مای خانه بُساتُن

یک خانه قدیمی - عکس از آقای محمد

اون قِدیمی خانانَ خراب کُردیم خیلی رُندُک میکرد...می خواستیم خبرَ مرگمان یه پیلا خجیرَخانه بسازیم اما مَگه میگردی مای پُدر دَرآمهَ...اِندی خاک درکُردیم تُمام نمی گُردی....

دو سه هفته روُخانی میان دَ سنگ جمع کُردیم خری همرا بیاردیم  بُنُوره بکّندیم هی جیرشیم ...یه مِحمار مای دِه دَبَ اون دوُرَ راهانی آدُم بَ تابستانان میا مَه اون با غانی میان یه خانه می گیت سُه تا دی کارگر داشت بشیم اوی پی بیامه بِدی بگوت باز بکّننین .... ما باز جیر شیم یه قد َ آدم تا یه روز با کارگراُنش  بیامه شُرُ کُردن سنگِ  چین کُردن .... ما دی خوشحال خری جور کار می کُردیم

یه کارگرُش خیلی شا ناخوووش بَ چالوسَ دزدَ ورزُوی جور کاری بیخ دَ در میشه همُش تُکُشی دَم سیکار اُوزان بَ...سنگَ چین تُمام گِردی بُماند دیفاران....بِشیم قبرُستانی سر هی قُرمزخاک سرَند کُردیم خُشت بزنیم  یه ماه قبرُستانی سر  خُشت میزیم  کاه گُل خُز میگیتیم تا گِردی دوهزار خُشت  تمام بیابانَ خُشت بیگیت  خدا خدا میکُردیم باران نیا...خُشتانَ خری همرا بیاردیم دیچ چیم دالانی میان  خیس نَگَرده تا خبرَ مرگُش مِحمار بیا یَ...

دوشنبه صُب مِحمار بیامه شروع کُردیم دی چی یَن چهار پِنج رگ دی چی بگوت  گُسنُمَه ما دی هشت تا مُرغانه و خیکی پنیر و گِو ای سر شیر و یه گَتَه کیتیری چایی بیاردیم  چاشت کُفت کُنه  بِد یم چُشمانُش جیر کَت دستانُش می لَرزه بگوت مُن بُشم الان میام تا شما گُل خُز گیرین بَشَه یه ساعت دیگه بیامه سرحال بَ سیکار دی تُکُشی دم ....خلا صه با یِه مُکا فاتی بَرُساندیم تا تیرَ بند ....                                           

دیوارانَه دیچ چیم برسُاندیم به سقف اما تیر نُداشتیم  بیشیم رَزان دَه پونزده تا خُجیرَ تبریزی رَ بنگتیم  

