شکوفه

شاید برای بعضی‌ها جالب باشد که بدانند، حالا و در ماهِ دومِ فصل بهار، که در بسیاری از نقاط ایران جان، شکوفه‌ها ریخته، تازه، دارانِ طالقانی به شکوفه نشسته‌اند.

به قول آن ترانه معروف محلی‌مان:

عیـــد بیـومی دُواره             شُکُوفه دیاره!              بی‌یِیم بِشیم طالُقان                ننه چُشم اُنتظاره!

گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که ماشاءالله ایمسال، همه داران غوره بَسته‌یَن!

مثل این دار

 

یا این کُواَلو دار

که اگه هوا روزگار خوب بُمانه، ان‌شاءالله اینجوری بار میوره و شاخُش خَم گِردی میبو.

 

بعد میتانی اونی همرا، رُب و لواشک دُرُست کنی و با دلِ خوش باخوری.

 

 

آها عِزیز جان... بُهاره بُهــــــــار

حتی مینی کُتاب دی شُکوفه کُردیه

 

راستی، بعضی جاهایِ طالقان، به شکوفه میگن: نِـوُچه. به آدم سیفیدرو دی میگن: اِسپی نِوچه.

خا.. بعدِ ذکرِ خیرِ بُهار و نِوچه و یه کیشکه یادگیتُن، مُن بَشُم یه چایی شَهرویی پِی باخورُم... یا علی

بوته‌ی چارشمبه سوری

خال قِزی جان خال قِزی جان            بوته بیار بوته بیار

بوته بیار اَلو کنیم                 دورش بِدو بِدو کنیم

آی بوته بوته بوته                 یکی یک مَنِ بوته

شمایی کُلِ چارشَمبه شو (شبِ چهارشنبه سوری) مُبارکا بو

 

ذکر یک رسم جالب

این رسم مربوط به روستاهای تات نشین خلخال است که فرهنگ و گویشی بسیار شبیه دیگر تاتها همچون مردم طالقان دارند.

اهالی این روستاها، در شب چهارشنبه سوری به در منزل کسانی می‎‌روند که در آن سال، فوت کرده‌اند و جلویِ در خانه آنها، آتش روشن می‌کنند. این کار، نوعی همدردی با خانواده داغدار و یادی از درگذشتگان است و هم بدین صورت، آن خانواده را ترغیب به شادی و دعوت برای استقبال از سال نو کرده و از عزا در می‌آرورند. صاحب عزا هم از آنها با شیرینی و شکلات پذیرایی می‌کند.

با سپاس از آقای مهدی ویسانیان بابت عکس و متن

قربانت آقا

همیشاک آقا ننه مایی قربان می‌شُن اما یه ایمروزه مُن می‌خوام اوشانی قربان بشم

 

اِی تَن و پَرتی قربان آقاجان

ورف پارو کُردُنتی قربان آقاجان

جانتی چراغ همیشه روشُن

روزُت مُباروک آقاجان

شعر دیزیندان/دیزِندان

 

یه چَلنگَر دَبه نِویـزی میان                           دمِ آهنگریش بَ با سندان

پُتک و انبُر دَسانشی گَل بَ                          پُف می‌کُرد کورِه رِ با اَمبان

صُبح تا شو جان‌کَنُش هَمُش می‌کُرد               تا بُسازه یه قشنگه تیر و کمان

روزی او هر چه کُرد، فایده نُداشت                  عَصَوانی دَکَت آخر آهنی جان

بَـکّـوتانُس آهَـنِ با پُـتک                            رستمی جور که میزَه گُرز گران

دَسِّ آخر درآمه یِگ چیزی                          که سَرُش بنگَنُن مگر که قُزان

چون سُ تا دَسّه اختراعش داشت                   اُسمشِ او بگوت: دیزِیندان

 

شعر از: آقای علی لطفی نویزی طالقانی

عکس از: بانو مرضیه نعمتی خچیره‌ای طالقانی

 

شعر آشپزی‌های درجی هم که یادتانه:

