چند خاطره صوتی به روایت آقایان طالقانی

خاطره اول: طالقانی جُن بِزی جوز دار، به روایت رضا بریری

دریافت کنید

خاطره دوم: زناکانی ورزش کردن، به روایت رضا بریری

دریافت کنید

خاطره سوم: جوز و المبه، به روایت بختیار قاضی 

دریافت کنید

خاطره چهارم: سیم و بیصحب دودکش و سرنگون بخت، به روایت پدرام سوداگری

دریافت کنید

خاطُرَه

خاطُرَه خجیر چی هَسته گاهی آدُم یادُش میا بُرمَه مینه گاهی می خندَه همُتان خاطره دارین.....

مُنا یه طالقانی وچّاک  با هم دانُشگا دِبیم گِزینانی هسته   همُش دی صندلیان ُ مان همدیگری لَب دَبَ فقط دی هِر هِر می خندیم. مای کُلاس دوسه رقم دی زُناکان دبیَن یه سری خُجیر بیَن میگوتُن می خندی اَن جزوه هایم گیتُن یا مارَ شوکولاتی خوراکیی ها می دان یه سِری آدُم وا نُشو مای ده متری دَ فُرار می کُردُن سیا چادُر دی همُش تا دُماغانی پیش.....

یه استاد داشتیم زُن بَ خجیر زُن درسمان دی ایینِ نگارُش و فَنِ نویسندگی بَ خا تعریف از خود نباشَه مُن بلد بیَم اُستاد بگوت یه خاطُرَه بنویسین راست گِردین بیان اینجا بقیه ی روبرو بُخوانین تا اینَ بگوت زُناکانی دیمی رنگ بَپُرُست

بگوتُن نه استاد ما خُجالَت می کشیم نیمیبو استاد بُگوت مُرغ یِه پا دارَه باید بیان این جَه بُخوانین....

مُنَ بگوت آقای فلاحی تُو ننویس فقط بیا اینجه مینی جا بُمان اینانَ ساکت کُن مُن الان میام بَش این زُناکان شُروع کُردُن هی سوال بُپُرسین مُن دی بُگوتُم هرکی شوکولات و چایی هادایَ مُنَ جواب هایم دیم بقیه رَ نه ساکُت گردین

استاد بیامهَ زُناکان اُطاعت نُکردُن بُشون بُخوانن مینی رفیق بشَه شروع کُرد بخواندُن خاطُرَه چی بَ

گیلاسک بُخوردُن مَردمی با غانی میان... این وچّه می خواند تمام کلاس منفجر گِردی استاد خنده دَ سیاه گردی بَ

هیچی زُناکانی نُمره  کم گردی....َ

نویسنده و راوی: فرشید فلاحی

فایل صوتی این متن، تقدیم به شما

دریافت کنید

درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۲۶.۱۱.۱۵ ۲۱:۴۷]

صورتی رِنگان

خاطُره ی مایی قشنگه طالقان

وَچه بیَم بِشیبیِیم طالقان. آن زمان مایی ده، برق نُداشت، بهداشت نُداشت، بیصحاب جاده درست و حسابی نُداشت. اندی فقط او داشت و صفا.

ما دی خانه نُداشتیم. آقامی عموپُسر، یه گته خانه داشت، یه اتاقشه مایی بِ کُرایه هادا بَه، خانه جیر مَحله دَبَه اما دِه اِچین ساک و بی هوار بَه، جواَر محله دِ ماشین میومی، ای هر صد سال یه بار، ما جیر مَحله دِ صداشو میشنُستیم.

خدا بیامرزه مایی صابخانه رِه، جاریه عَمزُن نام داشت، هروقت صدای ماشین میومی، مارو میگوت: یالان پایستین بِشین سِرِنجو، گُرگُر ماشین میا، بِینین رحمت خال قُلیتان نیومیه. 

خلاصه یه بار مینی آقا دَبه میومی ده. آن زمان ما یه خُجیره پژو بَخری بییم، هنوز 405 و این ژاپنی چشمانِ ماشینان نیومی بَه. از این ال و جی الآن بَه. کرجی فرمانداری ماشین بَه. رنگش دی سبز کاهویی متالیک، خیلی قشنگ به، همه او دِه تعریف میکُردُن. اما تا مایی ماشین، قلعه ای سر دِ هویدا گِردی، یکی از دِهی دُترکان مُنُ بَگوت: ای بابا، اینه شمایی ماشینه؟ اصلُن دی قشنگ نی، چِبَه صورتی رنگانشو نَخرییِین؟!!!