بَکُش بَکُش بیاردیم روخانی دَم دی هرچی وی دار دبَ گَرچانُشَ جیرکُردیم بامی دَستُکی بَ کولبار کُردیم بیاردیم چهارشنبه صُب بازمِحماربیامهَ خیلی اوقاتُش تلخ بَ پلکان هانایم دیفارانی دیم تیرانَ جَر کِشیم این دیفارتا اون دیفار....تیرانی سَر چِل پنجاه تا دُرازَ چوها نا مارَبگوت ایسَه گَرچانَ
پخش کننین تا مُن بیام  هیچی بازم بَشَه ما دی قشنگ گَرچانَ پخش کُردیم تَخت کُردیم بعداز ظُهر بیامه جَختی سَرَ حال بُگوت این تیرانی بیخ دُوش کَش میخوای َیه دُوش کَش هانا و ستون بَزَ تا تیران خم نَگُردُن بمانُدش خاک بریختن مادی هِی کیسه کیسه خاک جَر کِشیم بریختیم گَرچانی سر پهن کُردیم فقط بُماندی بَ نُکاسانی چُورَهانی  نُکاس دُرس کُردُن خیلی سَختهَ مِحمار مُهننسی کُردُ چوآنَ هانا بگوت گُل دُرس کننین میخوایم اِندُود کنیم  بازما بِشیم قبرُستانی سَر کیسه کیسه این سیریشَ گُلَ بیاردیم بِشیم خَرمَن چال دَ سه تا خَشَه کاه بیاردیم  نمُک دی داشتیم گُل خُز گیتیم هی لَگَه کُردیم تا آماده گِر دی عینَ حَلوا گِردی بَ کاهی بو آدُمَ مست میکُرد بریختیم سطلی میان جَر کِشیم بامی سر بامَ  یه خُجیر اِندود ُکُرد  اون وسط یه گَتَه درجی هانا هرچی ما نالُه کُردیم ها نِنین رُندُک مینه باران میا حرف گوش نُکُرد هی تُکُشَ پیت می دآ مای بَ آخُرُش بگُوت خر پُشته می زنُم شمای بَ نور بیایَ اما باران نیایَ بُدَ خانَه تانی دُل روشن گَردَ خر پُشته رَ دُرُس کُرد  این سر َ بام یه ناچوُ لُک اون سَرَ بام دی یه ناچوُ لُک هانا بگوت باران میایَ شُر شُر کُنه قشنگَ صُدا میدی آدُم خوُشش میا....بامی کار تُمام گِردی بُماند میانی کار گُل کار باید میکردیم  میان خیلی سخت بَ دو تا لَتازه داشت چهل پنجاه تا دی تاقچَه کوچیک و بزرگ  دوتا دی دُولاب داشتیم یه گَتَه کِندو دی پِسینه ای میان ما بشیم رُخسَره ی درَه اَرَ گُل و نَرمَه گُل  بیاریم گُل کاری بَ اونجی گُلَ بَبُر دی بی یَن  بِشیم هرنجی راه بکّندیم وُ بِزیم خورجین هالانهَ پُر کردیم بیار دیم.....

​فرشید  فلاحی 94/08/28​

این داستان با صدای فرشید فلاحی تقدیم به شما (دریافت کنید)

اصطلاحات خانه سازی در طالقان:

بنوره                     سنگ چین                    دیفال
ستون                   تیربند                           نکاس
درجی                   ناچولوک                       اندود گل کار
ایوان درست کردن    هیزم دان                     تنورستان
پستو                     پسینه                        طاقچه
لتازه                     گوربا راه                       دروازه
کولون                   زنانه کوبه                      مردانه کوبه

کپی برداری از این متن تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرام/وبلاگ درجی TaleghaniDarji) مجاز است.

خانه ای در گلیرد طالقان - عکس: آقای محمد میثاقیان

خاطره جنگ جهانی در طالقان

خاطره ای از جنگ جهانی در طالقان

اون قدیم، طالقانی میان، یه سری زرنگ آدُمِ خوش فکر و بیشتر از طبقه اعیان طالقان دِبیَن که گندم و آرده احتکار میکُردن، البته نه برای اینکه بعدا گران بروشان، بلکه برای وقتایی که مثلا خشکسالی یا جنگ میگردی. یا زلزله و سیل میامه، یا بد سرما میگردی. آن وقت تو آبادیهای دیگه این آرد و گندمُ میاردُن، بین مردم به رایگان یا نسیه و چوب خطی پخش میکُردن. این دی باز یه جور نوع دوستی و اتحاد طالقانیان بَه.
نمونه مهم این اتحاد و نوع دوستی، زمان جنگی که متفقین به ایران حمله کردن و قحطی ایرانه بگیت، اتفاق دَکَت. ظاهراً سهم طالقان از یورش متفقین، روسیه بَه. وقتی بریتی بیَن طالقانی میان، جوانان دهی میان هرچی گاو و گوسفند و آذوقه و علُف دبَه، ببردی بیَن کوهانی میان قاییم کردن. بله اون موقع که روسان، این نسل وَکتان بیامین، طالقان و کل ایران قحطی بیومی. اما همون بزرگان که بگوتیم احتکار میکردن، یه جور گروه مقاومت درست کُرده بیَن. با یه انضباط خاص و مدبرانه و خیلی مخفیانه، نان میپَتُن و بین روستاها و مردم طالقان پخش میکُردن. پدر سوخته روسی سربازان، میامین خانه ها میگردیَن هرچی آذوقه دبَه میبُردن. زناکان دی نان و یه سفره ای، ایزاری، کهنه کرباسی، چیزی میان، دمینان میبردن طویله ای، باغ و دری میان، قاییم میکُردن. خلاصه آن بوره کَلان هیچ رقمه حریف طالقانیان نمیگرستن.
روسان وقتی کوهی راه دِ میان طالقان، ظاهراً یه گروهشان در مالخانی، گیر ایرانی سربازان که طالقانی بیَن دمیکوئُن. یه تاکتیک فوق العاده یَ جنگی، روسانَ غافلگیر مینه، به این صورت کو طالقانیان وقتی مینُن روسانی تعداد زیادَ، مالخانی یه گذر تَش مینُن و قاهیم می بون و کمین مینُن، روسان فکر مینُن کو اینان تَشی دور جمعَن، حمله مینُن تشی طرف، کو طالقانیان پشت سر دِ ومیخوسون دخلشانَ میارن. نقل از یکی از طالقانی سربازان: گالش براتَ دنبلیدی کو می گوتن خیلی پهلوان بی. سه چهار جعبه فشنگَ کول میگیت.

