درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

۹۳ مطلب با موضوع «زندگی روستایی» ثبت شده است

گاز رسانی به طالقان

سه شنبه, ۲۶ آذر ۱۳۹۸، ۰۸:۳۹ ق.ظ


زُومُستان بیامی و گاز نیومی!


راستی شماهان موافق گاز رسانی به روستاهای طالقان هستین؟

اگر آها، که طبیعت چی میبو؟

اگه نه دی، مردمانی سختی چُوطو تُومام گرده؟

نظرات خودتونو زیر همین پست، کامنت کنید.


برخی نظرات ارسالی:

آقای مسعود از زیدشت: خداییش نعمت بزرگیه، از وقتی گاز اومده، مادرم اینا راحت شدند، دیگه زمستونها مجبور نیستند که بیان تهران.

ولی از یه طرف دیگه هم غریبه ها زیاد میشن. مثلاً زیدشت، خدایی خیلی بد شده، همه غریبه شدند و دیگه دِه نیست که من اصلاً این وضعیت رو دوست ندارم.

خانم فریبا سوداگری از میراش: من موافقم ولی نگران دی هستم. چرا که خطرناک هست برای پیران. ولی خا از یه جهت دیگه راحت دی میبُن.

آقای بهروز حاجیان از زیدشت: من موافق صد در صدی هستم. با اجرای گاز چه آسیبی به طبیعت زده میشه؟ ما ساکنان طالقان، سالهاست که از کمبود امکانات داریم رنج می بریم و بابتش هزینه های گزافی پرداخت کردیم. امسال، غیربومی‌های طالقان (اونهایی که طالقانی هستند اما زندگی اصلیشون در شهرهای کرج و تهران هست) در مناطقی که گازرسانی شده، طالقان موندند. به طور قطع، هر امکاناتی که میاد، هم دارای معایب هست و هم مزایا، ولی واقعاً نمیشه اصلی ترین نیاز مرد رنج کشیده طالقان رو فدای طبیعت کرد. باید یک جوری این گازرسانی انجام بشه که خیلی هم به طبیعت آسیبی وارد نکنه.

از اون طرف هم ترس هجوم افراد غیرطالقانی به طالقان پیش میاد که مدیریت این قضیه، به خودِ طالقانی ها بستگی داره. بومی‌هایی که مالکن و خودمختار و میتونند زمینهاشون به غریبه ها نفروشند. ولی واقعاً در هوای سرد نیمه دوم سال، گاز اصلی ترین نیاز مردم منطقه هست به طور قطع.

واقعاً با ورود گاز، خیلی مردم راحت میشن، هم در بحث امکانات سوخت رسانی که برای گازوییل مجبورن برن تو صف، نازِ سوخت رسانها رو کشیدن، پمپ بنزین و بوروکراسی فرمانداری و ...

هم یک جورایی بحث شغل و درآمدزایی و امکانات دیگه، به این گزینه وابسته است. چون جمعیت زمانی زیاد میشه که امکانات باشه. شرایط شغلی زمانی بهبود پیدا میکنه که جمعیت زیاد باشه. در نهایت همه چی به امکانات منطقه مربوطه.

به نظر من اگر یک کار مثبت برای طالقان انجام شده باشه، همین گاز رسانیش هست.

خانم زری مهرانی از مهران: گاز عالیه و اگه به مهران برسه، من میخوام که دهه بعدی رو در طالقان زندگی کنم. خواه ناخواه امکانات با گذشت زمان باید بیشتر بشه. خلاصه در کنار مزایا، شاید معایبی هم داشته باشه ولی برای منطقه سردسیر واقعاً نعمته. مثلاً همین روزا اگه ما بخواییم بریم طالقان، خونه یخه، کف اتاقا انگار که خیسه از سرما، درسته هیچ چیز مانع عشق یه طالقانونی نمیشه و سنگ هم بباره میریم طالقان ولی واقعاً واسه بومی ها تهیه و هزینه سوخت سخت و زیاده. هرچند گاز تا بیاد بالا طالقان، بیست سالی فکر کنم طول بکشه. ما که خونه مون صعب العبوره احتمالاً 50 سال دیگه گاز بیاد! فعلاً قراردادشون (قرارداد گازرسانی) تا روستای جوستان هست گمونم.