مطبَخُم آماده،

قُزانُم پیمان،

کَله اَم دی تَش کُرد،

سر آن دیزیندان

ایسه امرو چی بـَپُچیم؟

 

خاطرات سربودوت

                                                                                                                                                                   عکس از مالک کایا

شعری محلی به گویش طالقانی، همراه با برگردان به زبان روان فارسی

مُن همان دِهِ قدیمُم

که زمینُم همیدا گندم و جو                          خَانه‌می تو داشتُم، سه چهار تا گِو

طاقِ نُصرت دیمِبستُم، کُلی بَ                      جو پِی اُم معدنِ هر جور، گلی بَ

گر چه چند سالَ سَرُم، کُلا دَرَه                      تو بوگو بَدتَر از این، بُلا دَرَه

مُن همان دِهِ قدیمُم

که دَبَه بِومِمی سَر، پُشتِه یِ واش                  ولی امروز تو دِنَای، شیروانی جاش

گِبُن و هیمه و تالی، که دیمیچّین سَر هم         که زمستان و نبودِ هیمه‌ای بَ مَرهم

کُرسِیِ که گاهی وقتان، تنوری سَر میزّی‌یَن      بعضیان با منقل و سِیَه زُغال وَر میشّی‌یَن

مُن همان دِهِ قدیمُم

که هزار تا وُ هزار، جِوز میارد جِوز دارُم            گر چه امروزی نُداری دَ، مِیَامَه عارُم

که چی گردی سُنجَه وُ توت دارُم

 

برگردان فارسی:

من همان روستای قدیم هستم، که زمینهام گندم و جو می‎داد و توی هر خونه‌ام، سه، چهار تا رأس گاو داشتم.

برای شاخه‌های درخت انگورم طاق نصرت می‌بستم و کنار جوی‌های آبم، معدن هر گونه گُلی بود.

اگرچه چند سال است که سرم کلاه رفته و دیگه از اینها خبری نیست، به من بگو بلایی بدتر از این بلا هست؟

من همان روستای قدیم هستم، که روی بام‌هایم پشته‌های علف بود، اما امروز، تو همه را، شیروانی کرده‌ای

گَوَن و هیزم و فضولات حیوانی سوختنی که روی هم می‌چیدند، که برای کمبود هیزم در زمستان مرهمی بود

کُرسی که گاهی اوقات روی تنورِ خانه برپا می‌شد و عده‌ای با منقل و زغال، برای گرم کردن منزل مشغول می‌شدند.

من همان روستای قدیم هستم، که درختانم هزار هزار گردو می آوردند، اگرچه امروز از نداری (بی‌حاصلی درختانم) عار و ننگم می‌آید. راستی درختهای توت و سنجدم چه شدند؟

شعر از: استاد تیمور توکلی سوهانی (خسته)

با سپاس از پایگاه خبری تکیه ناوه و عالیسر

کُلون

 

معادل طالقانی این وسیله چیست؟

• آقای مهراب عارفی: زِلفین
• آقای محمدرضا: اینی چُوو میبو (ایشکیل) نِوعی چُفت و رَزَه دی میبو.
• آقای شهرام صادقیان: کُولون دی میگوتُن اُمبا ویشتر چُفت و رَزَه میگن.
• چند طالقانی عزیز دیگر: کُلون، کُلان، پشت بند.
• آقای علی لطفی: اوه اوه، این دیگه چیه؟ خیلی خیلی تکنولوجیش بالاتر از دیزندان هست. حواستان باشه لو نره. وگرنه ناسا اونو برای پیشبرد مقاصد ماهواره‌اش ضبط میکنه. دریجه سرزن هم جزو اختراعات برتر طالقانه، اونو نشان بدین ولی بازم مواظب باشین تا ناسا نفهمه.

