درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

۶۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «طبیعت البرز» ثبت شده است

یک گیاه و این همه اسم

پنجشنبه, ۲۸ فروردين ۱۳۹۹، ۱۰:۱۴ ق.ظ

#گیاهان_طالقان

وَچه جان مواظب باش زَردِ گُلانِ لَگه ناکِنی!

اینان یه خُجیرِ تره هَستُن، نَنه میخوا اونانی هَمرا پِلو بَپُچه

زمبالک، قمبلیک، چالو، آلاله برفی

 

یکی از اولین گیاهان کوهستانی که در همان روزهای ابتدایی تغییر فصل از زمستان به بهار، سر از خاک می گشاید و چشم روستاییان دامنه نشین را به جمال خود روشن می کند، این سبزی کوتاه قد با گلهای زرد زیباست که چون از کنار برفهای باقیمانده از زمستان، سرک می کشد، به آن آلاله برفی یا آلاله برفزی می گویند.

آری این گیاه از خانواده آلاله هاست و نام علمی آن ficaria kochii می باشد اما نامهای دیگری نیز دارد.

مثلا در همین طالقان خودمان به آن زمبالک یا زومبالیک (بالا طالقان)، قمبلیک یا قمبلکی (میان طالقان)، چالو یا چَلو (پایین طالقان) و کل یا کچل ازقی (صمغ آباد) می گویند.

در گیلان و مازندران به نامهای کولوک، ماس گول، برف لیم (یا وَرف لیم) و مگسبارک خوانده می شود.

در حالیکه در مناطق دیگر به برف نمک و مرغی هم مشهور است، شمرونی ها به آن زرد مرغک می گویند.
نام ترکی آن هم قار تره سی است.

این گیاه با آب شدن برفها در دامنه کوه و حتی زمینهای مسطح باغی، می روید و مصرف خوراکی دارد چون بسیار خوشمزه و خوش طعم است.
از آن در تهیه پلو، آش، کوکو و تره (بورانی) استفاده می شود.

در مورد خواص آن اطلاعات زیادی در دست نیست و گفته شده که خاصیت میکروب کُشی دارد اما افراط در مصرف آن مجاز نمی باشد.
همچنین گلهای اون مولد گرده با شهد متوسط است که جذابیت خوبی برای زنبورهای عسل دارد.

 

   🍃🙏  با تشکر از آقایان روزبه اجلالی، ابراهیم صابری و خانمها پروانه جوکار، رقیه صفی، مریم قادری و شهناز سلطانیان که در تهیه این مطلب مشارکت نموده اند.

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۸ فروردين ۹۹ ، ۱۰:۱۴
درجی طالقانی

گندم برشته

دوشنبه, ۲۶ اسفند ۱۳۹۸، ۰۳:۲۲ ب.ظ

 

یادُوش بخیر قِدیمان
هر ماه، یکی یِی خانه، زائو داشتُند
اینی واستان، گندم برشته دُرُست میکُردُن، میگوتُون شیرِ زائو رَ زیاد مینه

ایسه الان همه اینان آرزو گردی

 

 طرز تهیه گندم بیربیشته (گندم برشته)

امروزه زیاد می‌شنویم که گندم یا نان، قوتِ لایَموته ولی در گذشته، گندم واقعاً قوت لایموت بود و بیشتر از هفتاد درصد غذایِ مردم، از گندم به دست می‌آمد. گندمی که آردِ پختنِ انواع نان، شیرینی‌ها و کُولاس‌ها رو می‌داد و همینطور در غذاهای مرسوم، مثل آش و بلغور پلو مورد استفاده قرار می‌گرفت. برکت خداوندی، حتی در تنقلات و خوردنی‌های تفننی مردم، جایِ خودش رو پیدا کرده بود. یکی از این تنقلات خوشمزه و خاطره آفرین، گندم برشته است.