خانم شهناز سلطانیان از دیزان: با توجه به آسیب دیدن طبیعت و هجوم غیر طالقانیها به طالقان که خودش یک فاجعه است، اما با مدیریت به جای طالقانیها که زمین و خونه به غیر نفروشند و بر کار گاز رسانی نظارت درست انجام بشه، گاز باشه خیلی بهتره. ما خودمون اگه گاز باشه، زمستون هم میمونیم طالقان و این کار رو خیلی های دیگه هم می کنند.

سیده مریم قادری از اورازان: زندگی بدون سوخت مناسب در آب و هوای سرد منطقه، یک معضل بزرگه که باعث کاهش جمعیت و متعاقب آن درآمد و رونق زندگی در طالقان میشه. اما گرم شدن زمین، آلودگی هوا و هجوم زمین خواران به منطقه و متعاقب اون خیل عظیمی از افراد غریبه با فرهنگهای مختلف، طالقان رو در معرض آسیب جدی قرار میده. گاز رسانی یک ضرورت اجتناب ناپذیره اما در کنارش باید به هزار مورد دیگه هم فکر کرد و جوری برنامه چید که نگین سبز و پرافتخار البرز کوه و مردم نازنینش، کمترین آسیب رو ببینند. به امید دیدن این درایت از اهالی منطقه و مسئولین


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۶ آذر ۹۸ ، ۰۸:۳۹
درجی طالقانی

کلاف زندگی

شنبه, ۲۳ آذر ۱۳۹۸، ۱۱:۲۰ ق.ظ

 

زندگانی نخی کلافِ میمانه

دستت که دَر شو، میبو کلاف سَر در گُم

دمیپیچه لِنگ و بالتی میان، گره میکوئه میانُش، زیاد دی که چِنگ داکُنی کور میبو

آن وقته که باید صبوری کنی ببه جان

و سر حوصله، یکی یکی گره‌آنُشه وا کنی

شاید دی لازم گرده که یه جاهایی ر بِربینی و یه کیشکه گُره بزنی که معلوم نگرده

یادُت باشه که هامون طور که هیچ کلافی بی گره نی، هیچ زندگانی دی بی مشکل و دلخوری و غصه نی

اما صبر که بیا وسط، از هِمین گره دارِ کلاف، میتانی یه قشنگه چی ببافی

آها ببه جان، زندگانی هامون قشنگِ چی هسته

 

برگرفته از متنی به قلم ناشناس (منسوب به سیمین بهبهانی)

عکس از: بانو زهرا بیگدلی

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۳ آذر ۹۸ ، ۱۱:۲۰
درجی طالقانی

گپی با طالقان به زبان آن شِرلی!

يكشنبه, ۹ تیر ۱۳۹۸، ۰۳:۲۰ ب.ظ

طالقان جانُم

مُنه بگو آن کاهگُلی خانه آنوت

که وَختی واران میزَه

کاه و گُلی بو، آدُومه مَست میکُورد

چی گِردی؟

 

آن سَبزه مورته باغانُت

چی گِردی؟

 

کُجِه بَش آن قشنگه کوچه گَلانُت؟


 

متن از سیده مریم قادری، از اهالی اورازان طالقان

عکس از مریم مومن آبادی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۹ تیر ۹۸ ، ۱۵:۲۰
درجی طالقانی

عطر خوشِ علف...

