دَربَسته و بِومی سر واش درآ

در پست قبلی، (آش پُر جوش) از یک اصطلاح طالقانی صحبت کردیم و گفتیم که طالقانی‌های از درِ بسته خوششون نمیاد و «در بَسته» یک جور ناسزا و نفرینه.

در مورد این اصطلاح توضیحاتی از طرف عزیزانِ همراهِ درجی دریافت کردیم که به این شرح هستند:

آقای علی لطفی: ونیزی‌ها (با جنبه طنز یعنی همان اهالی روستایِ نویز طالقان) می‌گفتند: دَر نَسَه. یعنی درنبسته. یعنی به جای نفرین، دعا می‌کردند که الهی در خانه‌ات بسته نشود.

آقای مهراب عارفی: دَر دَوَست در جوستان، یک جور فاحشِ. یانی خانتانی دَر، دَوست بو. دیه بیوبشو نکنه کسی. همان بُمردنی معادل میبو. یکی دیَر دی دَره کو «ایلاهی بِومتی سر واش درآ» اینی مهنایه کو اندی زمینگیر گردی کو نتانی بومته سنگ یا گِل‌بِوم هاکنی و بِومتی سر دِ واش درآ. همینه کو اوشانی کو بمردینه، یا خانشان بی‌صاحاب کتیه اچین میبو بومانشان.

***

در آخر آرزو می‌نیم و خدا جان دِ می‌خواییم که ان‌شاءالله هیچ خانِ‌یِی در، دَبُست نگرده. خانُتان همیشاک آبدان بو. بِومِتانی سَر دی همیشاک ایزار پَهن بو. ایزارِ پَهن بو امبا خالی نبو. اونی سر نان و پنجه کَش و زنجبیلی دِچّین بو. یا قاشق قاشق کَشک و کاله، که اَفتویی میان خُشک گرده. مجمع بَلگه و لواشک، کوهی تره برای زُمُسّان یا ایزارِ ناهارِ سیزده بُدران.

آشِ پُر جوش

 

یادش بخیر، سال شصت ما خونه‌ی پسر عموم مستأجر بودیم. منم تازه رفته بودم تهران و بعد از بیست سال زندگی کردن تو طالقون، زندگی در تهران برام زیاد خوشایند نبود و همش تو حال و هوای طالقون بودم.

یه روز آش طالقونی بار کردم. عموی بزرگم، خدا رحمتش کنه، زمستونا میومد پیش بچه‌هاش. وقتی عطر سیرداغِ آش، فضای خونه رو پر کرد، خونه که میگم یه اتاق دوازده متری بود که همون چندتا وسیله خونه که داشتیم رو دور تا دور اتاق چیده بودیم. عمو خدا بیامرز، اتاقش کنار اتاق ما بود. صدا زد: «شهناز دتر... دری آش پچنی؟»

گفتم: «بله عمو جان.»

گفتند: «اینه دونسته باش، آش پر جوش، بهتر از خورشت پر گوشت. بدار قشنگ پل باخوره مزه دار ببو.»

از اون روز تا حالا هر وقت آش می‌پزم به یاد حرف عمو می‌افتم. یادش بخیر قدیما تو یک اتاق کوچیک، با کمترین وسیله‌ی خونه، هر شب، شب نشینی داشتیم. جمعه‌ها یا مهمون بودیم یا مهمون داشتیم. با یک قابلمه آش پر جوش، سفره پهن می‌کردیم دور هم، خیلی با صفا بود. زندگی‌ها الان تو خونه‌های صد تا دویست متری، دَلّادََل از وسیله و مواد خوراکی، بیشتر از دو سه نفر توش زندگی نمی‌کنند، اونم تو اتاق‌های جدا و در بسته! سال تا سالَم نه دورهمی.. نه هیچ!

 

نقل شده از: بانو شهناز سلطانیان، اهل آبادیِ دیزانِ طالقان جان

• پل خوردن: جوش خوردن و قل قل کردن.
• دَلّادَل: مالامال، لبریز، پُر.
• در بسته: یک جور ناسزا و نفرین طالقانی است. به این معنا که اهای یک خانه همگی تار و مار شده‌اند و درِ خانه‌شان بسته مانده. به این دلیل طالقانی‌ها کلاً با درهای بسته مشکل دارند و بیشتر دوست دارند تا در خانه‌ها و اتاق‌هایشان باز باشد.

