درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

درجی، به طالقانی یعنی: دریچه سقفی خانه‌های قدیمی که رو به نور و هوای تازه باز می‌شد و نقش پررنگی در معماری، فرهنگ، افسانه‌ها و مراسمهای طالقانی دارد.

درجی: دریچه‌ای رو به فرهنگ، زبان، مردم و خاک طالقان

دوست عزیز سلام

طالقان، ولایتی اصیل و ریشه دار، با مردمانی نجیب و آرام و فرهیخته و فرهنگی غنی و ناب و بی‌بدیل است.
از نظر جغرافیایی، طالقان را نگین رشته کوه‌های البرز می‌دانند. دیاری محصور در کوه‌های جنوبی مازندران و گیلان، همسایه با کرج و الموتِ قزوین. با فاصله 166 کیلومتری از تهرانِ پایتخت.

این دیار، 86 پارچه آبادی دارد که برخی از روستاهای آن، به دلایل فرهنگی (مثل: روستای اورازان - زادگاه جلال آل احمد که کتابی هم به همین نام دارد) سیاسی مذهبی (مثل: روستای گلیرد - زادگاه آیت الله طالقانی، جاذبه‌های توریستی (مثل: روستای کرکبود - آبشار کرکبود و روستاهای حاشیه سد طالقان) و دلایل دیگر، آوازه‌ای جهانی دارند.
همچنین یکی از مرموزترین روستاهای ایران که به "ایستا" معروف است و در خود طالقان به "ترک آباد" شهرت دارد، در آن واقع شده است.

امّا بیشترین شهرت طالقان، مربوط به مفاخر و بزرگان آن است. از ابوذر زمان (آیت‌الله سید محمود طالقانی) و نویسنده خسی در میقات (مرحوم جلال آل احمد) گرفته تا شهید تیمسار فلاحی، دکتر حشمت، درویش خانِ اهل موسیقی و زنده یاد مریم میرزاخانی که مشتی است نمونه‌ی خروار در ذکر مفاخر و بزرگان طالقان.

ناحیه طالقان، زیستگاه حیات وحش وگونه‌های متنوع گیاهی است که واجد ارزش‌های تفرجگاهی هستند.
طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که درخود جای داده‌است، اماکن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبه‌های آن می‌افزایند.

زبان مردم طالقان از ریشه های فارسی - تاتی است.
ما در اینجا گرد هم جمع شده‌ایم تا طالقان خود را بهتر شناخته و در جهت احیای فرهنگ و زبان خود گام برداریم.

تمام تلاش و همت ما بر این است که زبان و فرهنگ و خاک طالقان عزیزمان، از هر گزند و آسیب، محفوظ بماند.

خُجیره هم زبانان، البرزیانِ نازنین، شمایی قدم مایی چُشمی سر.
به خودمانی زبان گپ بَزنیم تا ماندگار بُمانه.


برای ارتباط با ما
از طریق ایمیل به آدرس taleghanidarji@gmail.com مکاتبه کنید.

طبقه بندی موضوعی
بایگانی

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «جشن فروردین» ثبت شده است

پنجه پیتُک به روایت تصویر

سه شنبه, ۲۸ فروردين ۱۳۹۷، ۰۱:۰۹ ب.ظ


25 فروردین و پنجه پیتِک در طالقان استان البرز

گذراندن این روز بیرون از خانه مثل سیزده بدر

خبرگزاری صدا و سیما

دریافت کنید (دانلود)


درخصوص پنجه پیتُک بیشتر بخوانید: (کلیک)


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۸ فروردين ۹۷ ، ۱۳:۰۹
درجی طالقانی

پنجه پیتک

چهارشنبه, ۲۵ فروردين ۱۳۹۵، ۰۳:۲۵ ب.ظ

امروزتان خیلی مُبارُک
میدانید چیب؟
چون امرو علاوه بر اینکه تقویمی میان بنوشتیه: روز بزرگداشت عطار نیشابوری هسته، یه جشن طالقانی دی داریم.