چهارشنبه, ۳۱ مرداد ۱۳۹۷، ۰۸:۳۴ ق.ظ

ساده بگم دهاتیَم... بوی علف میده تنم


بخشی از آهنگ دهاتی، از خواننده خوبِ طالقانی: شادمهر عقیلی

عکس از: علی جعفری


طالقان این روزها به روایت تصویر:

واش اِنجنی    واشِ بار   علف چینی    و نوای خوشِ داس و کوپا

عکسها: آقایان ادیبی و فالیزفوتو


وُندَه: یه گَته توری بَ برای حمل کاه و کلش و خُرده واشان

با سپاس از آقای فرشید فلاحی


وآش... بَند... لوک... خُشکِ اَرقَدآل


عکس از: آقای فرشید فلاحی، الموتی راه
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۱ مرداد ۹۷ ، ۰۸:۳۴
درجی طالقانی

عصرانه تابستانی

دوشنبه, ۴ تیر ۱۳۹۷، ۱۱:۳۹ ق.ظ


هچی تو این تابُستان بلند و گرم و کِشدار
بهتر از ننه ای چای
و نان پِنجی کَش
و لورِ تازه با پوتینُکان کنارِ جو نی

باخور تا قُورت و بگو:
بیخیالِ فردایِ ندیده...!

به قلم: سیمرغ
عکس: آرمین

پِنجی کَش: نانی محلی شبیه بربری کوچک
لور: نوعی پنیر تازه (کلیک کنید)
پوتینُک: پونه وحشی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ تیر ۹۷ ، ۱۱:۳۹
درجی طالقانی

تابستانهای طالقان

دوشنبه, ۴ تیر ۱۳۹۷، ۱۱:۳۰ ق.ظ


یادُش بخیر
تابُستانان میشی اِیم طالقان، ننه جان و آقا جانی وَر
چه مُزه ای داشت اون روزان...

نان و ماستش، پیتزا دِه خَلی بهتر بی
الان نه ننه و آقاجان (آبّا) دَرن و نه تابستان اونطور مُزّه داره


منتشر شده در کانال طالقانی ها
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ تیر ۹۷ ، ۱۱:۳۰
درجی طالقانی

با ما در یک سفر تصویری به خانه های تاریخی و پر خاطره طالقان همراه باشید.


موقع خانه تکانی در اسفندماه، گل رس را با دمه (کاه نرم وریز) قاطی و دیوار اطاقها، بیرون خانه و
ایوان را گل کار می کردند. 🔻




درون خانه حتماً طاقچه داشت که با فانوس یا گردسوز، آینه، شمعدان و لاله، گلدانی گل یا قاب عکسی تزئین می شد. عکس: بانو شوکت لهراسبی 🔻





دولابچه یا گنجه، همان کمد دیواری است که بسیار مورد استفاده قرار می گرفت.
🔻




استفاده از نرده چوبی برای جان پناه ایوانها، مهتابی و پلکان.
عکس: منزل آیت الله طالقانی در گلیرد 🔻




سقف همه خانه ها یا از گِل و کاه بود و به بامبروسِنگ (بوم غلتون) نیاز داشت و یا اینکه با حلبی شیروانی می شد.
🔻






بعد برای سقفها نچولک (ناچولوک = ناودان آهنی) می گذاشتن که در هنگام باران آمدن، ضرباهنگ صدای برخورد قطرات باران با آن، زیباترین موسیقی مردم روستا بود. عکس: بانو شوکت لهراسبی 🔻




ان شاء الله ادامه دارد...


با سپاس از کانال طالقانی ها و گروه تولید محتوای درجی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۸ فروردين ۹۷ ، ۱۱:۴۲
درجی طالقانی

با ما در یک سفر تصویری به خانه های تاریخی و پر خاطره طالقان همراه باشید.