قل از: گروه تولید محتوای درجی

کپی برداری از این متن تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرام/وبلاگ درجی TaleghaniDarji) مجاز است.

این متن ارزشمند با صدای فرشید فلاحی تقدیم به شما (دریافت کنید)

برقی خاطُره

این برق دی اختراع و کشف عجیبیه ها، چندی مایی گَت تران اون ده خاطُره دارُن.
ایسه مینیشیم پای گَپ خانم قادری و آقای محمد رضایی کو مایی بِه از برق بیومیَنی خاطُره میگوئن.

خاطره خانم قادری (دریافت کنید)

خاطره آقا محمد رضایی (دریافت کنید)

خاطرات زنبوربازی در وَچگی

خاطرات زنبوربازی وَچگی:

1-  یه دَفعه که بِشی بیَم طالقان، ننه می خانه، دیواری لا دِ یکیشانو بیتُم، دَکُردُم کبریت حقه ای میان، بعد که نَنُم کبریت بخواست تا فتیله ی چراغشُ روشُن کنه، منَم همان کیبریتی که دُلُش زنگو دَبَه رِ هادام، خدابیامرز .یه چند فاشِ آبدار، مُنه هادا. طالقانی وچان، همه از این شیرین کاریا کردُن و فَش دی باخوردُن. اصلاً اون فَش باخوردُنی میان، یه لذتی دَبَه که دوباره یه وَهانه پیدا کنی و باز اون فَشه باخوری.

2-  منی عامو، مالدار بَه. پاییز این پردسری صحرا ره اجاره میکُرد. ما دی شهری وچه، عشق گاو و گوسفند داشتیم. خلاصه مُن قاطر سوار بیَم، بشیَم عامومی وَر، دقیقاً همین ترکانی خانه پشت برسیَم، یهو بِدیَم گردنی پشت بَسوت. این وَر دی قاطر چپ گردی، اول فکر کُردم سرم گیج بِشیَ، بعد بِدیَم نه بابا، دورمان این گَته گُشگان پُره. هم منه بزیَن، هم قاطره. یه وَر قاطر بَکَت، یه وَر مُن .بیچاره قاطر با نگاهش التماس میکُرد منه کمک کن. من دی قاطره میگوتم: زبان بسته من تو دِه بَتَرم. آقا چشمتان روز بد نِینه، سه روز مدهوش بیَم و تمام بدنم کهیر بِزی بَه.

3-  بیصحابِ گُشگ، منی چشمی کینه خیلی بزیه، یه توپ کلکیی اندا باد میکُرد. نمیدانُم  چیَب این بیصحاب، فقط چُشمه نشانه  میره، نیشش دُله  اویی  بُن، این سیازنگوان فقط میترسانن دی نمیزنُن ولی این زرده گُشگان، بیصحابانه حالی نی، تازه شهری وچانه دی خوب میشناسُن وقتیکه اوشانه میزیَن ارنو میکشیَن.