گندم برشته رو برای روزهای خاص، مثل شبهای چلّه، جشن چهارشنبه سوری و ایام عید تهیه و استفاده می‌کردند. همینطور برای زن زائو، با این استدلال که شیر مادر رو زیاد می‌کنه، گندم، برشته می‌کردند. یه کمی زمان که پیشتر اومد، خوراکی توجیبی بچه‌های مدرسه می‌شد اما اوج عزت گندم برشته، برای روزهای عید نوروز بود.

قدیما عید که می‌شد، کار بچه‌ها این بود که بِرَن دمِ درِ خونه‌ها و «هیب هیب» کُنان، از صاحبخونه گندم برشته بگیرند. گندم برشته‌ای که به قول معروف: خیلی مُزّه می‌دا.

حالا هم که دمِ عیده، می‌خواییم طرز تهیه گندم برشته رو براتون بگیم، شاید در میون این شلوغی‌هایِ آخر سال، وقتی برای درست کردنش پیدا و بچه‌های امروز رو به مزّه رویایی اون، مهمون کنید.

برای این کار به مقداری گندم کامل، یعنی گندمی که پوست کنده نشده نیاز داریم. کفتر بازا این نوع گندم رو خوب می‌شناسند چون برای کبوترهاشون از اون نوع می‌خرند.

گندم رو پاک کرده و می‌شوریم و بعد به مدت حدوداً دو روز، تو آب نمک و شیر می‌خوابونیم. می‌تونید برای خوشمزه‌تر شدن گندم، به این آب نمک و شیر، کمی زردچوبه و حتی آب پنیر اضافه کنید و بهتره که تو این دو روز، گندم رو تو یخچال نگه دارید. راستی، مقدار نمک هم به اون اندازه باشه که گندم، مزه برداره و وقتی می‌چِشی، شوریش رو نشون بده.

بعد از دو روز اونو آبکشی کرده و اجازه می‌دیم تا آب اون بره و کاملاً خشک بشه.

یه سینی روحی یا ماهیتابه برداشته و روی اجاق گاز، با شعله پایین می‌گذاریم، گندمها رو توش ریخته و تفت می‌دیم. این کار رو میشه حتی روی بخاری، چراغ والور یا آفتاب خیلی تند هم انجام داد. در مدت تفت دادن، مرتب گندمها رو هَم می‌زنیم تا خوب برشته بشَن.

حالا گندم برشته ما آماده است و میشه به رسم قدیمها، اونو با مقداری توت یا کیشمیش (ترجیحاً صمغ آبادی کیشمیش) قاطی و نوش جان کرد. بسم الله...

 

 

✍ دستور پخت و عکسها از: آقای نورالدین مهرانی

با سپاس از بانوان پروانه جوکار، زری مهرانی، آقای مهدی رضاخانی و طالقانی وچکان

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۶ اسفند ۹۸ ، ۱۵:۲۲
درجی طالقانی

خزان زرد طالقان به روایت شعر و تصویر

يكشنبه, ۱۹ آبان ۱۳۹۸، ۰۲:۲۰ ب.ظ

 

 ای مثلِ خزان زرد،کسی منتظرت نیست                   محبوبه ی شبگرد،کسی منتظرت نیست

 

 

 تنها شده در شهرِ شلوغِ تُهی از عشق                         در کوچه ی بی درد، کسی منتظرت نیست

 

 

 آواره یِ نفرینکده ی عمری و اینجا                           در قامتِ یک مرد کسی منتظرت نیست

 

 

 با شیب تنت پله عمرت به فراز است                          در پیریِ پاگَرد، کسی منتظرت نیست

 

 

 تاراج شده هم دل و هم جسم و روانت                       بازنده ی این نرد! کسی منتظرت نیست

 

 

 با رَم شدن اینهمه حیوان صفتِ رذل                          از خود شده ای طرد، کسی منتظرت نیست

 

 

 هرچند که بازار تو گرم است ولی باز                          جز یک زن دلسرد،کسی منتظرت نیست

 

 

 این ظلم زمان بود و زمین بستر آن شد                       از فاجعه برگرد،کسی منتظرت نیست

 