ایشون در ادامه شعری هم برای کُلون سرودند که تقدیمتان می‌شود:

این خُجیرَ قشنگِ قُلف و کیلی                     رَ بُسات شهرکی جوان نمرد «ولی»

اسمشَه بَهدِ پرس و جو و سوال                    از غضنفر کَل و جواد و جمال

بنگَت آخر کُلونِ دروازه                              طالقانی میان دَرنگَت آوازه

که یکی شهرکی، کُلونَ بسات                      مشدی اوسّا ولی، برارِ نجات

ثبت کُردُن به انگلیس و هلند                       ولی‌یی اختراعَ بَهدِ کلند

 

• ادمین: ای بمیرن این انگلیسیا و اروپایی‌های دزد

بهشتی در بهشت: بهار در طالقان

طالقان  اِی طالقان  اِی طالقان           ذره ذره رفته‌ای در جانمان

بی تو مِی مستی نیارد در سری           پس بمان با ما دیارِ عاشقان

شعر از: استاد عبدالناصر میرچی

 

 

در جستجویِ مزارِ عزیزی

با سلام

من دنبال مزار گمشده‌ی دوستانم هستند که در سال 1399 به رحمت خدا رفتند و در یکی از روستاهای طالقان دفن شدند.

اسم این عزیزان: مرحومان سعید جواهریان، لیلا نکونام و مهدیس جواهریان هست.

لطفاً اگر نشانی از مزار این عزیزان دارید، اینکه در کدام روستای طالقان است، به ادمین کانال اطلاع دهید.

من برای پیدا کردن مزار عزیزانم چندین بار اقدام کردم اما در طالقان روستاهای زیادی وجود داره که نمی‌تونم همه رو بگردم. ممنون میشم من رو به آرامگاه آدمهای عزیز و مهم زندگیم برسونید.

سایه‌ی عزیزانتون مستدام

پیام ادمین:

لطفاً اگر نشانی از مزار این مرحومان دارید، در زیر این پست پیام بگذارید. متشکرم

شعر روستا

 

می‌برم لذت من از آب و هوای روستا              کوه و دشت و چشمه و بانگ و نوای روستا

صبحدم بیدار می‌گردم من از بانگ خروس       تا کنم رو سوی درگاه خدای روستا

می‌برم لذت من از آواز چوپانش ولی               لذتی بس بیشتر از کدخدای روستا

گله می‌آید ز دشت و کوچه‌ها پر می‌شود          از صدای بع بع بزغاله‌های روستا

گاو با گوساله و بزغاله و مرغ و خروس            پرسه هر یک می‌زنند در لابلای روستا

جای بنز و پاترول و پیکان، بود اسب و الاغ      مرکب رهوار بی چون و چرای روستا

کربلایی اصغر و مش قاسم و حاجی رجب        پیر مردان غیور و باصفای روستا

دخترانش شال می‌بندند دور سر که هست        در میانش مهره ای از کهربای روستا

  می‌رسد در صبحِ باران، عطر و بوی کاهگل       از در و دیوار و بام هر سرای روستا

هست بازار طلا در روستا بی‌جلوه چون            خرمن گندم بُوَد کوه طلای روستا

در عروسی بارها دیدم که شبها همچو ماه        می‌درخشد دست داماد از حنای روستا

از زنانش درس عفت باید آموزیم هست           مایه عز و شرف، حجب و حیای روستا

  هر چه می‌گردم درون شهر می‌بینم که نیست    آن کلاه و گیوه و شال و قبای روستا

  بنده سیمرغم نمی‌خواهم ببینم هیچ وقت      خشکی و ویرانی و مرگ و فنای روستا

 

شاعر و عکاس ناشناس

گُلدارِ دامان

نَنه جان دَ بُپُرسی‌اَم: آقاجان تی‌اِی‌بَ گُل دی می‌خری؟

بگوت: نه بَبَه جانُم، ولی هر چی دامُن می‌خری، گُلدار بَ!

عشق یعنی درکِ آن چه هسته، نه انتظارِ آن چه نی

 

عکس: بانو آزاده

در همین راستا شاعُر میگو:

بیو گُلدارِ دامان، بشیم تا کوه و باغان

مینی بالِ بُدارُ، بَرُخص چون گُل عُذاران