با سپاس از گروه تولید محتوای درجی

کپی برداری از این متن تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرام/وبلاگ درجی) مجاز است.

خاطره قُرمزه زنبور با صدای بختیار قاضی تقدیم به شما (دریافت کنید)

مُرداله وَره

داستانی شمایی بِه تعریف مینُم که بابام خدا بیامرز از جوانیانش بگوتیه.

قدیمان رسم بَه زاما،  عروسی بِه گوسفند میبرد که روز عروسی با همان خرج و ناهار هادیَن، یه بنده خدایی عروسی بَه، این زاما فقیره آدُم بَه و دستش تنگ، وقتی میخواستن عروسی بَه گوسفند بَبُرُن، چون بضاعت مالیشان کم بَه، یه مُردالِ گوسفند میخرن. اما برای حفظ آبروشان و اینکه مردمی چشم بیا، مُردالِ گوسفندی کینِ شلنگ دمینُن و اوره باد مینُن. بعد دی یه جَختی قیر میزنن کین دَمِشه، یکیَم اویی کینه داشت تا قیر در نیا و میبرُن عروسی به.

بیچاره گوسفنده اندی باد دکُردی بیَن اوی کینه، هنه کشی میکُرد. همه دی میگوتن عجب گوسفند پرواری، از چاقی نمیتانه نفس بکشه. خلاصه حیوانه میبرن طِوله و قیرُ درمیارن.

عروسی خانواده، صبح که میشُن طِوله، مینُن مُردالِ وَراک دَره. بخاطر آبروشان مجبور میبُن یه گوسفند چاق بکُوشن و خرج هادیَن.

نقل خاطره از مهوش ملاجان، حسنجون

کپی برداری از این متن تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرام/وبلاگ درجی) مجاز است.

این خاطره با صدای خانم ملاجان تقدیم به شما (دریافت کنید)