شعر از همشهری گرامی‌مان: بانو ارسا اجلالی

عکسها از همشهری خوش ذو‌ق‌مان: آقای ابراهیم صابری

با تشکر از استاد فرشید فلاحی مدیر گرامی وبلاگ انجمن شاعران طالقان

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ آبان ۹۸ ، ۱۴:۲۰
درجی طالقانی

آلبوم پاییزی سال 98 روستاهای طالقان

پنجشنبه, ۱۸ مهر ۱۳۹۸، ۱۱:۳۴ ق.ظ

با نوایِ شعر، گوشه‌ای از زیبایی‌های پاییز در روستاهای طالقان را با هم به نظاره می‌نشینیم. 

 

تو هم همرنگ و همدرد منی، ای باغ پاییزی

 

چو می‌پیچد میان شاخه‌هایت، هوی هوی باد

 

به گوشم از درختان های‌ های‌ گریه می‌آید

 

مرا هم گریه می‌باید، مرا هم گریه می‌شاید

شاعر: مهدی سهیلی

 

باغ بی ‌برگی

 

خنده‌اش خونیست اشک آمیز

 

جاودان بر اسب یال افشان زردش می‌چمد در آن

 

پادشاه فصل‌ها، پاییز

شاعر: مهدی اخوان ثالث

 

ای باغبان ای باغبان آمد خزان آمد خزان

 

بر شاخ و برگ از درد دل بنگر نشان بنگر نشان

 

ای باغبان هین گوش کن ناله درختان نوش کن

 

نوحه کنان از هر طرف صد بی‌زبان صد بی‌زبان

 

هرگز نباشد بی‌سبب گریان دو چشم و خشک لب

 

نبود کسی بی‌درد دل رخ زعفران رخ زعفران

 

حاصل درآمد زاغ غم در باغ و می‌کوبد قدم

 

پرسان به افسوس و ستم کو گلستان کو گلستان

شاعر: مولانا

 

شاخه با ریشه خود حس غریبی دارد

 

باغ امسال چه پاییز عجیبی دارد

 

غنچه شوقی به شکوفا شدنش نیست

 

با خبر گشته که دنیا چه فریبی دارد

شاعر: حسن میرزایی

 

 

با تشکر از دوستان طالقانی و پیج اینستاگرام حیات وحش و طبیعت طالقان

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ مهر ۹۸ ، ۱۱:۳۴
درجی طالقانی

کرم شب تاب

شنبه, ۱۹ مرداد ۱۳۹۸، ۰۹:۰۶ ق.ظ

کرم‌های شب تاب معمولاً در شب‌های فصل تابستان بیشتر دیده می‌شوند. زمانی که بعد از غروب خورشید و تاریک شدن هوا، به جستجوی سایر حشرات،کرم‌ها و حلزون‌ها می‌روند تا خود را سیر کنند.
نورافشانی شب‌تاب‌ها همیشه در طول تاریخ موجب حیرت انسان بوده است.
برخی معتقدند که انسان‌های نخستین، از  شب‌تاب‌ها برای نشانه‌گذاری مسیرها و روشنایی محل زندگی‌شان استفاده می‌کرده‌اند.
تحقیقات نشان می‌دهد که این نور زیبای فسفری، کاربردهای متنوعی برای کرم شب‌تاب دارد:
آنها از طریق تابش نور با یکدیگر صحبت و ارتباط برقرار می‌کنند.
همچنین از نوردهی به عنوان یک سیستم دفاعی برای مقابله با شکارچیانی مانند قورباغه‌ها استفاده می‌کنند.
و نیز، آنها با استفاده از این نور، از قلمرو خودشان دفاع می‌کنند.
البته جالب ترین کاربرد این نورافشانی زیبا، جلب توجه جنسِ مخالف در فصل جفت‌گیری است.
شب‌تاب‌های نر، آواز عشق‌شان را به زبان نور می‌خوانند.
شب‌تاب‌های ماده مشکل پسند هم  لابه لای شاخه های درختان می‌نشینند و گزینه‌های خود را با دقت زیر نظر می‌گیرند تا جفت مورد پسند خود را انتخاب کنند.