نویسنده و راوی: سیده مریم قادری

این متن با صدای خانم قادری تقدیم به شما (دریافت کنید)

قسمتی از افعال طالقانی

بُشاندُن: ریختن آب
بودوتُن: دوختن
بُداشتُن: نگه داشتن
بوسوتُن: سوختن
بِنجتُن: خرد کردن
بوخودردن: خوردن
بینیشتُن: نشستن
بشییُن: رفتن
بیامییُن: آمدن
بوسُتُن: پاره شدن
بُتُّزاندن: تاختن
بشو: امر ب رفتن
بوخوس: امر ب خوابیدن
بَپُچ: امر ب پختن
بیامییَم: آمدم
بروتُن: فروختن
بَچُّرُست: چریدن
بُناشو: به زیر برو
بناشییَن: زیر گرفتن
بزاستن: زائیدن
بُناگیت: به زیر گرفت
بوچِّوْٓست: مکیدن
بُسبُت: اونقدر مکید که خشک شد
بوگوتن: گفتن
بُمردن: مردن
بیامین: آمدن
بَکَتن: افتادن
بفهمستن: فهمیدن
بوشقالوستن: له کردن
بپوسین: پوسین
بِنگَتن: انداختن
بَکُشییَن: کشیدن
بوشکوستن: شکستن
بینویشتن: نوشتن
بُچُّزاندن: چزاندن
بمالستن: مالش دادن
بوکوتاندن: کوبیدن
بوتورّییَن: ریختن
بوغورییَّن: ریختن و آوار شدن
بکاشتن: کاشتن گیاهان.
به لاتن: گنداندن میوه .حرام کردن میوه ها
بجورین: جستجو کردن
بوجوتن: یافتن
بنشاندن:به زمین نشاندن یا درخت کاشتن
بگانندن: گنداندن
بسلفاندن: ترستاندن
بودوشتن: دوشیدن
بر کردن: جرات داشتن

این متن با صدای آقای سعید محمودان تقدیم به شما (دریافت کنید)

درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۲۶.۱۱.۱۵ ۲۱:۱۵]

داستان راه بِشی یَن و بنشتُن

راه رفتن در طالقان انواع و اقسام حالت داره که برای انسان و حیوان متفاوته و بعضی ها هم مشترکه.

علاوه بر اون، راه رفتن بسته به احوال آدُم دی داره، مثلاً راه رفتن تو حالت:  قهر، خوشحالی، ناراحتی، کار و بیکاری، راه رفتن برای تفکر، راه رفتن از سر بی خوابی، اینم یه نوع دسته بندی.

البته باز میشه بهش اضافه کرد. مثلاً کسی ،کسی رو خیلی وقته ندیده، داره میره ببینتش (پراگیت)، یا کسی که میل به رفتن نداره (لَس لَس). با عجله و عدم عجله.
راه کَتون یعنی راه افتادن.
دویدن تو طالقان نداریم به جاش میگن: تاخت کوردون، بُتازوندن، وشت بزین، جَست بزین
شصتک بزی و راه میشو: یعنی خوشحاله.
دبه میشه راهی میان بز رقص میکرد.
کین خوزک کین خوزک (خزیدن روی باسن)

کین شره (رو باسن رفتن)

کین کرش (خودش رو روی باسن کشیدن)

کُل کلی یعنی کسی که پاش سالم نیست،

ور ورا یا یه ور یه ور معنیش اینه که کسی پشت کرده به آشناها که نبیننش
توک پا (آهسته و رو انگشتی راه رفتن)
چران چران بشین

لنگان بشین
واز واز راه بشین
بچه ای که تو شلوارش خرابکاری میکنه یه اسم داره
یا کسی که چورش دره دی اوره حالی نی چتو میشو برسه دستشویی
بپر و بوزک
لُک دو: بین تند رفتن و راه رفتم: ایچین ماراتن
غلطت بزین
مَلَق بزین
هاله بزین
فُرار همون فرار کردن هست
سر سوم بشین یعنی بتاخت رفتن با عجله
تیش داشتن یعنی عجله داشتن
لی لی
البته نشستن هم حالت ها داره
مثلا چوک سر و ....
البته کسی که با کسی قهره تو راه رفتن تو برخورد یه اصطلاح داره یخورده بده
کین تُوُ
واز بزی یعنی یهو شتاب دویدن گرفت
به دو قسمت تقسیم میشه: راه رفتن انسان   و   راه رفتن حیوان

 

 

و انواع نشستن:

