانی، چوبه پسرتی بِه زن نمیبرین. و این یعنی که ما پسرتان ده خوشمان بییامییه، دختر داریم اگر مایلین بیاین جلو.
یا کسی که پسر داشت، میگوت: فلانی ماشاءالله بزنیم به تخته، دخترخانمت هم قشنگه هم کدبانو هسته. چوبه شوهر هانمیدین. یعنی ما پسر داریم و دخترتان ده خوشمان بیامیه. اگر اجازه هادین پیش بیایم. حالا این وسط اگه جواب ننه دختر این به که «کنیز شماست»، یا جواب ننه پسر این که «شمایی غلام هسته» آن خجیره اتفاق منجر به عاروسی دَکتی بَه.
این دی در طالقان رسم بَه که تا دُتر خوب فامیلشانی میان دبه، غریبه ده دتر نیمیگیتن. کلاً تمایلی به غریبه جا دُتر دادن دی نُداشتن. اکثر وصلتها فامیلی و همشهری ئی بَه. متداول ترین روش عاروسی دی، انتخاب دُتر از میان هموازیهای وچگی و دخترخالُک و دخترعمه و عمو دُتر و دَیی دُتر بَه. این روش ازدواج، خیلی دی خوب جواب میدا. شناختها کامُل به، فرهنگها یکی، دلها نزدیک و کمتر مخالفت و سنگ اندازی و این جور مسائل پیش میامه.
یه نحوه آشنایی دی این بَه کوپسری دختری ده خوشش میامه، خلاصه ننه باباشی مخُ میزَه که مثلا بشیم فلانی خانه شب نشین. مینیشتُن کرسی پایه. همونطور که میدانین رو کرسی، لحاف بزرگی دره. خانواده میزبان یه طرف مینیشتن، خانواده میهمان دی یه طرف. پسرک اینور کرسی ده پاشه میبرد اونور کرسی، میزه میزبانی دختری پاره. اگر دتر دی این کارُ تکرار میکُرد به این معنی بَه که داستان حله بیاین پیش.
این امامزادان دی یه خوجیره وَهانه به آشنایی ون. این گناه روزان (روزهای عزاداری مذهبی) که میگردی، دترکان و پسرکان راه میکتن جوستان و میراشو تکیه ون و اینجور جاهان، اونجه دی، یه دل نه صد عاشق میگرستن. تا ماه عزا تمام گرده، اوشانی عاروسی دی سر میگیت.
همین الان دی رواج داره. دتران سعی مینن تو سفره بنگتن، تو چایی هادان و نظافت جلو بکوُن. پسران دی محکم سینه بزین و خودی نشان هادیَن که تهش به اون قشنگه اتفاق برسن.
یه روش دیگه آشنایی، سیزده بدران بَه. یه بلنده تو (تاب) دمیبَستان، دختران و پسران جوان تویی سر، به نوبه، سُوار میگردیَن. باقی جوانان، اونی که تویی سَر، سُوار بَه، شلندِ شوشی همراه میزیَن و میگوتُن بگو کی ره میخوای، اَندی میزیَن تا یکیی اسمه بیاره. تا یکی اسمه میگوت، سریع میشین خبر هامیدان گت ترانه.
گل من، پرنده ای باش و به باغِ باد بگذر
مه من، شکوفه ای باش و به دشتِ آب بنشین
گلِ باغِ آشنایی، گلِ من، کجا شکفتی
که نه سرو می شناسد
نه چمن سراغ دارد؟
با سپاس از گروه تولید محتوای درجی
این متن ارزشمند با صدای خانم قادری تقدیم به شما (دریافت کنید)
یَک چی شمایی بِه تحریف مینوم مونو خنده نکنین
یه تاکسی دل بنشتوم مردک از این داش مشتی یان بَ
آهنگ جواد یساری بنگتی بَ
لب لب لب لب تشنه آب میخواد
چشم خسته خواب میخواد
دل عاشقم فقط از تو یه جواب میخواد
این صغیر تیک کورده کلا هی میخوانست لب لب لب
یهو اندی هوس لب لبو کوردوم که نگو و نپرس.... ویار کوردوم جانان.