تیرهای چوبی سقف خانه از درخت تبریزی (تبریزی دار یا اسپیدار) است. عکس: بانو شوکت لهراسبی 🔻




سنگ، چوب و کاهگل، عمده مصالح ساختمانی خانه های روستایی است. به نمای سقف چوبی مهتابی (راهرو) و دیوار کاهگلی خانه توجه کنید. عکس: بانو شوکت لهراسبی 🔻




پنجره ها معمولاً ساده است و یا تزئینات مختصری دارد. عکسها: منزل آیت الله طالقانی در گلیرد
🔻






پنجره ای قدیمی و مهندسی ساز. عکس: بانو شوکت لهراسبی
🔻




خانه ای قدیمی ولی همچنان استوار و در حال استفاده. عکس: بانو شوکت لهراسبی
🔻



ان شاء الله ادامه دارد...


با سپاس از کانال طالقانی ها و گروه تولید محتوای درجی

۳ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۶ فروردين ۹۷ ، ۱۸:۰۴
درجی طالقانی

امروز می خواهیم سری به معماری سنتی روستایی در طالقان بزنیم. با ما در یک سفر تصویری به خانه های تاریخی و پر خاطره طالقان همراه باشید.


نمایی از یک خانه دو طبقه بسیار زیبا در طالقان - عکس: کانال آردکانی ها 🔻




مهتابی (تِراس یا بهار خواب) که در اکثر خانه های دو طبقه دیده می شود. تقریباً در هیچ زمان از سال در طالقان نیاز به استفاده از وسایل خنک کننده نیست. در گرمترین شبهای تابستان هم برای خوابیدن در چنین تِراسی، نیاز به لحافهای ضخیم و پشمی است. اما عجب خواب راحتی خواهی کرد! - عکس: بانو شوکت لهراسبی
🔻

 


در نقش مهمی در خانه های طالقانی دارد و معمولاً با تزئیناتی همراه است. استفاده از کوبه های زنانه و مردانه هم مرسوم بوده. عکس: سیده مریم قادری
🔻
 



درهای قدیمی همگی چوبی است و کُلان (کُلون) دارد.
عکس: بانو شوکت لهراسبی 🔻




پشت تمام درهای قدیمی پَس کُلان داشت.
عکس: بانو شوکت لهراسبی 🔻




و گاهی فقط با یک قفل کوچک بسته می شد (در زمان ترک خانه برای مدت طولانی). عکس: سیده مریم قادری 🔻




یکی از درب های قدیمی باز سازی شده.
عکس: بانو شوکت لهراسبی 🔻




دری با کلون بسته. عکس: سیده مریم قادری
🔻




درب قدیمی دکان شیخ حسنی ملقب به شیخ (یکی از خادمان اقا ابراهیم علی - یاد ایشان و مادرش تاج نسا گرامی باد - روستای #تکیه_ناوه). عکس: بانو شوکت لهراسبی
🔻



ان شاء الله ادامه دارد...

با سپاس از کانال طالقانی ها و گروه تولید محتوای درجی


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۶ فروردين ۹۷ ، ۱۳:۰۲
درجی طالقانی

نون دَس (نان دست)

شنبه, ۱۸ فروردين ۱۳۹۷، ۰۲:۳۷ ب.ظ


در برخی روستاهای واقع در البرزکوه، نظیر روستاهای گیلان، در شب آرزوها (لیله الرغائب: اولین شب جمعه ماه رجب) آرد خمیر کرده و در تنور، نان سنتی درست می کنند.
بعد لای نان، خرما گذاشته و بین همسایه ها پخش می کنند.
و اعتقاد بر این است که پزنده و خورنده این نان، حاجت روا می شوند و به آرزوهایشان می رسند.
به این نان، نون دس می گویند.
نظیر این رسم در طالقان هم وجود دارد و نذر نان، به نیت گرفتن حاجت در روستاهای طالقان هم مرسوم است.

الهی آرزوهاتان آرزو نماند

التماس دعای خیر عزیزان

◀️ با سپاس از آقای محسن شعبانی
📸 عکس از خانم فرحناز بلوری

Owrazan_Taleghan
انتشار: کانون فرهنگی اورازان

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ فروردين ۹۷ ، ۱۴:۳۷
درجی طالقانی