کُلون

 

معادل طالقانی این وسیله چیست؟

• آقای مهراب عارفی: زِلفین
• آقای محمدرضا: اینی چُوو میبو (ایشکیل) نِوعی چُفت و رَزَه دی میبو.
• آقای شهرام صادقیان: کُولون دی میگوتُن اُمبا ویشتر چُفت و رَزَه میگن.
• چند طالقانی عزیز دیگر: کُلون، کُلان، پشت بند.
• آقای علی لطفی: اوه اوه، این دیگه چیه؟ خیلی خیلی تکنولوجیش بالاتر از دیزندان هست. حواستان باشه لو نره. وگرنه ناسا اونو برای پیشبرد مقاصد ماهواره‌اش ضبط میکنه. دریجه سرزن هم جزو اختراعات برتر طالقانه، اونو نشان بدین ولی بازم مواظب باشین تا ناسا نفهمه.

ایشون در ادامه شعری هم برای کُلون سرودند که تقدیمتان می‌شود:

این خُجیرَ قشنگِ قُلف و کیلی                     رَ بُسات شهرکی جوان نمرد «ولی»

اسمشَه بَهدِ پرس و جو و سوال                    از غضنفر کَل و جواد و جمال

بنگَت آخر کُلونِ دروازه                              طالقانی میان دَرنگَت آوازه

که یکی شهرکی، کُلونَ بسات                      مشدی اوسّا ولی، برارِ نجات

ثبت کُردُن به انگلیس و هلند                       ولی‌یی اختراعَ بَهدِ کلند

 

• ادمین: ای بمیرن این انگلیسیا و اروپایی‌های دزد

مثل شماره 54

یک ضرب المثل بالا طالقانی:

زمینِ شورکاتِ جو نَبونه          بزرگی از قبایِ نو نَبونه

معنی:

زمینی که شوره‌زاره، سرسبز و محصول دار نمیشه           بزرگی هم با لباسِ نو پوشیدن نمیشه

کنایه از اینکه، آدمی باید ذات و کارش درست باشد. صرفاً با داشتن لباس‌های گران و خانه‌ی شیک و ماشین مدل بالا نمی‌شود بزرگی و بزرگ‌منشی را به دست آورد.

معادل‌های فارسی:

تن آدمی شریف است به جان آدمیت              نه همین لباس زیباست نشانِ آدمیت

ذات (یا اصل) بد نیکو نگردد چون که بنیادش بد است

من از روییدن خار سر دیوار دانستم، که ناکس کس نمی گردد از این بالا نشینی‌ها

 

با سپاس از بانو شهناز سلطانیان و کانال طالقانی‌ها
طراحی پوستر طالقانی: گروه طالقانی درجی

بهشتی در بهشت: بهار در طالقان

طالقان  اِی طالقان  اِی طالقان           ذره ذره رفته‌ای در جانمان

بی تو مِی مستی نیارد در سری           پس بمان با ما دیارِ عاشقان

شعر از: استاد عبدالناصر میرچی

 

 

چند طنز-عکس-نوشته

شوخی با چند عکس و مقوله
صرفاً جهت لبخند :)

 

سوال فلسفی جناب خُورُوس:

میگوتُن حاجیان مکه نَشُن، عَوضُش پولِشِ هادی‌یَن فقیر آدومانِ

ایسه الآن که دو سُ ساله کرونایی واستان، مکه بِشیَن تَهطیله

فقر ریشه‌کَن گردی؟!

 

 

از یه طالقانی سوال کنی اینه چه گُلیه؟ میگو: ترکیب توره ونگ و آتُک!

خودتان نگاه کنین: اینجا و اینجا

 

 

زُن جان، رنگش متالیکه! خودُم دیشو قَشو بَکشی‌یَم تا تو سوآر می‌گِردی بَل بَزُنه

مُلتفتی هِمین سیفیده خرِ خیلیان نُدارُن!

 

 

اُنتُخابات کِیِه؟

 

 

عشق جان، حتی آمریکایی گُرباکانِ دی دیوانه کُرده

 

بیدونِ شَحــر!

خاطره خرِ باهوش و وفادار

به مناسبت روز جهانی خَر! خاطره زیر را تقدیم‌تان می‌کنیم:

آبـّام قدیما یه خر داشت، چَن سال اویی بِ کار کُردی بَ. بعد اون خرِه رِ بَروت به یه وِلیانی.

یه چند ماهی بگذشت.

یه روز گَن‌ننه‌اَم بِدی طِب‌له دِ صدا میا. میشو مِینه خرشان وَگردیه و خودُوش بِشیه طِویله‌ای میان.

آبـّا دی زیمینی سر دِ میا، سیفیده خرشانِ مِینه طِب‌له دَره.

او رِ ناز و نوازش مینه، گَپ میزنه همراش و اِو و واش هامی‌دیَش.

او رِ میگو: باهوشِ خرکُم، تی یِی وفا آدومان دِ ویشتره. با اینکه خیلی تو دِ کار بَکشی‌یَم، اما خیلی وقتان سوآرُت نمی‌گردیَم، میدانستُم خسته‌یی. تو دی محبت بِدی‌یِی و دل دَبُستای.