همه آهنگ گوش میدی ین یاد معشوقه شان میکوعون.ما دی آهنگ گوش میدیم یاد گت ننه مانی لب لبو میکوعیم.
شُش ماه آزگار بگذشت تا طالقان بشی یم و یه مشتی قایده لب لبو گیروردوم برای نیمیدانوم صد سال قبل پیشان ب َیا بلکم ویشتر
احمد شاهی دِوران
سُنگی جور گردی بَ
سعی کنین هیچوقت از این بایره آهنگان گوش ندین..... بیصحاب عاشوق مینه آدومی بابا رو در میوره
وُلااااا بُ خداااا
نویسنده: حامد نجاری، گوران
فایل صوتی این متن، با صدای پدرام سوداگری تقدیم به شما
-------
دوستان من ده بپرسین این لبلبو اصلا چی هسته؟
زرد آلوره ره کو بخوردی اونی هسته در نمینگنون.
جمع کو گردی اونه ره میجوشانن چند بار دی اوش عوض مینن تا اونی تل مزه درشو. اونه ره میگوون لبلبو.
تهران من ندیم دباشه اما ایلامی طرفین دره اوره میگوون بنک باسورک.
این دی لبلبو ی معنی.
درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۲۱.۱۱.۱۵ ۲۱:۳۸]
اگه قدیمیان مارو میگتن این دوره یی یالان خدایا دوووور کن، ما باید بگیم این دوره یی یالان خدایا دوووود کن
صغیر شش ماهش تُمان نگردیه اون سر میشو ننه شی سینه قُرت قُرت کُفتی بَ شیر میسوجه و حولیب کین شره کین شره میا اینور تبلت دست میره و ایمیل چک مینه.
تا چند سال پیشان که مایی ریش و سبیل تازه درومی بَ میهمانی که میگردی، عمو و دایی مارو مینشاندند زانویی سر و بعد از عوارضی بیگیتون در قالب ماچ و گاز و لیس و لیش خلاصه ماییب ده دقیقه قص تحریف میکوردون.
حالا مثلا قصه ارباب حلقه ها و چیمیدانوم اسپایدر من و این چیان نبه گوووو. خیلی عَنایت میکُردُن قصه آقاخان چاروادار و سگش ببری یا مَثَل خاطرات توهمی تحریف میکُردُن و دقیقا ما دی عین یک غوله وره با دهن باز و چُشمانی گٍو یی جور وُرق بزیه محو و مسحور میگِردی یِ یم.صد رحمت و درود به شکارچیانی داستانان.یک نمونه شماییب تحریف مینوم که اگه خواستید شما دی یالانتانیب تحریف کنین.
البته در دوران بارداری.
چون این دوره یی یالان که بپرستون این دنیا و نزول اجلال کوردون همه ریالیست هستند و این قصه هان رو نه باور مینون و نه سرشان در میشو.
حالا مایی قصه چی بَ؟
مایی دایی یا عمو مینشانست زانویی سر و قصه طالقان بشی ین در زمستانی سخت رو تحریف میکورد
که یک روز خِو دً راست گردی یم و هوس کوردوم بشوم طالقان گت ننه یی ور.آقا ننه رو دی هیچی نگُتُم که دروم میشوم.( آموزش استقلال)
بشی یم و منگلان همینکه ماشین د پیاد گردی یم بدی یم سه مُتر ورف دَرً.
دوتای این سقف خانه.
حالا ما دی سقف رو نگاه مینیم که یا خدااا.
مگه میبو؟
باوُر میکوردیم چون دوست داشتیم باوُر کنیم.آدومی فی حد نفسه یک حس دارهَ که میخوا چیانی رو باور کنه که غیر طبیعیه.ماوراالطبیعیه.
راه کتیم ورفی دل بشی یِ یم سمت گوران.ورف شروع کورد ببارستون و هوا دی تاریک گردی بَ و ما دی تنها راهی پی هیچ کس دنبه.