نشستن جزو حالت سکون راه رفتن هست
مثل ایست، پا سر، چوک سر، لَم هادا، باخوت، یه پایی سر بیَستا، کولی سر
کولی هادین یعنی سواری دادن
گورده ای سر، گورده به پشت میگن
نهیب برای بلند شدن اخر مهمانی مثلا مردک زنک را میگو زنک پایست بشیم خانه باخوسیم شما رِ چندی حرف دره


این متن با صدای آقای فرشید فلاحی تقدیم به شما دریافت کنید
 

طالقانیانی خُجیره غذاهان

انواع آش شامل: بلغور آش، کَشک آش، دو آش (دوکَجیز)، کلم آش، کنگر آش، وَچانی دندان کشان آش (آش دندونی)، تِلی آش (تِلیارد): یه جور ماش بَ آردش میکردن با آردش آش درست می کردن، جَرَند آش مخصوص پراچان： جرند یک نوع سبزی تلخه، تُرش آش (آش زرشک یا سُج-قره قوروت آش یا آش آلوچه)، آش کدو حلوایی، صورتی آش (آش لبو چغندر)

انواع سبزی پلو شامل: آتُک پلُو  (والک پلو)، شوُرُک پُلِو، سیابُن پلو (سیابن نوعی سبزی کوهی)، سبزی باغی پلو

غذاهای تریدی: آبگوشت، تاس کباب، خوراک، کَلّه پاچَه، اوُ پیاز (پیاز اِوُ یا اشکنه)، کشک او (کاله جوش)، یخنی (شبیه آبگوشت اما میانش حبوبات دِنی)، شیر تریت، شیرپَت، گورماست (شیر و ماست و نون)، آبه دوغ، حرش (آقوز گاو تازه بزاست)

پلوها: آلبالوپِلو، لوبیا پِلو، کلم پِلو، اَرشته (رشته خالی) و رشته پِلو، بلغور پِلو، کله پلو (کله پاچه رو میریزن تو برنج بار میزارن)، اُجاره (هویج) پِلو، لَخ و لوخ پلو (پلویی که توش همه چی میریزن مثل کلم و هویج و اسفناج)، مَرجو (عدس) پِلو، قورمُزه پِلو (لوبیا پلو یا استامبولی پلو)، سیب زمینى پلو با ماستى همراه.       

غذاهای نونی: پنیربیج، بَپُته تَرَه، گزنه تره، ترشه تره، سیب زمینی برشته یا همون سیب زینی حلوا (سیب زمینی پیاز داغ، دوپیازه)، کوکو  کدوحلوایی، کوکو گزنه، کوکو وارنگو (کوکوی گل ریواس)، قورمه با تخم مرغ، زیره با تخم مرغ، کچور (کشمش سرخ کرده با تخم مرغ، یتیمچَه، زیراجوش (زیره و تخم مرغ و عسل)، تراقلیه (پیاز سرخ میکُردُن میانُش تخم مرغ میزیَن، میخوردُن)، سیب زمینی پخته با تخم مرغ آب پز با شورِ پنیر قاطی میکُردُون با گوشکوب میکوبین میخوردُن       

پلوخورشتها: جوزه خوروش (سیا خوروش، فسنجان)، لوبیا خورشت، ریواس خورشت، کمانگوشت خورشت (کمانگوش قلیه)، مرجو خورشت، کلم خورشت، کَنگر خورشت، قلیه (کوبیده آبگوشت و پیاز داغ میکنن، آب میریزن میشه خورشت)   

   

سایر خوراکها: شیر برنج، حلیم، آروشه یا آرشو (تخم مرغ آرد روغن عسل)، بوربنی (سیب زمینی زیر آتش)، توک حلوا (بجای روغن یا کره، خامه فراوان میریزن)

طالقانیانی کباب: گوسفنده درسته خورد میکردن، دمیکردن پوستشی میان، تنور میان هامینان با دمبش پوستشی میان میپت

لازم به ذکر است که خوراک طالقانیان، به غذاهای ذکر شده محدود نمی گردد و این خوراکها، تنها بخشی از غذاهای متنوع و خوشمزه دیار طالقان است.

فایل صوتی این متن، با صدای استاد فرشید فلاحی تقدیمتان

دریافت کنید

اصطلاحات خانه ها و معماری طالقانی

بنوره،   سنگ چین،   دیفال،   ستون،   تیربند،   نکاس،   درجی،   ناچولوک،   اندود،   گل کار،   ایوان درست کردن،   هیزم دان،   تنورستان،

لکومبر

پستو،   پسینه،   طاقچه،   لتازه،   گوربا راه،   دروازه،   کولون،   زنانه کوبه،   مردانه کوبه.