ایسه الان دی ولیان دِ وَگردی‌یِی طالُقان، چون خانُتی واستان دِلُت تنگ گردی بَ.

 

نقل خاطره از: مسعود محمدی نژاد، از روستایِ اورازان
عکس‌ها از: مهدی ویسانیان
شعر از: سعدیِ جان

_____________پیام بامزه‌ی یکی از دوستان____________

 یکی از همراهان درجی نوشتند:

 این خاطره رو برای گَن‌ننه‌ی خودم (مادر بزرگم) خوندم، برگشته میگه: آها... طالقانی مَک و مالان خیلی ذات‌دارُن. (یعنی باهوشن).

 بهش گفتم: ننه میدانی امروز روزِ خر هسته؟

 بگوت: چه حرفا... مگه خر دی روز داره؟ البت بعید دی نی! به شما امروزیان باشه، کُش و سُنده‌ای بِ دی روز دُرُست مینین!

خلاصه ما از خنده خودمانِ کُش بکشی‌ییم!!

 

_______________نظرات دوستان________________

بانو شهناز سلطانیان از دیزان نوشتند:

حالا ما برای زوما همون داماد مثلی داریم، اول عرض کن

این متن از وبلاگ طالقانی درجی به نشانی Darji.blog.ir گرفته شده است. جانم طالقان

_______________نظرات دوستان________________

بانو شهناز سلطانیان از دیزان نوشتند:

حالا ما برای زوما همون داماد مثلی داریم، اول عرض کن

این متن از وبلاگ طالقانی درجی به نشانی Darji.blog.ir گرفته شده است. جانم طالقان

_______________نظرات دوستان________________

بانو شهناز سلطانیان از دیزان نوشتند:

حالا ما برای زوما همون داماد مثلی داریم، اول عرض کن

این متن از وبلاگ طالقانی درجی به نشانی Darji.blog.ir گرفته شده است. جانم طالقان

مثل شماره 53

یک ضرب المثل طالقانی:

اُسبُج دِ روغُن مِی‌ره، کَک دِ مُربّا

معنی:

از شپش روغن می‌گیرد و از کَک مربّا درست می‌کند.

کنایه از آدمی که زیادی زرنگ و رِند، خسیس و مال‌دوست است و با خسّتِ و زرنگ بازی، از همه امکانات و موقعیتها استفاده می‌کند تا بهره و منفعتی ببرد و حتی یک فرصت کوچک را نیز از دست نمی‌دهد.

معادل فارسی:

از آب کره می‌گیرد.

با سپاس از کانال طالقانی‌ها
طراحی پوستر طالقانی: گروه طالقانی درجی

این متن از وبلاگ طالقانی درجی به نشانی Darji.blog.ir گرفته شده است. جانم طالقان

شعر روستا

 

می‌برم لذت من از آب و هوای روستا              کوه و دشت و چشمه و بانگ و نوای روستا

صبحدم بیدار می‌گردم من از بانگ خروس       تا کنم رو سوی درگاه خدای روستا

می‌برم لذت من از آواز چوپانش ولی               لذتی بس بیشتر از کدخدای روستا

گله می‌آید ز دشت و کوچه‌ها پر می‌شود          از صدای بع بع بزغاله‌های روستا

گاو با گوساله و بزغاله و مرغ و خروس            پرسه هر یک می‌زنند در لابلای روستا

جای بنز و پاترول و پیکان، بود اسب و الاغ      مرکب رهوار بی چون و چرای روستا

کربلایی اصغر و مش قاسم و حاجی رجب        پیر مردان غیور و باصفای روستا

دخترانش شال می‌بندند دور سر که هست        در میانش مهره ای از کهربای روستا

  می‌رسد در صبحِ باران، عطر و بوی کاهگل       از در و دیوار و بام هر سرای روستا

هست بازار طلا در روستا بی‌جلوه چون            خرمن گندم بُوَد کوه طلای روستا

در عروسی بارها دیدم که شبها همچو ماه        می‌درخشد دست داماد از حنای روستا

از زنانش درس عفت باید آموزیم هست           مایه عز و شرف، حجب و حیای روستا

  هر چه می‌گردم درون شهر می‌بینم که نیست    آن کلاه و گیوه و شال و قبای روستا

  بنده سیمرغم نمی‌خواهم ببینم هیچ وقت      خشکی و ویرانی و مرگ و فنای روستا

 

شاعر و عکاس ناشناس

زمین پاک

روز جهانی زمین پاک گرامی

 

زمینی که اگر پاک بماند

چنین سخاوتمندانه روییدنی‌های از دلِ خود را به ما پیشکش می‌کند.

عکس دوم: استاد فرشید فلاحی