خاطره ای از مرحوم صمد عکاس طالقان

عکس بیگیتنی خاطره

خاطره از صمد عکاسِ خدا بیامُرز، شمای بِه بگوم
اونوقتان که ما ابتدایی درس میخواندیم، کسی رنگ عکس و دوربینه نمیدی، تا کلاس پنجم، بهار که میگردی، صمد عکاس خدا بیامُرز میامِه مدرسه، دوربینِ عکاسیِ پایه دارُش دی میارد، کلاس پنجمان دِ عکس میگیت. امتحان نهایی و تصدیقی بَه.
وقتی مُن کلاس چهارم بیَم، صمد عکاس بیامه مدرسه پنجمان دِ عکس بیگیره.
ما یه خانم معلم باکُلاس و مهربان داشتیم، که هنوز دی خیلی دوسش داریم، خانم معلممان بَگوت: صمد آقا، بعد از اینکه از پنجما عکس گرفتی، مُن بچه های کلاس چهارمو میارُم حیاط، از منو بچه هام دی عکس یادگاری بگیر.
خلاصه ما همه دختر و پسران، معلممانی همراه بیامیم حیاط وایستایم، صمد اقا کَلُش دُکُرد دوربینشی شلوار لنگه ای میان، ما دِ عکس بگیت. آقا ما دی کُلی ذوق میکُردیم، اچین فخر میروتیم که چی؟ یه سال زودتر عکس بیگیتیم.
معلممانم نفری یه عکس ما ره هادا، پولُش دی خودش حساب کُرد. ایشالان که هر جا دَره، تنش سلامت باشه. نامُش فرح خانم نجاران به، مایی کلاس چهارمی معلم.
خُب ما سال بعد، کُلاس پنجم گردییم، بَگوتُن صمد آقا، امسال نیمیا مدرسه، چون شهرک عکاسی بِزیَ، باید خودتان بِیشین شهرک، عکس بگیرین.
خلاصه نَنُم مُنو ویگیت بشییم شهرک، یادُمه این کوچه نانوایی لواشی، صمد عکاسِ خدابیامرز، دُوکان بِزی بَه.
بِشییم سلام و احوالپرسی، نَنُم بَگوت دخترم دِ عکس بیگیر کلاس پنجمه.
او دی کلی مینی کَله ره اینور اونور بَچرخاند و عکس بیگیت. بعد از یه ماه، مُن بِشیَم شهرک، دُوکانُش، عکسُمُ هاگیرم، بِدیم مینی سمتِ راستِ صورت، کُنارِ بینی، یک گته خال دُرامیَ. حلا خجالت می کَشُم حرف بَزَنُم، بُرمه کُنان بیامیَم خانه. نَنُم مُن بیدی، بَگوت چی گردیَ؟ کسی راهی میان تو ره دَهوا کُردیَ؟ بِزیَ؟ بگوتُم نه، عکس نشان هادام. نَنُم بَگوت خا عیب نُداره، بگوتُم نه، من این عکس دِه خجالت میکَشُم بَبُرُم مدرسه.
 فردا دوباره بشیم نَنُمی همرا شهرک، صمد آقایی عکاسی، نَنُم بعدِ سلام علیک، عکسُ دُرُرد، نشان بُدا بَگوت: آخه جوان نَمُرد این اَندینه خالِ کُجِه دِ بیاردی وچه ای صورتی سَر هانای؟؟
بگوت: آبجی جان، الان ملت میان کلی منه پول هامیدیَن اوشانی عکسی سر، خال درَنگنُم، حلا من همینجوری دخترتی بِه خال درنگتیم ناراحتی؟ نَنُمی صورت یِ خال داشت، صمد آقا بگوت: آبجی من تیِ صورتی خالِ نیگا کُردم، دخترتی بِه عین همون خالِ هانام. هیچی، صمد آقا رِه حریف نگردییم، عکس همونجور با خال هادایم مدرسه، اینم از ابتکاراته صمد آقا خدا بیامرز که منی بِ خاطُره گِردی.
خب اون زمانان، مُد به، اصلون از معیارهای قشنگیشان همین داشتن خال بَه، تُکه کیچیک و ابروی نازُک و خالِ گونه یا کُنار لب. دُماغ دی اصلون مهم نبه، ولی چشمان اچینه خمار و درشت و سیاه. مثل الآنان نبه کو لب شُتُری، ابروآن یه گته کلفته چویی جور و دوماخ سَر جَر اچان کو سولاخشی بُن معلوم دباشه، چُشمان دی لنز دمینگن، گربایی جور سوسو کنه، صورت دی کویری جور، لخت و عور و بی خال، لپان دی ورقُلُمبیده. ایسه اینان الان گردیه مُد زیبایی.

با سپاس از خانم شهناز فلاحی، نویسنده خاطره

صمد آقا عکاس، هی یادُش بخیر، خدا بیامُرز مایی واستان اَندی هنر دَرمیکورد و عکسانمانو خط و خال میکَشی، ایسه با خانم قادری همراه گردیم تا خاطُره را مایی بِ بُخوانه.

این خاطره با صدای خانم قادری تقدیم به شما (دریافت کنید)