                    🌺 جشن پنجه پیتُک 🌺

ایسه شمایی بِ مختصر میگواَم این جشن چیه و دَرِش چیا مینُن.
پیتک(pitok) در گویش طالقانی دارای سه معنی مختلف می باشد.
۱- جلیقه نمدی بدون آستین که آن را روی لباس میپوشند.
۲- پنج روز آخر فروردین.
۳- تره صحرایی که در اوایل بهار می روید.
4- در زبان طالقانی به خواب کوتاه، چرت، خواب سرپایی، پیتکی خوو نیز می گویند.
طالقان که سردسیره جا هسته، در اصل بُهارش با اندکی تأخیر شروع میبو. ایرانیان باستان دی کلاً 12 ماه سی روزه داشتُن و چون سال 365 روز هسته، 12 تا سی روز میبو 360 روز و آن پنج روز آخر ساله پنجه میگوتُن و جشن میگیتُن. اما جشن پنجه در طالقانِ سردسیر، با یک ماه تأخیر شروع میبو یعنی از 25 فروردین و به آن جشن پنجه پیتک میگون. مردم طالقان این پنج روزه مثل یه هدیه خدایی میدانُن و اونه رِ نه تنها جزوِ سال حساب نمینُن بلکه حتی عمرشانی میان دی حساب نمینُن و خودشانی به میخوانُن: پنجه نه روی سال دره، نه روی ماه نه روی روز، خوشی و عیش ها کن هر شب و روز

طالقانیان اعتقاد دارند هرجوری که پیتکشان بگذره، تمام سالِ در پیش رو، همانجوری میگذره، لذا سعی مینُن خجیره کارانه انجام هادیَن تا سالشان خُجیر گرده. از جمله رسوم طالقانیان در این جشن، اینان هسته:
1-  پیتک گشت: گشت و گذار خارج از روستا که به قول اهالی شگون داره.
2-  پوشیدن لباس نو و تیمیز
3-  باخوردُنِ خجیرترین غذاها و 25 قلم از خوراکیان (شامل او، نان و نمک) که بدنشانه قوی کنه و سالم بمانُن و بقول امروزی طبیبان، سلامتشانه بیمه کُنُن.
4-  بیدار بُماندن و از چُرت و بیحالی پرهیز کُردُن
5-  آشتی کُردُن و رفع کدورتها و صلح و صفا
6-  آزار نرساندن به حشرات و حیوانات نظیر مورچه و زنبور (عقیده شان اینه باکُوشتُن حشرات موذی در پیتک، باعث ازدیادشان میگرده)
7-  تعطیل کُردن کارهای ناتمام و پرهیز از ببافتن و بدوتُن (عقیده دارُن کلاً هر کاری که درِش گره دَره مثل بدوتُن، باعث میبو کارشانی میان گره دکوئه و امورشان پیت باخوره!)
8-  بپُتُن نان مخصوص (پیتک کُلاس، اگردک، گرد)
9-  باخوردُن غذای مخصوص (پیتک پلو)
10-  فرستادن مجمعه برای نو عروس، نُمزه و والدین پیر و اوشانی که با هم قهرُن برای آشتی.
11-   کوُشتی گیری (مردان با هم کوشتی گیری و زورآزمایی مینُن).
12-  تُ باخُوردُن جوانان که عقیده دارِن گره کارشانه وا مینه و به مُرادشان (که اکثراً گیرُردُنه خجیره همسر هسته) میرسن.
13- جمع آوری آب نیسان که میگوان خیلی شفا دار و خاصیت داره.

تهیه متن: سیده مریم قادری، اورازان
با سپاس از آقایان سید احمد وکیلیان، احمد لهراسبی،
خانمها سیده فاطمه میرتقی و سحر سیدعلیخانی
و گروه تولید محتوای درجی

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۵ فروردين ۹۵ ، ۱۵:۲۵
درجی طالقانی