نورافشانی شب‌تاب یکی از نوستالژی‌هایِ کودکانِ روستایی است. در طالقان نیز، عشق به شب‌تاب در رگ و ریشه خاطرات همه آنهایی که روزگاری در نور حیرت انگیز آنها، غرق تفکر شده‌اند، باقی خواهد ماند.

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ مرداد ۹۸ ، ۰۹:۰۶
درجی طالقانی

اهلِ طالقانِ زیبایَم...

چهارشنبه, ۱۹ تیر ۱۳۹۸، ۰۱:۰۵ ب.ظ


عَکسه نشانُش هادام

بگوت: خدایی خیلی قشنگه...

با غرور، سَرمه جوعَر بیوردُم و بگوتم:

میـنی نـازنیـن دیـآره...!

 

عکس بالا از: امیر رجبی




بُلند داد میزَنُم هرکی بُدانه            که هرچی که گَرستُم بی وَهانه

خودُم هیچ و خودُم هیچ و خودُم هیچ                هَمُّوش از خاکِ پاکِ طالقانه


شعر از: استاد ناصر میرچی، از اهالی روستای میر طالقان

عکس از: خانم مهتا قاضی، از اهالی روستای حسنجون و سیدآباد طالقان

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ تیر ۹۸ ، ۱۳:۰۵
درجی طالقانی

سیزده به در بارانی

سه شنبه, ۱۳ فروردين ۱۳۹۸، ۰۸:۲۱ ق.ظ

خداجان، سِیل بیامه... ایسه وَسته... همه جا رُندُک مینَه!

 

مینی یاد دَباشه کو یه کار نُکُنُم که به قانونِ زیمین بَربُخوره!

طبیعت دِ مراقبت کنیم

 

شکوفه‌های دیارم... عکس از: محمد آقابراری، وشته طالقان

 

آها عزیزجان... تا شقایق دَرَه زیندیگی باید کُرد!

 

این سَبزه واشان، گُرَه بِزیَن داره!... عکس از: آرمین صفرزاده

 


طالقانی درجی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ فروردين ۹۸ ، ۰۸:۲۱
درجی طالقانی

حشره ای به شکل برگ

يكشنبه, ۱۱ شهریور ۱۳۹۷، ۰۹:۱۸ ق.ظ

قدرتی خدا، این ته تیکه بَرگ که میبینید، در حقیقت یک حشره هست

که خلقتش اونو کاملاً برای استتار در طبیعت مجهز کرده. #طبیعت_زیبای_طالقان_جان

عکس از آقای سهراب

 

توضیح همراه گرامی درجی درخصوص این حشره:

این حشره، شکارچی دیگر حشراته. ما اونه میگیم: عروس مَلَخ اما او رِ آخوندَک و قرآن خونَک دی میگن. این حشره با حرکات موزون و چرخشی حرکت مینه، بال دی داره و پروازَم مینه.

سید مجید سیدعلیخانی (روستای سنگبن طالقان)



۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۱ شهریور ۹۷ ، ۰۹:۱۸
درجی طالقانی

دو کلیپ زیبا از طبیعت طالقان

يكشنبه, ۲۸ مرداد ۱۳۹۷، ۰۳:۱۱ ب.ظ


کلیپ اول

نی نوازی آقای علی سلطانیان در طبیعت زیبای طالقان

دریافت کنید (دانلود)




کلیپ دوم

حیات وحش (شُکار) طالقان

فیلم از: سید امیرحسین افتخاری

دریافت کنید (دانلود)

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۸ مرداد ۹۷ ، ۱۵:۱۱
درجی طالقانی

دیریوک

دوشنبه, ۴ تیر ۱۳۹۷، ۱۱:۵۷ ق.ظ


دو عکس زیبا از مزرعه دیریوک در روستای خودکاوند طالقان

اردیبهشت 1397

عکاس: خانم مریم علوی نیا

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ تیر ۹۷ ، ۱۱:۵۷
درجی طالقانی