پوجار

چاروق
پوجار
لاستیکی گالش

واقعا یادش بخیر پراچان یه مغازه داشت اوندی یه جوری نبی که هرچی بخوای داشته باشه،مجبوربییم بیاییم دیزان ده وسیله بخریم چون دیزان مغازه زیاد داشت مادی اسبه سوارمیبییم میشییم دیزان یک ماهمانی خریده  کنیم این وسط اون چیزی که خلی نیازمان بی همین لاستیکی چارقان بیین مجبوربیییم
چندجفتشه بخریم،چون چاروق همیشک مای پا دبی ازواش چینی بی تا مدرسه تامهمانی،محله مجی دی باچاروق میکردیم ، این بی که زودبه زدوپاره میگردی . وقتی یه نوچاروق پامیکردیم انگاردنیاره هادابیین ماره،یه روزه تمام اینوراونور میدواستیم تا مای پاده بینن،تازه اگه ازاین چاروقایی بی که دوتا بندپلاستیکی اوی سرمیخوردگوهیچ انگارآدیداس مای پادره. ولی همه ده جالب تر اوجه ای بی که پامان این چاروقی میان عرق میکردیااودمیکت این چنان صدا صدا میکرد .اصلاآبروبری بی
خلاصه مای یکی ازدلخوشیانمان همین چاروقانمان بیین .
اینه دی شمایب بگم،دقیق یادم نی ساله 68 بی یا 69 طالقان دبیییم . چند نفر ازمای خانواده بایه چند تاخانواده ی دیگه از فامیلانمان جمع گردیین و خر و قاطرانه بار کردنو بشیین آبگرم سه هزار ولی منه خودشانی همراه نبردن. من دی اندی برمه کردم که نگو پیرم هرکاری کرد من ساکت گردم منی حریف نگردی اون زمان منه 20 تومن پول هادا 20 تاتک تومنی،ولی ساکت نگردییم،بنده ی خدا مجبور گردی بشی منیب یه قشنگه چاروق بخری تاساکت گردییم من دی ته تغاری بییم منه دوست داشتن دیه.
خداشماره بداره

با تشکر از گروه تولید محتوای درجی
مخصوصاً جناب آقای سید مصطفی افتخاری

این متن ارزشمند با صدای سیدمصطفی افتخاری تقدیم به شما (دریافت کنید)

ناهار چی داریم؟

این دستا سِنگ، مُنه یاد یه خاطره درنگَت، اون قدیمان منی دَیی، گته ننه می همرا، قاهر مینه و ناهار نمیخوره میشو باغی سر. ننه، خدا بیامرز، خیلی کلانتر زُن بَه، چون پیله آقا دی به رحمت خدا بِشی بَه، او یالانشی بِه هم ننه بَه هم بابا. خلاصه او مِینه که پُسرُش بَش، این دستا سِنگِ دِمیپیچه دستمالی میان، هامینیه قابلمه ای دُل، بازم قابلمه رِه دمیپیچه سفره ای میان و هامیده دُترش (مینی ننه) و میگو بشو باغی سر، برارتی بَه ناهار ببر. نَنوم دی از همه جا بیخبر، میشو برارشه پیدا مینه، میگو بیا ننه تیب ناهار هادایه.
دَییم دی با ذق تمام میگو: خوآر بدی یِی قاهر کُردُم، ننه کوتاه بیومی و اوره حریف گردیَم.
خلاصه سفره وا مینُن، مِینُن ای دل غافل، قابلمه ای میان، جای غذا، سنگه دسته دره. آه از نهادشان بر میا و ننه دوباره پیروز میبو. 

کلاً قدیمان خوششان نمیومی یالشان بَپُرسه ناهار چی داریم. بایستی هر چی داشتُن بی حرف، میخُردُن و شکر خدا رِه میگوتن. اگه یه وچه ای میامی میپرسی: ننه، غذا چی داریم؟ جواب میشنُست: سنگه نرمه بپتیم شمایی به. یا مثلاً دَبه میشیَن جایی و وچه میگوت: مُن چی باخُورُم؟ به شوخی میگوتُن: یه گوله سِنگ، تی یی بِه، قابلمه ای میان بنگیَم.

نقل خاطره و عکس از: خانم شهناز فلاحی
با سپاس از خانمها آزیتا عطایی و مریم قادری

کپی برداری از این متن تنها با ذکر منبع آن (کانال تلگرام درجی TaleghaniDarji) مجاز است.

سیا زُمُستانی مریضی

سیا زمستانی مریضی به روایت محمد سوداگری

این خاطره در دو قست با صدای محمد سوداگری تقدیم به شما (دریافت کنید)

قسمت اول                   قسمت دوم        

همایونی کوه بِشیَن

همایون سوداگری دی کوه بشی یه...

درجی : برای احیای زبان و فرهنگ طالقان, [۳۰.۱۱.۱۵ ۲۲:۳۹]

این خاطره با صدای همایون سوداگری تقدیم به شما دریافت کنید