ورفان مایی پایی بیخ خرت خرت صدا میکورد یهو صدا بیومی اون بوته پرسانی پشت یَک چی بدی یم منو نگاه دره دوتا قُرمُزه چوشم.بِدی یم گرگ دره یه خُرسی قایده.آفتاب دی بشی بَ و تاریک گردی بَ.بتوم خدایا چه نُم.اگه درشوم که منو میدراغانه.اگه نشوم گو باز مایی اشهد بخوانستیه یه.بتوم تنها راه اینه که بشوم ورفی میان یَک تُنل بزنم.هیچی خلاصه سریع ورفانو سوراخ کوردومو موشی جور بشی یم ورفی میان اون بیصحابه گرگی اعصاب دی خورد گردی بَ و اویی دوماق بسوت هی زوزه میکشی (آموزش سو رعال)
تونل بزی یم و بشی یم و بشی یم و کله مو ورفی دل جرروردوم بدی یم تعاونی پیش دروم.صدای سگان دی درومی و گرگ جرهت نیمیکورد بیا دهی میان
خلاصه تُنل د درومی یم و دِ بدو ننه لعیایی خانه.(آموزش حس غلط کردم)
ننه گو منو بدی شروع کورد مونی همرا دهوا که چبه بی اجازه خانه د درشی یِ ی.ولی بعدش مونی دیمانه ماچ کورد.اورو نگتوم که منو گرگ دمالا کوردیه.ننه بگت نهار باخوردی رو؟
من دی خجالت بکشی یم و بتوم آها ننه.باخوردوم.ننه بگُت بشو کرسی بیخ گرم دکو تا مُن بشوم گِوانی شیران و بدوشوم و وَگردوم.من دی دلشی یم کرسی بیخ و بتوم خا.( آموزش ادب)حالا من دی گسنه.یواشکی بشی یم پستویی میان بدی یم سه تا مرغانه رپی سر کتی و اونانو ویگیتوم و درنگتوم کُلاهمی میان و کلاه رو سر کوردوم تا ننه نِینه بعدش اون کنار دی یه قالب کَرَه دی بَ و اورو دی ویگیتوم که بشوم اویی همرا یه مرغانه بپچوم باخوروم همین موقع ننه یهو بیومی مون دی سریع بشی یم کرسی بیخ و کره رو دی لنگه پی یی میان قایم کوردوم.ننه یه لیوان شیر بیورد و باخوردوم و شروع کورد گپ بزی ین یهو ننه گفت پسر.بتوم ها؟؟ بگُت این چیه بویه تی یِ ی لنگه پی د در میا؟؟ خطا کوردی؟؟بتوم نه ننه.هیچی نیه.ننه بفهمست یک چی قایم کوردی یمه.کرسی بیخ که داغ بَ کره عِو گردی بَ.ننه لحاف رو پس بزی و بدی عوووووهاااا همه کره هان عِو گردیه و گند و کثافت همه لک و لا بیتیه.شروع کورد دهوا کوردون که آخه یتیم غول.مگه کره رو مینگنون کرسی یی بیخ؟
عصبانی گردی و یکی بزی مونی کله یی میان و یهو اون سه تا مرغانه دی بشکی و از سر و کله م مرغانه جیرومی و ننه دی تا مایی قیافه رو بدی خنده ش درومی.القصه بشی یم خودمو بشوردوم و ننه بگت چب دورو بگتی؟؟؟ خب میگتی منو گسنه یه یاد گیتوم که همیشاک راستشو بگم و تا نگم منو گسنه یه که مونی پیش غذا نیمینگنون.ننه سفره پهن کورد و غذا بیورد و دلانا باخوردوم.
این مایی دورانی قصه گت تر گردی یم مثنوی میان داستان مردی رو بخوانستوم که سبیلانش رو چرب میکورد که مثل کباب باخوردوم و همیشه گسنه میمانست.یالش بیومی اورو لو بدا و همه بفهمستون و اورو غذا بدان و سیر گردی و این داستان خواستن بود.
تا نخواهی و نخوانی خدای را انتظار کُفت کاری رو دی نکن که تی ی ی پیش بنگنون.
نویسنده: حامد نجاری، گوران
درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۲۰.۱۱.۱۵ ۱۹:۵۸]