صوتهای زیر را دریافت کنید:

دریافت صوت اول                دریافت صوت دوم                 دریافت صوت سوم

عکسهایی از خانه های روستایی و معماری قدیمی طالقان

محل قرار طالقانی عُشاق

عشق

کوله ی نزدیکی یه مزرعه دره اوره میگوون رَزان
کو عشاق میشُن اونجه، خودشانی به دل خوش میبُن.
حلا یک اورازانی میخوا خودشانی رَزانه مای به معرفی کنه.

صوت اول (حسین دَره)   و    صوت دوم (هَندِوَر)   تقدیم به شما (دریافت کنید)

پاییز

باز هم پاییز بیومی و مُنو یاد دکت کو هیچوقت تی ئی همرا، خش خش کُنان بَـلگی سَر، قدم نِیزیَم...

یادُمه همین وقتان بَ

بَلگان، چانی نقل کو عاروسی سر دمیریجون، مینی سر میریت

دیر کُرده دی یِی،  

سنگ سرد بَ  

دستام یخ بزی،

نفسُم دی نگرانی دَ در نمیومی

اولین قرار و بی قراری و این همه تأخیر!
آن هم از آن عزیزی کو میشو تا نگار پیچکی سُفته دیوار گَرده...

غُرابان جوزداری سر، مینی همرا، چشم به راه بیَن

اَفتو پیچی سر دِ غروب میکُرد که توره باد بیومی اسپیداری بیخ گوش،
وز وزان بگوت:

نیمیا... دیشو خالُک دخترشو اویی بِ شیرینی باخوردین

دهانم تلخ گِردی،   

غرابان فریاد کُردُن،

درختان مینی کله ای دور، رقصشان بیگیت

اَمبا دیه سردُم نَبَه،

مینی چشمه چشمُ قُل قُل میزه،

راهی که تو ره مینی ب نیورد، تار میبی و غرابان خاموش گردی بیَن...

دلنوشته دخترک طالقانی
از قلم: سیده مریم قادری، #اورازان
تقدیم به سعیده عزیزم

دریافت فایل صوتی

سِنگ و کار بُردُش

ما هنوز که هنوزه سنگی همراه کله میزِنیم  چایی بَ
خودمانی چینه چینی، دیفال چینی
قدیما کیش تفنگی همراه چوچوک میزیم
سنگی همراه هفت سنگ و یقول دوقل وازی میکوردیم 

سنگ ومیگیتیم هامینایم خورجینین حاله ای میان تراز گرده نکِوَ  .
یُرد میساتیم سنگی همراه
اَر دیچی یَن
مرز دُرس کُردُنی به از سنگ استفاده میگردی
سامان هانان....   
قدیمان جوزَ باسنگ  اسیاب میکردن برا فسنجان، سنگ دسته همرا.
رود خانه ای میان دی سد میبستیم تابستانان بُتانیم شنا کنیم
سنگو مینگتیم دلمه ای سر وا نشو
پنیریی سر دی هامینایم هوا دل نشو
جوز و بادام و شیلانکی هسته دی سنگی  همراه میشکوستِیم
ملاوازی میکردیم هر نفر ده تا ای یادُش بخیر
قبرُستانی بَ هم   کاربرد داشت
سنگ هامینان قبلمه ایی سر بخارش در نوشو.
سنگی همراه مالان ومیگرداندیم
رب کو میپچین اونی میان چندتا کوچیک سنگ مینگَتون پولوق پولوق نکنه.
آقا جان آقایی کیتری دی سنگی بیخ دبه کُرکمری  رو برو. (کُرکَمَر نام مکانی در ارتفاعات روستای حسنجون)
سنگی کار بردن یکی این بو  کو بوکوبی سره خوری پسرکانی کله ای میان.
سنگ اهرُکی بَه خیلی کاربرد داشت.
کیسه رَ کوله پشتی می کُردُن بیخُش طُنافَ سنگی همرا بَند میاردُن.
دروازه ای مرزو سنگی همراه مشخص میکردُن واسه فوتبال جوانکان که ملوم نبه کی گل میگردی.
با سنگ قَلَت تو بازی میکردیم،
درجی چاهار گوشَه سنگ هامینایم باد مشمارَ نبُرَ،.
بهترین سنگان آنانین کو آدوم میخره مینگنه نومزدشی انگشتری میان .
بَندِ گاه درست مینُن با سی نو چاه ابتنی بَه.
اسبس باری میان دی خَیلی به کار میامه
مینگتیم کشکی پی بار میزان گرده.
ماشینی چرخ بیخ بنان. هرچند اون موقان خیلی ماشین دِنیبَ.
روخانه ای رد شدن زیر پامان سنگ هامینایم رد میگردِیم.اونو میگوتیم سنگِ واز
تُرازویی سِنگ دی دبَ.
سنگ لَحد،.
البته سنگ نمکً هم هسته
کارد تیز کردونی بَ
آسیو سنگ دی دبَ اکثر خانانی میان
سیا سنگ قُرمزَ سنگ سُو سنگ
سنگَ پا ،ایضا داس و گیل داس. کحَل سنگ،سنگ دَستَه،
کتری درنداشت سنگ هامینایم،
سنگِ لوکی سر هامینان باد نبره
بازی هَلن گیلیس سنگ میخواست،همان لی لی وازی بَ البته منی عمه خانم فاطُمه جان میگو بالیلی فرق داره این 6خانه داشت به صورت مستطیل،
بامبروسنگ دی دبَ گلی پشتبامانی سر.
سیر بوکوبستنی بَ از سنگ استفاده میگردی.
نُمازی مهرم صحرا سنگ ویمیگیتن (چندی دی مایی وچان نُماز خان بیَن)
دیزی سنگی. دی داریم
بعضیان شیطنت میکردن سنگ هامینان ورف گوله وسط، یاروی پیشانیه نشانه میگیتن. خدارحم میکُرد، من دی یادُمه  مدرسه ای میان یکی این کارو کرد نزدیک به چشم وچه کور گرده.
سنگ چخماق دی دبه اونیی همرا تش درست میکردُن.
رِنگرَزان سنگی همرا می موتاندُند الان میگن شمعِ شور.
بعضی گُرده سنگانَ دری پشت هامینایم در واز نگُرده،
سنگی همراه سرسنگ بن سنگ بازی میکردیم انگشتان دی سنگی همرا داغان میکردن اسمش هانابن سر سنگ بن سنگ دو طرف ده لُه میکرد لامسب تا سو ماه سیا به.اووووووف. درد داشت دُل غَش می کُرد. ما دی خیلی خُل بیم . اَخه این دی گردی وازی؟
یه قل دو قل سنگ. سنگی بیخ قایُم می کُردُن
سنگی همراه جوز بادام مشکُتیم،
گلاب ب روتان، سنگ مستراب دی جزو سنگانَ.
قبری سنگ دی بوگِیم حَلا که همرو بوگوتیم. دور از جان اینجایی وچان .
سنگی دیم می نُوشتُن خط میخی
یادش بخیر اورازانی قبرستان سنگ میخی دبَ
هرکیو بگوتوم منو مسخره کورد
تا بیامین بکندن و ببردون
البَت شمایی بَ بوگوُم سنگ قبر عربی دی دبه اونان دی بَکَند گردی.
طالقانین خط میخی هم مینبشتون قرمز رنگ بَ سنگانُش.
سنگانه پنیر خیکانی بیخ آرد کیسانی بیخ هامینان نَم وِنیگیرَه،
دیشی دیم دی هامینان تکان نوخوره البت الانا. اون موقعان ازین قرتی بازیان دِنی بَ
سنگی همراه دی کله میزیم تش میکردیم فکر کُنم اینو بگوتی بیَم. نی!؟
گربا راه دی یه سنگ داشت دبین گوش خورد کنن اونُ هامینان
ی یه سنگ دی دبَ تنوری سر مینگنن
اسمش لانه بَ.
سنگ با خود میبردن کینی بیخ هامینان
قدیمان سنگ داغ میکوردون هامینان پارچه ایی میان میذاشتون جایی که درد میکورد،
سرد جا دی میخوتن این کار ر میکردن.
مُنی عَمّنی وچان خیلی باکُلاس بیَن ، اون قدیمان دی  آجر هامینان بخاری ای سَر.
اون موقعان سنگ داغ مینگَتُن بادیه شیری میان شیرجوش میگوتون اونِ.
 اینی دی بوگیم بعد از سینو ( شنا کردن) سنگی سر میخوتُن گرم گَردُن،.
این دی امروزی روایت
خجیره علامت به همِتان
ممنونم از بهناز محمودان عزیز
ممنون از همه گردآورندگان در گروه تولید محتوای درجی

این متن با صدای آقای فرشید فلاحی تقدیم به شما   دریافت کنید

دریافت فایل با فرمت mp3